Samenvatting van hoofdstuk 9 uit Nectar. Klas 5 VWO. Paragraaf 1, 2 en 3 zijn volledig samengevat, paragraaf 4 voor een deel. Behandeld het hoofdstuk van de bloedsomloop.
Insecten hebben een open bloedsomloop met hartbuis aan rugzijde en hartkamers. Kamers pompen het bloed naar
kop. Daarna omspoelt het in lichaamsholte de organen en weefsels. Ritmisch bewegen van hartkamers zorgt voor
pomp- zuigbewegingen -> pompen bloed weg en zuigen bloed aan via openingen in hartbuis. O 2 transport gaat via
tracheeën. Vissenhart heeft 1 boezem en 1 kamer. Gesloten bloedsomloop: bloed komt niet buiten bloedvaten,
stroomt rond binnen enkelvoudige bloedsomloop. Bloed neemt in kieuwen O2 op -> stroomt door rest van lichaam -
> geeft O2 af en neemt CO2 op -> O2-arme bloed via hart naar kieuwen. Amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren:
dubbele bloedsomloop (grote en kleine bloedsomloop samen). Bij vogels en zoogdieren linker- en rechterharthelft
volledig gescheiden door tussenschot. Kleine bloedsomloop: rechterkamer pompt O2-arm bloed door longslagaders
naar longen -> neemt O2 op en geeft CO2 af in longhaarvaten -> stroomt via longaders naar linkerboezem van hart.
Grote bloedsomloop: linkerkamer pompt O2-rijke bloed via aorta en slagaders naar organen -> (deel van) O 2
diffundeert naar cellen -> O2-arme bloed stroomt via aders en komt door holle ader in rechterboezem. Aorta: grote
lichaamsslagader waardoor O2-rijke bloed vanuit hart het lichaam instroomt -> vertakt zich in slagaders naar organen
toe. Slagaders en aders zijn meestal vernoemt naar orgaan waar het bloed naartoe gaat of vanaf komt. Eerste
vertakking van aorta = kransslagader -> voert O2-rijk bloed aan voor hartspier zelf. Via aders -> bloed stroom terug
van organen naar hart. Bloed uit hoofd en armen komt via bovenste holle ader; bloed uit borst en lager komt via
onderste holle ader. Kransader: voert bloed af uit hartspierweefsel naar rechterboezem. Poortader: bloed stroomt
van darmen naar lever. In weefsel -> bloed stroomt door haarvaten; uitwisseling van stoffen tussen bloed en cellen
van weefsel vinden hier plaats.
Een leven lang pompen (84C1, 84D1,
Beide harthelften pompen tegelijk evenveel bloed weg. Elke helft heeft één boezem (ontvangt bloed uit aders) en
één kamer (perst bloed het hart uit naar slagaders). Hartslag heeft drie fasen: vullen van kamers, leegpersen van
kamers, korte pauze -> lopen links en rechts synchroon, herhalen voortdurend en vormen hartcyclus:
1. Diastole: kamers en boezems zijn ontspannen -> bloed stroomt vanuit aders via boezems de kamers in.
2. Boezemsystole: boezems trekken samen -> boezems persen bloed kamers in.
3. Kamersystole: kamers trekken samen -> hartkleppen sluiten, slagaderkleppen gaat tegelijk open.
4. Bloed stroomt aorta en longslagader in.
5. Kamers ontspannen, druk daalt en slagaderkleppen sluiten.
Per hartslag hoor je twee tonen: eerste toon is sluiten van hartkleppen, tweede toon sluiten van slagaderkleppen en
na tweede toon is korte pauze. Hartslagfrequentie: aantal hartslagen per minuut.
Embryonale bloedsomloop
Embryonale bloedsomloop -> longen spelen geen rol bij gaswisseling, kost teveel energie. O2 en voedingsstoffen
komen via navelstreng uit placenta. O2-rijke bloed uit navelstreng mengt zich in lever en onderste holle ader met
O2-arme bloed -> in rechterharthelft komt gemengd bloed met voldoende O2. Voor de geboorte stroomt bloed via
ovale venster van rechter- naar linkerharthelft. Ook stroom bloed via ductus Botalli (verbinding tussen longslagader
en aorta) van kleine naar grote bloedsomloop. Na geboorte scheiden beide bloedsomlopen volledig:
1. Bloedvaten tussen navelstrengader, holle ader en lever sluiten -> verdwijnen binnen enkele dagen.
2. De baby huilt -> longen vullen met lucht en ontvouwen; zorgt voor grotere bloedstroom vanuit hart naar
longen en terug.
3. Druk linkerharthelft stijgt boven die van rechterharthelft -> ovale venster sluit.
4. Ductus Botalli sluit een paar dagen na geboorte.
Paragraaf 2
Bloed gaat in golven (84D)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fieneverts. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.
