Hoofdstuk 8: vetzuur- en cholesterolafgeleiden
1) Van vetzuren afgeleide membraanlipiden
a. Glycerolipiden
Oude membraanlipiden moeten constant vervangen worden door nieuwe en groeiende cellen. Of
wanneer de totale membraanoppervlakte moet uitbreiden zijn ook nieuwe lipiden nodig.
- Glycerolipiden: glycerol + 2 vetzuren veresteren
- Sfingolipiden: sfingosine + 1 vetzuur veresteren
- Cholesterol: geen verestering
De novo synthese van glycerolipiden
Hij begint gemeenschappelijk met de synthese van triglyceriden
→ synthese fosfatidaat.
1. Productie van CDP-diacylglycerol, door CTP
2. Dit reageert met OH-groep van serine, ethanolamine,
choline of inositol. CMP wordt gevormd.
Fosfatidylserine → fosfatidylethanolamine door decarboxylering
Fosfatidylethanolamine → fosfatidylcholine door 3x methylering
Salvage synthese van glycerolipiden
Hergebruiken van vrij choline, dat eerst door cholinekinase wordt gefosforyleerd tot fosforylcholine
en dan wordt omgezet tot CDP-choline (≈UDP-glucose). Dit condenseert dan met diacylglycerol zodat
fosfatidylcholine ontstaat. Voor ethanolamine is er een gelijkaardige weg.
Toepassing: de moleculaire verklaring voor surfactans
Dipalmitoyllecithine is een tensoactieve stof die de oppervlaktespanning tussen water en lucht verlaagt →
longfysiologie, alveolen hebben een groot oppervlak met lucht. Er zijn 2 soorten alveolen.
1) Type I alveolaire cellen (staan in voor gasuitwisseling).
Tussen membraan van type I en lucht zit er een dunne laag moleculen → brug tussen lucht en
waterige fase van cellen = surfactans. Bestaat vooral uit dipalmitoyllecithine.
Bestaat ook uit proteïnen die zorgen voor immuunsysteem want ze reageren met microben →
gaan fagocytose bevorderen.
2) Type II alveolaire cellen (produceren surfactans). Zonder surfactans treedt er een collaps op van
alveolen → contactoppervlak neemt af → ademhalingsproblemen. Dit komt voor bij baby’s →
acuut respiratoir distress-syndroom (ARDS) hebben te weinig surfactans.
, b. Sfingolipiden
De novo synthese sfingolipiden
1. Reactie tussen palmitoyl-CoA en serine.
2. Dubbele redoxreactie die een tweede alcoholgroep en een dubbele binding maakt
3. Aminoalcohol wordt veresterd met vetzuur → ceramide
Hieruit vertrekken 2 wegen:
CDP-geactiveerd choline UDP-geactiveerd glucose/galactose
→ sfingomyeline → cerebrosiden
→ + UDP -geactiveerde suikers
→ gangliosiden (oligosachariden)
Deze gangliosiden zijn geladen en die komen in contact met waterfase van extracellulaire ruimte. Er
zijn veel verschillende gangliosiden met veel variatie (bv: ABO-bloedgroepen). Vooral in neuronen
want ze spelen rol in signaaltransductie.
Toepassing: stapelingsziekten van sfingolipiden
Ziekte van Tay-Sachs en ziekte van Sandhof: Bèta-hexosaminidase ontbreekt. GM2gangliosiden stapelen
zich op in lysosomen van neuronen en deze zwellen op. → psychomotorische achterstand, blindheid
(degeneratie netvlies), en rood oog.
Ziekte van Gaucher: ontbreken van bèta-glucocerebrosidase zodat glucocerebrosiden zich opstapelen in
fagocyten van reticulo-endotheliale systeem → overdreven werkende milt, vermindering van
bloedplaatjes, botpijn, neurologische stoornissen.
Ziekte van Niemann-Pick: sfingomyelinase ontbreekt en sfingomyeline stapelt op in lysosomen →
achterstanden in psychomotorische ontwikkeling, lever en bloed.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller liesvanhulle. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.76. You're not tied to anything after your purchase.