De uitgewerkte hoorcolleges van het vak Strafrecht en Privaatrecht bevatten de inhoud van de powerpoint slides en aanvullende aantekeningen van week 1 t/m 5 en week 7
• Iets over de cursus Strafrecht en privaatrecht (RGBUSTR014)
• Overzicht van:
• Grondslagen en doelen van materieelstrafrechtelijk aansprakelijkheidsrecht
• Grondslagen, doel en nevenfuncties van civielrechtelijk onrechtmatige
daadsrecht
• Waar kruisen en/of overlappen strafrecht en privaatrecht?
• Osmose van de rechtsgebieden – steeds meer naar elkaar aan het toegroeien.
• Achtergronden
• Gekozen perspectief:
• Materieelrechtelijk wanneer is er sprake van strafrechtelijke aansprakelijkheid
die kan leiden tot onrechtmatige daad.
• Slachtoffers van strafbare feiten
• Mogelijkheden van redres (is meer dan alleen schadevergoeding), er zijn
verschillende vormen van schade. Verbinden van de rechtsgevolgen aan de
strafbare feiten die zijn gepleegd.
• Met 1 procesgang kan 1 feitencomplex worden afgehandeld van 2 rechtsgebieden.
• Binnen strafproces kan het slachtoffer via een vordering benadeelde partij uit
onrechtmatige daad indienen.
• Slachtoffer kan extra rechten krijgen, officier kan die oplegging vorderen.
• Anders dan normale civiele procedure.
• Civiele partij hoeft in dit geval niet achter de dader aan. (Deurwaarder ed.)
• Schadevergoedingsmaatregel heeft als gevolg dat de overheid de
inningsprocedure overneemt. Officier is belast met tenuitvoerlegging.
• Wordt er niet betaald, voorziet overheid in compensatie en eventuele
voorschotten (wordt verderop in de cursus uitgewerkt).
• Leerdoelen
• Keuze voor onderwerpen
• Wetenschappelijk belang
• Heel lange tijd was er een strikte scheiding, eigen manier van omgaan met het
recht. Als we kijken naar probleem verschillende benadering, dan zal je die
verschillend moeten zien te benaderen.
• Maatschappelijke relevantie
• Toetsen
• Deeltoets A: groepsgewijs te maken take home toets (30%)
• Deeltoets B: individuele schriftelijke toets (70%)
Strafrecht tov andere rechtsgebieden
, Strafrecht ten opzichte van andere
rechtsgebieden
• Strafrecht is publiekrecht
• Relatie overheid – burger (verticaal)
• Ten behoeve van de samenleving
• Civiel aansprakelijkheidsrecht is privaatrecht
• Relatie burger – burger (maar ook bedrijven en overheid als
private partij)
• Dient in de eerste plaats particuliere belangen
• In schema:
slachtoffer slachtoffer
Vanuit het strafrecht kijken naar het privaatrecht.
Strafrecht in uitgangspunt.
Strafrecht is publiekrecht, regelt verhouding burger-overheid.
Dat is ten behoeve van de samenleving.
Dat geeft ook verschil aan met privaatrecht.
Op het staatsrecht is basis voor de andere rechtsgebieden.
Strafrecht werkt dan ook weer door in Europees recht.
Maar Europees werkt ook door in Privaatrecht.
Denk aan EVRM.
Maar ook Internationale recht. Kan leiden tot bepaalde strafbaarstelling in Strafrecht, of
Privaatrecht. Bevat normstellingen.
grondslagen strafrecht
vertrekpunt strafrecht
• Onrechtsbeginsel
• ‘Het beginsel is dit: dat alleen datgene mag gestraft worden, wat in de eerste
plaats onregt is. Dit is eene conditio sine qua non.’ Citaat Molleman.
• Pas overgaan tot een strafbaarstelling als er geen andere manier is om dat
onrecht aan te pakken dan met het strafrecht. Moet een ultimum remedium
zijn, redmiddel mag niet erger zijn dan de kwaal.
, • Schuldbeginsel – er moet wel sprake zijn van verwijtbaarheid. Culpa en Opzet
kennen we als bestanddeel in de delictsomschrijving.
• Daadstrafrecht – ‘spierbeweging’ een menselijke gedraging die bestaat uit een
handeling of stilzitten, daar moet sprake van zijn. Wat we allemaal kunnen zien als
we erbij zouden zijn geweest. Dat is uitgangspunt. Laatste tijd wordt daarvan
afgeweken (functioneel daderschap). Er moet iets gedaan zijn, met een bepaalde
geestesgesteldheid (opzet of culpa).
• Strafrecht is sanctierecht – strafrecht gaat om het opleggen van sancties. Met die
straffen en maatregelen kunnen bepaalde doelen worden gediend. Dat is een
oriëntatie die het privaatrecht niet kent. OD is gericht op compensatie door
schadevergoeding.
• Strafdoelen en effecten
• Rechtsbescherming en instrumentaliteit – strafrecht kan je inzetten tot bescherming
van individuen maar kan je ook inzetten om bepaalde effecten te realiseren.
• Dogmatiek en systematiek van het strafrecht, met o.a. voorwaarden voor
strafbaarheid en beginsel van autonomie van het strafrecht – legaliteitsbeginsel.
• Strafrechter kan afwijken van civielrechtelijke eigendomsregels. Strafrechter
hoeft niet de civiele rechter af te wachten, mag wel, maar kan zelf ook
voorzien in antwoord. Rechter is autonoom.
Strafdoelen en effecten
• Ontwikkeling van theorieën over de rechtvaardiging van het strafrecht en straffen
• Doelen, wat rechtvaardigt nou het strafrecht? Rechter als derde overheidsmacht.
Daarmee kent de overheid de meest ingrijpende sancties tegen ons als burgers,
(gevangenisstraf). Dan moet je ook wel goed weten waarom je het strafecht hebt.
• Nu verenigingstheorie – de achterliggende gedachte: er is niet een bepaald
exclusief doel over hoe het strafrecht eruitziet en over een bepaalde straf die
de juiste is. Maar het gaat om een combinatie van de verschillende
strafdoelen, rechter moet zich bij het opleggen van de straf kijken naar wat
het doel is van de straf en wat de effecten zullen zijn van de straf.
• Basiskenmerk volgens Pompe: leedtoevoeging. Punitief van aard.
Omdat we daarmee afkeuring naar buiten willen brengen richting de
samenleving. En daarmee geeft de overheid een normatief oordeel
over dat gedrag.
• Laat de veroordeelde ook voelen dat hij iets verkeerd heeft gedaan. In
zijn vrijheid, portemonnee, dat hij ervaart dat het meer nadeel
toebrengt dan zich te houden aan de strafwet. --> preventie als
strafdoel. Speciale preventie – door strafoplegging wordt de
veroordeelde ervan weerhouden tot het plegen van nieuwe strafbare
feiten. Hij kan praktisch niks doen als hij vast zit, daarnaast voelt en
leert hij dat hij het de volgende keer niet meer zal doen. Misdaad mag
niet lonen, alles wordt afgepakt.
• Generale preventie – wij zien dat de normen belangrijk worden
gevonden in onze samenleving. Men ziet dat strafbare feiten niet
lonen. Dat wij ons allemaal aan de strafwet zullen houden.
• Reparatie – datgene dat het strafbare feit heeft aangedaan, aantasting van de
rechtsorden. Dat die deuk in de rechtsorde wordt gerepareerd, wordt
, hersteld. Dat de situatie weer wordt hersteld zoals die was voor het plegen
van het strafbare feit. Kan in eerste plaats door betalen schadevergoeding, of
door ontnemen van wederrechtelijk verkregen voordeel. = metaniveau,
samenlevingsniveau. Degene die het strafbare feit heeft gepleegd, heeft geen
voordeel meer.
• Genoegdoening, kan blijken uit erkenning, slachtoffer en dader gaan met
elkaar in gesprek.
• Strafdoelen
• Leedtoevoeging
• Punitief: straffen
• Drukt afkeuring uit; normatief oordeel over het gedrag
• Laten ‘voelen’
• Preventie
• Speciale preventie
• Generale preventie
• Reparatie
• Rechtsherstel
Genoegdoening
Rechtsbescherming en instrumentaliteit, wanneer strafrecht?
Palet aan verschillende rechtsgoederen die worden beschermd.
Hoe wil je meer bescherming bieden? Door instrumentaliteit binnen het strafrecht.
• Rechtsbescherming
• Rechtsgoederen: tegen inbreuken door anderen
• Slachtoffers
• Goederen
• Samenleving
• Burger en verdachte: tegen de overheid
• Instrumentaliteit
• Instrumenteler gebruik van strafrecht, bijv. door eerder en sneller strafrechtelijke
aansprakelijkheid
• Gevolg: (mogelijk) verkorting van rechts-bescherming verdachte tegen
overheid --> burger en verdachte: tegen de overheid.
• Meer rechten en waarborgen voor verdachte, minder instrumenteel gebruik
van strafrecht
• Gevolg: (mogelijk) minder bescherming van rechts-goederen
Sprake van precair evenwicht waarbij de wetgever moet kiezen voor een goede balans.
Wisselwerking tussen instrumentaliteit en rechtsbescherming.
Publieke belang komt om de hoek kijken.
Terug te zien bij voorwaarden van strafbaarheid.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sophiewesseling. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.88. You're not tied to anything after your purchase.
