Summary
samenvatting levenslooppyschologie
- Course
- Institution
- sv 93 pagina's - volledig met boek "psychologie van de levensloop" - 16/20 op examen
[Show more]
Seller
Follow
elenaverjans1
Content preview
SAMENVATTING LEVENSLOOPPSYCHOLOGIEHOOFDSTUK 1: TERREINVERKENNING
Ontwikkelings- of levenslooppsychologie = de studie van het gedrag door de verschillende
levensfasen van de mens
‘Gedrag’ → verwijst naar: zichtbaar handelen, de wijze waarop mensen zichzelf en de wereld
waarnemen, hoe ze denken en fantaseren en welke gevoelens en verlangens ze daarbij ervaren
Probleem: Moeilijk om de verzamelde inzichten en feiten van de levenslooppsychologie te verwerken
tot een geïntegreerd beeld van de menselijke levensloop
→ heeft te maken met de verschillende visies en uitgangspunten van de onderzoekers + de
complexiteit van het ontwikkelingsproces zelf
1.1 EEN KORTE HISTORIEK
Ver verleden, maar korte geschiedenis
Als wetenschap ontstaan → 2de helft 19e eeuw
Maar lange traditie van voorwetenschappelijk denken over de manier waarop het gedrag verandert
doorheen de verschillende levensfasen
1.1.1 DE VERRE VOORGESCHIEDENIS
Voedingsbodem van de wetenschap → spontane vragen en stukjes inzicht die bij mensen opkomen
tijdens hun alledaagse bezigheden
Obv de veelvuldige ervaringen die ze opdoen met zichzelf en met de dingen om hen heen →
ontstaan van allerlei denkbeelden over hoe de wereld in elkaar zit en hoe bepaalde gebeurtenissen
onderling samanhangen
+ veranderingen in het gedrag doorheen levensfasen → geven aanleiding voor het ontstaan van
uiteenlopende inzichten en beweringen over wat typisch is voor bepaalde leeftijden
→ Veel hiervan zijn in de loop van tijd deel gaan uitmaken van het gewoon taalgebruik
bv. Uitdrukkingen zoals “een kinderlijke fantasie”, “jeugdige overmoed”,…
→ maak deel uit van → voorwetenschappelijke ontwikkelingspsychologie
Voorwetenschappelijke ontwikkelingspsychologie
→ vele overpeinzingen die filosofen in vroegere tijden maakten tegenover de ontwikkeling van de
mens
Nativisten: meenden dat dat wij ons als mens uiteindelijk ontwikkelen tot wat de natuur ons heeft
meegegeven
→ volgens hen ligt alles al min of meer vast van bij de geboorte (Latijns: natus = geboren)
1
,Empriristen: legden vooral de nadruk op de rol van ervaring en opvoeding (Grieks: empeiria =
ervaring of kennis) = nurture
→ in hun optiek kan ieder kind dat geboren wordt in principe nog alle kanten uit
Nature-nurture-debat
→ nature: de natuurlijke aanleg die je meekrijgt bij de bevruchting
→ nurture (de opvoeding): alle invloeden, zowel fysieke als psychosociale, die daar nadien op
inwerken
1.1.2 START VAN DE ‘GENETISCHE’ PSYCHOLOGIE
Mensen gingen op systematische basis aantekeningen maken over de vorderingen in het gedrag van
hun eigen kinderen = babybiografieën → vormde het prille begin van wat veel later een
wetenschappelijke studie van de menselijke ontwikkeling zou worden
Niet enkel nadenken over hoe de mens zich ontwikkelt maar nu ook → rechtstreeks observeren
+ bij de oordeelsvorming baseren op een meer systematische observatie van het gedrag
Ontstaan van wetenschappelijke theorievorming
→ sommige geleerden dachten parallellen te kunnen aantonen tussen het ontstaan van de
levensvormen en de manier waarop een individu zich ontwikkelt
Theorievorming + begin van systematische observaties
→ genetische psychologie: een kinderpsychologie die – mede door haar nauwe band met de
evolutieleer – de ontwikkeling opvatte als een proces dat vrijwel geheel erfelijk gestuurd wordt
- Sterke focus op de kindertijd
- Naamverwarring: “genese”
1.1.3 OMVORMING TOT EEN ONWTIKKELINGSPSYCHOLOGIE
Nieuwe onderzoekstechnieken (gebruik van vragenlijsten) → groepen mensen van diverse leeftijden
konden vlotter en op een meer objectieve manier onderzocht worden
statistische methodes → om de verzamelde gegevens beter te ordenen en op een meer
verantwoorde manier conclusies te trekken
Nieuwe theoretische inzichten → Theorievorming kreeg nieuwe impulsen
vroeger: de ontwikkeling eenzijdig opgevat als een erfelijk gestuurd rijpingsproces
nu: wordt de visie vanuit twee verschillende hoeken fundamenteel in vraag gesteld:
- Enerzijds, zowel in Europa als in Amerika psychologen met een sterke pedagogische
interesse → legde veel meer de nadruk op de rol vd opvoeding in de ontwikkeling
- Anderzijds, de opkomst van het Amerikaanse behaviorisme → kende vanuit de studie
vh leerproces bijzonder veel gewicht toe aan de invloed van ervaringen in het
ontstaan van gedragsveranderingen
→ deze nieuwe impulsen leidden ertoe dat de term ‘genetische’ psychologie achterhaald was
2
,Volwassenheid eindstadium
Daarom als alternatief de neutraal klinkende benaming ontwikkelingspsychologie
Maar naamverwarring: “ont-wikkeling” → sommigen suggereren dat ‘ontwikkeling’ er op kan wijzen
dat alles al voorgedrukt staat en dat de invloeden van buitenaf er enkel toe dienen om gewoon
zichtbaar te maken wat in de knop al virtueel aanwezig was (zoals bij een bloem die opengaat)
OEFENING
Voorbeelden groei door biologische rijping? = nature
Bv leren lopen, grijpreflex
Voorbeelden groei door opvoeding en ervaringsprocessen (leren)? = nurture
Bv. Bijleren van kennis, leren praten, moraliteit (waarden & normen)
1.1.4 UITGROEI TOT EEN VOLWAARDIGE LEVENSLOOPPSYCHOLOGIE
Interesse voor alle levensfasen → volwassenheid en adolescentie meenemen
Synthese van de verschillende levensfasen
Levenslang veranderingsproces → iedere levensfase opent nieuwe perspectieven, op elke leeftijd
zijn er gedragsvormen, opvattingen en vaardigheden die verdwijnen en andere die ervoor in de
plaats komen
- De eerste aanzetten tot deze nieuwe uitbreidingen werden gegeven door mensen die
niet veel te maken hadden met de psychologie zelf
- Ontwikkelingspsychologen vooral bezig met kinderen
- Vooral onderzoekers uit andere disciplines begonnen zich te interesseren voor de
typische kenmerken van de andere levensfasen
1. Adolescentie → sociologen hebben het onderzoek van deze levensfase opgestart
- Vroeger: jongeren vroeg aan het werk, moesten volwassen rollen op zich nemen
- Zodra jongeren zich anders gingen gedragen dan volwassenen, weren zij een
interessant onderzoeksobject
- Ging over gedrag dat kenmerkend was voor een maatschappelijke geleding gingen
sociologen zich hier als eerst mee bemoeien
2. Ouderen → groeiende interesse voor hun problemen vanuit medische hoek
- Sociologen en psychologen gingen zich met hun bemoeien naarmate ze een aparte
maatschappelijke groep begonnen te vormen
- Zo ontstond naast een algemene en medisch-biologisch georienteerde gerontologie
of ouderdomskunde, een psychogerontologie
3
, 3. Volwassenheid → bleef lang verstoken van systematisch onderzoek
- Reden: door de algemeen verspreidde opvatting dat volwassenen nauwelijks
evolueren
- Volwassenheid werd gezien als een stabiele periode waarin geen schokkende
gedragsveranderingen te verwachten zijn
- In de algemene psychologie → introspectiemethode, een psychologie van
volwassenen
- Alleen volwassen waren in staat om geduldig zichzelf te observeren en tot in de
details hun innerlijke gevoelens en gewaardordingen te rapporteren
Kinderpsychologen, adolescentiepsychologen en psychogerontologen → systematische pogingen om
de bevindingen uit de disciplines samen te voegen tot een gestroomlijnd geheel
→ de ontwikkelingspsychologie in levensloopperspectief of een levenslooppschologie krijgt een
gestalte: een psychologie waarin de mens bestudeerd wordt in heel zijn ontwikkelingsgang
Binnen de eengemaakte levenslooppsychologie nog heel wat verschillen in visie en benadering
→ door de grote omvang en diversiteit van het onderzoeksdomein
- Descriptieve wetenschap = beschrijvende/observerende wetenschap
- Verklarende wetenschap = op een systematische/gestandaardiseerde manier
hetgeen wat je ziet verklaren
• G’s:
Bv je voelt je jaloers, je denkt dat je vriendje bij iemand anders is, en daardoor ga je je nog
jaloerzer gedragen → je krijgt een versterking van de jaloerse gedachtes → je gaat je nog slechter
voelen,..
1.2 DE INDELING IN FASEN
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elenaverjans1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.42. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now