Deze samenvattingen bevat alle te kennen hoofdstukken van het boek 'Geschiedenis Geven, praktische vakdidactiek en vakinhoud voor het lager onderwijs in Vlaanderen'.
Zowel didactische focussen als historische verhalen komen aanbod.
Hoofdstuk 1 - Een hoofd vol geschiedenis
1.1 Tijd voor tijd. Een hoofd vol geschiedenis
= een abstract begrip, verstrijkt en verdwijnt voortdurend
1.1.1 Tijd is een fascinerend begrip
● Afhankelijk van de context = andere betekenis
Bv. Objectieve duur (exacte tijdmeting): ‘In hoeveel tijd heb je 5km gelopen?’
Toestand gedurende bepaalde periode: ‘In mijn tijd was dat anders’
● Dagelijkse tijd
= De tijd die we ervaren en duiden in dagelijkse omgang met elkaar
Zowel subjectief (straks, later) als objectief (seconden, minuten, uren)
➢ Vast patroon van dagdagelijkse gebeurtenissen (= ritmisch)
➢ Tijd meten en ordenen (klokken, kalenders, agenda’s)
● Historisch bewustzijn
➢ Besef dat er een verleden is + correct beeld van hoe dit verleden eruit zag
➢ Besef dat menselijk handelen uit het verleden invloed heeft gehad op het
heden en de toekomst.
● Objectieve en subjectieve tijd
➢ Gevoel van tijdsduur wordt door factoren bepaald:
○ Afhankelijk van omstandigheden
Bv. Leuke zaken gaan snel voorbij, minder leuke iets trager
○ Afhankelijke van leeftijd
! Kinderen hebben een subjectieve tijdsbeleving !
= Samenleving is objectief dus snel in contact
➢ Verleden, heden en toekomst
○ Heden
= Het is er wel maar heeft geen exacte tijdsgrenzen
○ Verleden
= In de werkelijkheid van het geheugen (directe aanschouwing)
○ Toekomst
= In de werkelijkheid van het vooruitdenken (de verwachting)
1
, ➢ Tijdsindeling
○ Lineair
= Lange keten van verbonden schakels
■ GEEN historisch jaar 0
○ Tijdmeting
■ Door economie: nood aan uren
= Invoering: klok
■ Later kwam dan minuten erbij
1.1.2 De eindtermen ‘tijd’
● Algemene doelstelling
= Dagelijks en historisch bewustzijn ontwikkelen en vergroten
➢ Dagelijkse of cyclische tijd
= Leerlingen moeten grip krijgen op eigen tijd
○ Plannen: element van zelfsturing + sociale redzaamheid
➢ Historische of lineaire tijd
= Leerlingen krijgen inzicht dat het leven van de mens beïnvloed wordt door
de tijd waarin ze leven
○ Eigen bestaan is historisch bepaald
■ De wereld van nu is bepaald door de wereld van gisteren en
bepaald de wereld van morgen!
● Vier periodes (lager onderwijs)
1) Prehistorie/ oudheid (... tot 500)
2) Middeleeuwen (500 tot 1500)
3) Nieuwe tijden (1500 tot 1945)
4) Onze tijd (vanaf 1945)
● Kennis van het verleden
➢ Geschiedenis moet gekend zijn, enorme variëteit aan thema’s
➢ Geen vaste regels welke historische thema’s aan bod moeten komen, wel
lessuggesties
➢ Door tijdvakken kenmerkende aspecten te geven, krijgen leerlingen meer
inzicht in het geheel
● Inzicht in het verleden
➢ Inzicht in het historisch proces
= Juiste volgorde van historische periodes en historische gebeurtenissen
kunnen plaatsen in tijd en ruimte
2
, ➢ Vermogen om je te kunnen inleven in een andere persoon, tijd en ruimte
= Verleden realistisch verbeelden op basis van feiten
= Historische Empathie
! Kritische context is steeds nodig !
● Het ontwikkelen van het historisch bewustzijn
= Het besef dat er een verleden is (correct beeld van het verleden)
= Hoe het menselijk handelen uit het verleden, het heden en de toekomst beïnvloed.
1.2 Jonge kinderen: ordenen en beleven
1.2.1 Inleven in verhalen
● Ordenen
➢ Eerste vaardigheden schoolkind Bv. juiste volgorde plaatsen
● Beleven en inleven
➢ Zorgt voor goede houvast Bv. vertellen met prenten, poppenkast
1.2.2 De praktijk: biologisch, dagelijks en historisch tijdsbesef
● Soorten tijd (volgens Arie Wilschut):
1) Biologische tijd (cyclus)
= tijd als natuurverschijnsel
Bv. ritme dag en nacht, wisseling seizoenen…
2) Dagelijkse tijd (cyclus)
= dagelijkse tijdsbegrippen
➢ Zowel fysische (seizoenen) als culturele kenmerken (verjaardagen, feesten)
Bv. opstaan, eten om 12u, dagen etc.
3) Sociale tijd (lineair)
= Sociale interacties tussen generaties
➢ Ontmoeten verhalen en gewoonten van andere generaties en zijn op die
manier verbonden met het ‘verleden’
➢ WIJ-gevoel: gezamenlijke geschiedenis
Bv. geboorte, jeugd, eerste job, kinderen krijgen etc.
4) Mythische tijd (lineair)
= Onbepaald en ongedefinieerd verleden
➢ Mythische sprookjes, verhalen en legendes spelen zich af op een andere tijd
en een andere plaats
➢ Eeuwige waarden en waarheden, GEEN historische feitelijke
gebeurtenissen
3
, ➢ ZIJ-gevoel: onbepaald waar en wanneer
5) Historische tijd (lineair)
= Wetenschappelijke reconstructie van de geschiedenis door overblijfselen en
overleveringen
➢ Onvoorstelbaar lang, indeelbaar in periodes
1.2.3 Voorkennis vereist: reken-en taalvaardigheden
● Beginsituatie
➢ Elk kind leert anders = ingewikkeld proces
● Rekenkundige kant
➢ Gebeurtenissen in een bepaalde volgorde en er een tijdstip aan verbinden.
○ Die getallen kunnen lezen en begrijpen
● Taalkundige kant
➢ Begrippen en benamingen van gebeurtenissen, periodes, plaatsen…
Bv. eeuw, millennium, Eerste Wereldoorlog …
➢ Gebeurtenissen laten herbeleven via verhaalvorm
○ Volgorde van een verhaal (Bv. ‘en toen'-structuur)
1.3 Zoek het zelf uit!
1.3.1 Hoe ontwikkelen kinderen historisch tijdsbesef?
● Ontwikkelen historisch tijdsbesef
➢ Bewustzijn van de samenhang tussen:
○ Interpretatie verleden
○ Begrijpen heden
○ Perspectief toekomst
➢ Historische verschijnselen in de tijd plaatsen
● Piaget
= vier ontwikkelingsfasen (sensomotorische ontwikkeling, preoperationele
ontwikkeling, concreet operationele ontwikkeling, formeel operationele ontwikkeling)
○ Elke fase, andere leerinhouden
○ Tijdsbegrip later, eerst getal -en ruimtebegrip
○ Kritiek:
■ Niet iedereen bereikt eindfase
■ Sociaal-maatschappelijke omgeving speelt rol
■ Strenge patroon gewijze natuurlijke ontwikkeling
● Vygotsky
= zone van de naaste ontwikkeling
○ Leerlingen uitdagen net buiten hun kunnen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lucabert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $19.10. You're not tied to anything after your purchase.
