Class notes
Uitgewerkte hoorcolleges (PFR)
- Course
- Institution
Hoorcolleges behorende bij het blok personen en familierecht.
[Show more]
Seller
Followshannonstiels
Reviews received
Content preview
Personen- en familierechtHoorcolleges
Hoorcollege 1. Afstammingsrecht
Boek 1 BW en boek 4 BW (erfrecht)
Wat regelt het zoal?
- De naam, in beginsel achternaam vader (huwelijk) maar kan je van afwijken, achternaam
moeder, maar dan alle andere kinderen uit dat huwelijk moeten dezelfde achternaam krijgen.
Niet getrouwd: achternaam moeder, maar ook afwijking mogelijk en achternaam vader. Man
mag bij huwelijk ook naam van vrouw aannemen, ook bij scheiding mag je de achternaam
blijven houden. Je mag iemands anders naam dragen, als je maar niet de schijn wekt dat je
iemand anders bent.
- Geboorte.
- Afstamming.
- Gezag de hele opvoeding, dagelijkse zorg voor de kinderen. Voogdij alleen voor de
pleegouders e.d. dus nooit de juridische ouders hebben voogdij, staat wel gelijk aan gezag.
Gezag impliceert ook omgang.
- Huwelijk en geregistreerd partnerschap (hoe, wie, welke rechten en plichten, gemeenschap
van goederen of huwelijkse voorwaarden, echtscheiding).
- Omgang, zit in de familierechtelijke betrekking.
- Minderjarigheid (komt niet aan bod in dit blok).
- Levensonderhoud/alimentatie, jegens kinderen en ex-partners.
Waarom is het personen- en familierecht zo boeiend?
Wetgever dient voortdurend in te spelen op maatschappelijke, politieke en medische ontwikkelingen
waardoor het familierecht voortdurend onderhevig. Is aan wijzigingen:
- Afstand van de kerk
- Emancipatie van de vrouw je was vroeger handelingsonbekwaam
- Buitenhuwelijkse relaties
- Ongehuwd samenwonen
- Acceptatie homorelaties: GP en homohuwelijk (acceptatie homo’s als ouders? Want kunnen
geen kind baren, twee vrouwen wel, er zal altijd een vrouw nodig zijn)
- Medische ontwikkelingen: DNA-onderzoek. In vitrofertilisatie, draagmoederschap en
transseksualiteit
- Rechtstreekse werking art. 8 EVRM (private life /family life)
Afstamming
- Art. 1:197 BW: een kind, zijn ouders en hun bloedverwanten staan in een familierechtelijke
betrekking tot elkaar.
- Afstamming: de door geboorte ontstane betrekking tussen ouders en kinderen
- De door afstamming ontstane juridische betrekking: familierechtelijke betrekking (bijna gelijk
aan art. 8 EVRM).
Rechtsgevolgen familierechtelijke betrekking (juridisch ouderschap)
- Gezag (geen enkel dwangmiddel om gezag af te dwingen)
- Levensonderhoud
- De naam
- Erfrecht
- Nationaliteit
- Omgang
, Personen- en familierecht
Ouderschap uitgangspunten
- Maximaal twee ouders, nergens staat dit letterlijk in de wet
- Het woord ouders in de wet betekent steeds juridische ouders
- Art. 1:199 BW: vader van een kind is de man
- Art. 1:198 BW: moeder van een kind is de vrouw
Vader
- Juridische afstamming
- Is niet per se hetzelfde als biologische afstamming
- Wettelijke terminologie inzake vaderschap:
o Biologische vader: van wie het genetisch materiaal afkomstig is (verwekker,
spermadonor)
o Verwekker: geslachtsgemeenschap met de moeder waardoor het kind ontstaan is
o Instemmende levensgezel: stemt in met een daad wat bevruchting bij de moeder tot
gevolg kan hebben
Art. 1:199 BW
- Huwelijk en GP
- Erkenning
- Gerechtelijke vaststelling vaderschap
- Adoptie
Vader: door huwelijk of GP. Art. 1:199 sub a en sub b BW (basisregel)
- Basisregel vader: tijdens huwelijk of GP van man en vrouw uit de vrouw geboren kinderen zijn
de juridische kinderen van die man (juridische vader)
- Staande het huwelijk geboren, niet verwekt tijdens het huwelijk
- 306 dagen na de dood (max. duur zwangerschap), dan gaat wetgever er van uit dat het kind
dan van hem is, moeder kan dit ontkennen.
- Ontkenning vaderschap art. 1:200 BW
Vader: door erkenning. Art. 1:199 sub c BW
- Wie kan erkennen?
- Fictie vaderschap
- Wie niet? Art. 1:204 lid 1 BW:
o Huwelijksbeletsel (zoon of je broer kan niet je kinderen erkennen?)
o Minderjarigen onder de 16
o Er zijn al twee ouders
o Zonder toestemming van de moeder, uitzondering: vervangende toestemming van de
rechtbank
- Wie kan vervangende toestemming verzoeken?
o Verwekker van het kind
o Biologische vader van het kind, die niet de verwekker is van het kind, maar in een
nauwe persoonlijke betrekking tot het kind staat
o Instemmende levensgezel
Vader: door gerechtelijke vaststelling van het vaderschap ouderschap
- Art. 1:199 sub d BW
- Art. 1:207 BW
- Wiens ouderschap kan worden vastgesteld?
o Verwekker (geslachtsgemeenschap)
o Instemmende levensgezel
- Wie zijn ontvankelijk in hun verzoek?
o Moeder
o Kind
, Personen- en familierecht
Boris /Becker zaak
Beroemde danser, ’s avonds gaan eten, maakte oogcontact serveerster, serveerster heeft met
meegelokt, en hebben op de trap orale seks gehad. Man ging terug. Zijn eigen vrouw zwanger, maar
maanden later het bericht dat de serveerster vaderschap wil laten vaststellen, maar kan niet want
alleen orale seks. Serveerster sperma in mond gehouden en daarmee laten insemineren, en daardoor
zwanger geworden en dan ook gerechtelijke vaststelling vaderschap.
Let op: ook na overlijden kan vaderschap gerechtelijk worden vastgesteld.
Moeder
Art. 1:198 (oud) BW: moeder van een kind is de vrouw uit wie het kind is geboren of die het kind heeft
geadopteerd.
Terminologie inzake moederschap
- Juridisch moederschap alleen ontstaan via de wijzen van art. 1:198 BW
- Biologische moeder de vrouw die het kind baart
- Genetische moeder de eicel donatrice, dus moeder eicel
- Baarmoeder = draagmoeder
- Duomoeder of meemoeder partner van de vrouw die het kind baart
- Draagmoeder = baarmoeder = biologische moeder
De baarmoeder en de duomoeder
Moeder sinds 1 april 2014 (art. 1:198 BW):
a) Vrouw uit wie het kind is geboren
b) Echtgenote/GP van a) mits kunstmatige bevruchting anonieme donor. Niet van rechtswege
beiden moeder als er geen verklaring is van stichting waar het zaad verkregen is, als er
bekende donor is heeft die belang bij het kind, onbekend geen belang. Geen verklaring
overleggen: partner moet dan erkennen.
c) Vrouw die het kind erkent
d) Vrouw wier ouderschap gerechtelijk is vastgesteld
e) De vrouw die het kind heeft geadopteerd
Mogelijkheid tot ontkenning moederschap ex b) door vrouw uit wie het kind geboren is
Wat nu als duomoeders niet gehuwd (of GP) zijn, of gebruik is gemaakt van
een bekende donor?
- Erkenning ex art. 1:204 BW, maar …. Daarvoor is toestemming van de baarmoeder nodig
- De baarmoeder heeft de keuze:
a. Toestemming aan de duomoeder
b. Toestemming aan de bekende donor
- Is eenmaal toestemming aan een beider verleend dan kan diegene zijn ouderschap niet meer
aangetast worden door de ander omdat het kind inmiddels 2 ouders heeft.
Hoe kun je nog moeder worden, overige alternatieven:
- Gerechtelijke vaststelling ouderschap art. 1:198 sub d BW: gerechtelijke vaststelling
ouderschap, art. 1:207 BW instemmende levensgezel van de baarmoeder
- Art. 1:198 sub e BW: adoptie
Afstamming: nu goed wettelkijk geregeld?
Nee nog lang niet
Leemten waarin de wetgever nog niet goed heeft voorzien
- Draagmoederschap
, Personen- en familierecht
- Transseksualiteit
Draagmoederschap
- Vooral voor homo’s, altijd aangewezen op moment dat ze een kind willen via draagmoeder
- Hetero’s minder vruchtbaar, vruchtbaarheidsproblemen
- Niet wettelijke geregeld wetgever wilt het niet, ontmoedigen
- Commercieel draagmoederschap verboden je mag er geen geld voor vragen, je mag geen
advertentie zetten: draagmoeder gezocht of ik bied me aan.
- Draagmoederschapscontract in strijd met art. 3:40 BW partieel: met name het overdragen van
het kan, dus kan niet afgedwongen worden, dus als moeder zegt ik wil het kind blijven houden
dan heb je daar niks tegen in te brengen.
- Huidige gang van zaken: mater semper certa est (moeder is altijd bekend): baarmoeder is
juridische moeder van het kind
- Laagtechnologisch draagmoederschap: eicel van draagmoeder zelf, dus biologisch moeder
- Hoogtechnologisch draagmoederschap: ofwel gebruikt gemaakt eicel wensmoeder ofwel van
een donoreicel. Hier alleen gebruik van gemaakt in Nederland.
Draagmoeder en wensvader
- Draagmoeder kind gedragen, gaat ze baren, vader-moeder, draagmoeder wordt juridisch
moeder, ontkenning is niet mogelijk.
- Echtgenoot van gehuwde draagmoeder wordt juridisch vader, ontkenning veelal niet mogelijk
want echtgenoot heeft ingestemd met daad die verwekking tot gevolg kan hebben gehad.
- In geval van de ongehuwde draagmoeder kan de wensvader het kind erkennen, mits de
draagmoeder toestemming verleent.
- Vervangende toestemming van de rechter? Dan moet de wensvader in een nauwe
persoonlijke betrekking tot het kind staan.
Draagmoeder en wensmoeder
- Draagmoeder wordt juridisch moeder: ontkenning is niet mogelijk
- Draagmoeder/juridisch moeder heeft van rechtswege gezag, gezag zal via rechtbank
beëindigd moeten worden
- Wensmoeder zal kind moeten adopteren hetgeen pas na een jaar mogelijk is
Let op: dit alles is slechts mogelijk als de draagmoeder meewerkt.
Hoogtechnologisch draagmoederschap
- Eicel niet van de draagmoeder
- Toestand nog schrijnender: draagmoeder baart kind dat genetisch niet aan haar verwant is:
eicel en zaad zijn afkomstig van wensouders
- Wensouders zoeken toevlucht in het buitenland: onder meer Oekraïne, Californië en India.
- Erkenning in Nederland? (Art. 10:100 jo. 10:101 BW).
- Bezit van staat, art. 1:209 BW “iemands afstamming volgens zijn geboorteakte kan door een
ander niet worden betwist, indien hij een staat overeenkomstig die akte heeft”
Transseksualiteit
- Transseksualiteit: wijziging geslacht in geboorteakte. Art. 1:28 (oud) BW: “Iedere Nederlander
die de overtuiging heeft tot het andere geslacht te behoren dan is vermeld in de akte van de
geboorte en lichamelijk aan het verlangde geslacht is aangepast voor zover dit uit medisch of
psychologisch oogpunt verantwoord is, kan de rechtbank verzoeken wijziging van de
vermelding van het geslacht in de akte van geboorte te gelasten, indien deze persoon als
mannelijk in de akte van geboorte vermeld staande, nimmer meer in staat zal zijn kinderen te
verwekken, dan wel als vrouwelijk in de akte van geboorte vermeld staande, nimmer meer in
staat zal zijn kinderen te baren”.
o De tijd dat er alleen nog man-vrouw relatie was een vandaar deze eisen en kinderen
alleen een vader en moeder konden hebben
o Sterilisatie-eis: wetgever voorkwam dat kinderen geboren werden uit, of verwekt
werden door, ouders die een juridisch geslacht hadden dat tegengesteld was aan hun
biologisch geslacht
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller shannonstiels. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now