Levensbeschouwelijke breuklijn – H4: Oorlog,
economische depressie en contestatie van de
democratie (1914-1944)
Uitgangspunt:
AES
Exit katholieke meerderheid (consensus)
Schoolstrijd?
Koning zegt dat katholieken met liberalen en socialisten moeten regeren soc en lib
misschien evenveel of meer macht dan de katholieken? men sluit een deal (onderwijs is in
verschillende stukken getrokken; zie verder)
Katholieke regering 1914:
o Subsidies katholiek basisonderwijs
o Leerplicht tot 14 jaar
o Verplichte cursus katholieke godsdients of zedenleer in officiële school
Wet van 1919: trève scolaire (“schoolbestand”) (legde de basis van een
pacificatiemechanisme)
o °PACIFICATIE altijd compensatie geven aan de andere kant (geen van de 2
grote levensbeschouwelijke blokken mocht unilaterale beslissingen nemen
zonder compensatie)
o subsidiëring voor katholieke scholen + hogere lonen onderwijzers (sociaal) <->
in ruil voor meer financiële controle op katholieke scholen + de minister van
Wetenschappen en Kunsten (verantwoordelijk voor de inspectie) moest
socialist of liberaal zijn ('ongelovige'); MAAR: met katholieke ‘waakhond’ in
kabinet
minister van Wetenschappen en Kunsten bevoegd voor onderwijs
(hoger onderwijs + secundair onderwijs + overheidsonderwijs + lager
onderwijs) (niet kabinet van onderwijs want kath zijn tegen centraal
kabinet)
katholiek addertje:
landbouwscholen vallen onder Ministerie van Landbouw (=
katholiek)
technisch onderwijs: soms onder katholiek kabinet, soms onder
socialistisch
er zijn dus 3 verschillende ministers voor onderwijs
politiek Camille Huysmans (minister)
o meer (uitbreiding) rijksmiddelbaar onderwijs (afdelingen bij bestaande
scholen)
o controle op (strikte toepassing) taalwetgeving onderwijs (2/3 NL in
Rijksmiddelbaar)
o mystiek huwelijk (= akkoord) met van Cauwelaert (soc) (Antwerpen, 1921)
zal VC aan de macht helpen
in verbond wordt overeengekomen dat de stad Antwerpen toch geld
kan geven aan de katholieke middelbare scholen
Pacificatie en trève scolaire
gesubsidieerde vrijheid (kath)
o doorbraak (aanvaard, VZW-wet in 1921 binnengehaald verzuiling zal zich
verder kunnen doorzetten, sociale component)
ideeën voor permanente commissies
o conflicten voor parlement, weg van meerderheidsprincipe
o werken met gelijkaardig idee als voor de sociale partners; de problemen
technisch maken, zorgen dat ze vooraf worden voorbereid + kennen de
contouren van de deal die we gaan kunnen sluiten
discussies
o katholieke voorsprong in technisch onderwijs (ander ministerie) <->
socialisten (rekrutering ACV)
o rechtse liberalen dromen van Parti de l’Ordre (= fusie met katholieken)
(Belgisch nationalistisch, tegen BWP en Vlaamse Beweging)
levensbeschouwelijke BL is niet meer zo absoluut, omdat katholieken moeten
samenwerken met de niet-katholieken
Crisis in 1932
(soort van terugmatch van de schoolstrijd van 1879)
BWP en liberalen stellen subsidies katholiek onderwijs in vraag
1932: Katholieke Partij komt op voor de “schone ziel van het kind” en zeggen dat de
staatsscholen goddeloos zijn (“soc en lib gaan samen het katholieke schoolkind
aanvallen”)
1934-1937: secundaire scholen naar centrale overheid
beperken gemeentelijke/provinciale grendels
verdubbeling aantal leerlingen
Er komt een debat over het aantal staatsscholen dat men max mag oprichten (kath
akkoord over bestaan rijksonderwijs, maar mag geen concurrentie aandoen aan kath
onderwijs) impact op nieuwe vormen van onderwijs die gaan komen
Conclusie
enerzijds pacificatie, anderzijds regelmatig nog grote conflicten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller silkelievens2005. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.36. You're not tied to anything after your purchase.
