Volledige samenvatting Romeins recht [BA1, Universiteit Leiden) WEEK 2, inclusief: hoorcollege (erg uitgebreid) en werkgroep (met handige stappenplannen, voorbeelden en antwoorden). Alles wat je moet weten voor je tentamen dus! Behaalde cijfer: 8
Het contract / de overeenkomst is een van de belangrijkste bronnen van verbintenissen. Een
verbintenis is een gevolg van het contract. Er zijn ook verbintenissen denkbaar uit rechtmatige
daad en onrechtmatige daad. Bij sommige verbintenissen speelt de partijrol wel een rol en bij
sommige verbintenissen niet. Deze week gaat het over de levensloop van de verbintenis.
Volgende week gaat het over het tenietdoen van verbintenissen.
We gaan het nu voornamelijk hebben over de overeenkomst als bron van verbintenissen.
Bronnen van verbintenissen
Verbintenissen ontstaan uit rechtsfeiten…
Blote rechtsfeiten
Gedragingen van rechtssubjecten
- Rechtshandelingen (wil is gericht op rechtsgevolg)
- Eenzijdige rechtshandelingen: bv. maken van testament
- Meerzijdige rechtshandelingen: bv. sluiten van een overeenkomst
- Feitelijke gedragingen (wil is niet gericht op rechtsgevolg)
- Onrechtmatige daad
- Rechtmatige daad
De jurist Hugo de Groot schreef en boek over het Romeinse recht in Nederland. De Groot paste
iets aan: onrechtmatige daden en rechtmatige daden gedragen zich hetzelfde; ze zitten onder
dezelfde paraplu als de rechtshandelingen, aangezien het resultaat in alle opzichten hetzelfde is.
Het maakt naar Nederlands recht niet uit of ik €100 moet betalen omdat …
- ik een computer heb gekocht (overeenkomst)
- ik geld heb geleend (overeenkomst)
- ik gebonden ben aan een testament (eenzijdige rechtshandeling)
- ik moet betalen door zaakwaarneming (rechtmatige daad)
- ik bedrijfsgeheimen heb gestolen (onrechtmatige daad)
Dit gedraagt zich allemaal op dezelfde manier!
Het systeem van Gaius
- “Wij zullen nu tot de verbintenissen overgaan. De hoofdindeling daarvan is deze, dat men twee
categorieën onderscheidt. Iedere verbintenis ontstaat immers hetzij uit contract, hetzij uit
delict.”
- “Verbintenissen ontstaan uit contract of uit delict of, op grond van de een of andere bijzondere
rechtsregel, uit verschillende andere oorzaken.”
Delict: privaat strafrecht / strafvervolging op privaat niveau (= onrechtmatige daad volgens H.G.)
Verbintenissen uit delict zijn dus niet erfbaar, verbintenissen uit contract wel!
Géén algemeen deel van het verbintenissenrecht
Géén algemeen deel van het contractenrecht
Géén algemeen deel van het delictenrecht
Géén algemene verrijkingsactie
, We gaan het nu voornamelijk hebben over een verbintenis ontstaan uit contract. Maar eerst…
Handelings(on)bekwaamheid
Wie is in staat om een juridisch relevante wil te vormen? Wie is handelingsbekwaam? Je moet een
juridisch relevante persoonlijkheid hebben om een juridisch relevante wil te hebben!
Juridische persoonlijkheid
- Slavernij: slaven hebben geen juridische persoonlijkheid
- Vaderlijke macht (patria potestas): de vaderlijke macht in huis beslist over alles; hij is de enige
met juridische persoonlijkheid; als de vaderlijke macht overlijdt, wordt deze overgedragen aan
iedereen die in directe lijn onder hem stond (ook de vrouwen! sui iuris)
Meerderjarigheid
- Onmondigheid (infans): t/m 7
- Voogdij over onvolwassene (impubes): 7 t/m 12 (vrouw), 7 t/m 14 (man)
- Curatele over adolescenten (adolescentes): vanaf 12 (vrouw), vanaf 14 (man)
Wilsovereenstemming als grondslag
Een wilsbekwame kan zijn wil verklaren op een juridisch relevante manier. In de Romeinse wereld
was consensus het belangrijkste element van het verbintenissenrecht.
Het begrip ‘rechtshandeling’
- Consensus is het kleinste bestanddeel van het verbintenissenrecht, maar het kan kleiner!
- “Ik wil Bolletje” (Nieuwenhuis)
- 1. denken: “Ik wil Bolletje” en 2. het ook uitspreken: “Ik wil Bolletje”
- Als de wil en de verklaring van beide partijen overeenstemmen, dan vloeit hieruit een
overeenkomst voort waaraan men zich moet houden
Wilsverklaring; het moet gaan om … (anders nietig!)
- Geoorloofde inhoud, geen simulatie
- Serieuze bedoeling, geen grap
- Wil en verklaring corresponderen
- Géén vertrouwensbeginsel in Romeins recht
Wilsovereenstemming (consensus)
Art. 6:217 lid 1 BW:
“Een overeenkomst komt tot stand door een aanbod en de aanvaarding daarvan.”
Oftewel: zonder consensus geen verbintenis.
PAUZE
Consensus is het sleutelbegrip tot het Romeinse verbintenissenrecht. Komen wil en verklaring
daadwerkelijk overeen? Soms is er sprake van:
1. Bedrog
1. inlichtingsplicht
2. onjuiste mededeling
2. Wederzijdse dwaling (NL) / dissensus (Romeins)
consensus ligt op object dat niet (meer) bestaat)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller roméepostma. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.24. You're not tied to anything after your purchase.
