Volledige samenvatting Romeins recht [BA1, Universiteit Leiden) WEEK 3, inclusief: hoorcollege (erg uitgebreid) en werkgroep (met handige stappenplannen, voorbeelden en antwoorden). Alles wat je moet weten voor je tentamen dus! Behaalde cijfer: 8
Deze week gaat het over het tenietgaan van verbintenissen. Het is eigenlijk het natuurlijke einde
van een verbintenis. Als je voldoet aan de inhoud van een verbintenis, bevrijd je jezelf uit de
verbintenis. Het presteren in verbintenissen wordt ook wel betaling genoemd.
De drie uitzonderingen:
- Hoogstpersoonlijk: dood van relevante partij
Verbintenissen die alleen maar voor of door één persoon kunnen worden nagekomen
Vb: je laat van jezelf een schilderij maken door Rembrandt. Als jij of Rembrandt dood gaat,
bestaat de verbintenis niet meer, omdat deze hoogstpersoonlijk was.
- Delicten: “dood” van de debiteur
Vb: als je vader een misdaad heeft gepleegd en vervolgens overlijdt, kan jij daar niet de cel
voor in.
- Delict van iniuria: “dood” van de crediteur
Krenking van het lichaam of de goede eer van iemand
Bij hoogstpersoonlijke en privaatrechtelijke / civiele delicten, zoals bovenstaanden, gaat de
aansprakelijkheid uit een verbintenis niet over bij de dood van een van de partijen uit de
verbintenis. Dit is maar in 1% van de gevallen zo.
Bij verbintenissen uit contract gaat de aansprakelijkheid uit de verbintenis namelijk bijna altijd
over bij de dood van een van de partijen uit de verbintenis.
Let op: delict =/= onrechtmatige daad!
Bevrijdende betaling
Bij bevrijdende betaling vervul je louter de afspraak die gemaakt is in de verbintenis. Er zijn een
aantal dingen die goed in de gaten gehouden moeten worden:
- B heeft een schuld bij A en A heeft een schuld bij C
- A (crediteur) heeft opdracht gegeven aan B (debiteur) om niet aan A te betalen, maar aan C
- A zegt daarna te verrekenen met C
- Conclusie: beide verbintenissen (tussen A en B & tussen A en C) zijn voldaan
Twee regels:
1. Betaling AAN een derde door de debiteur bevrijdt de debiteur niet
Tenzij in opdracht (vooraf) of bekrachtigd (achteraf)
2. Betaling DOOR een derde aan de crediteur bevrijdt de debiteur wel
Betaling is de bevrijding uit een verbintenis. De daadwerkelijke betaling in deze casus heeft dus
niet plaatsgevonden tussen B en C, maar tussen B en A!
, Inbetalinggeving
De verbintenis verplicht tot één ding, maar debiteur en crediteur spreken af dat dat ene ding ook
vervuld kan worden door een andere prestatie.
Schuldvernieuwing
Schuldvernieuwing is het overbrengen en overzetten van een bestaande schuld in een andere
verbintenis, zij het een civiele, zij het een natuurlijke. Wanneer uit een eerdere rechtsverhouding
een nieuwe rechtsverhouding wordt gevestigd, gaat de eerdere teniet. Schuldvernieuwing
ontleent haar naam immers aan ‘nieuw’ en ‘nieuwe verbintenis’.
De procesovereenkomst (litis contestatio) leidt tot schuldvernieuwing.
Verschil inbetalinggeving en schuldvernieuwing:
Bij inbetalinggeving wordt de verbintenis zelf veranderd, dus het object van de overeenkomst
verandert. Bij schuldvernieuwing wordt er een nieuwe verbintenis gemaakt, waarbij de oude
verbintenis komt te vervallen. Die wordt dus niet zoals bij inbetalinggeving verandert, maar
doorgestreept.
Een extra doel van schuldvernieuwing is dat je met schuldvernieuwing ook een bestaande
rechtsverhouding kunt overbrengen op iemand anders. Bij schuldvernieuwing kan er worden
overeengekomen dat een derde (C) partij wordt bij een verbintenis tussen een crediteur (A) en
debiteur (B). De verbintenis tussen A en B gaat dan teniet en er ontstaan dan een nieuwe
verbintenis tussen A, B en C, aangezien alle partijen moeten toestemmen. Meestal vervangt C de
plek van de crediteur (A) of de debiteur (B), dus valt uiteindelijk of A of B buiten de nieuwe
verbintenis.
Truc aan de zijde van de crediteur: cessiemandaat = overdracht van vorderingen
Truc aan de zijde van de debiteur: ex promisio = crediteur buitenspel zetten
Zodra twee partijen een geschil aangaan, krijgen ze van de lekenrechter een procesformulier met
de inhoud van hun geschil. Op dat moment verdwijnt de verbintenis uit contract en kunnen beide
partijen zich daar niet meer op beroepen. Beide partijen kunnen alleen nog maar gaan
procederen voor de lekenrechter over het geschil op het procesformulier (potentiële verbintenis
uit vonnis). Dit is om te voorkomen dat men telkens over hetzelfde gaat procederen (ne bis in
idem).
Stel A is hoofdelijke crediteur van B en C. A vordert geld van B en spant een proces aan. Als blijkt
dat B failliet is, heeft A pech! A heeft een procesovereenkomst gemaakt met B, waardoor de hele
verbintenis achter het gordijn is verdwenen, dus ook de verbintenis tussen A en C. A kan dus
geen geld meer vorderen van C.
Kwijtschelding
Zoals een koop en verkoop gesloten worden door overeenstemming, zo wordt hij ook door
overeenstemming in tegengestelde zin ontbonden voordat aan de zaak uitvoering is gegeven.
Net zoals schenking is kwijtschelding een overeenkomst. Het is een overeenkomst met als doel
een verbintenis om zeep te helpen.
Formele kwijtschelding: contrarius actus, de verbintenis gaat teniet
Informele kwijtschelding: gegeven woord, de verbintenis is verlamd
Formele kwijtschelding is onmogelijk om terug te draaien. Informele kwijtschelding kan uiteindelijk
wél worden teruggedraaid. Het gedrag van degene die de kwijtschelding terugdraait, ondanks
dat hij zijn woord heeft gegeven, wordt arglistig (dolus) genoemd.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller roméepostma. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.24. You're not tied to anything after your purchase.
