Bedrijf & Regio Samenvatting Artikelen + Hoorcolleges 29 november 2021
HC Thema Artikelen
HC1 Intro 1. Raspe, O. et. al.
2. Porter, M.E
3. Martin, R. & P. Sunley
HC2 Clusters en netwerken 1. Newlands, D
2. Feldman, M., Francis, J. & Bercovitz, J.
3. Menzel, M & D. Fornahl
HC3 ArcGis NVT
HC4 Netwerken en innovatie 1. Bathelt, H., A. Malmberg & P. Maskell
2. Wolfe, D.A. & M.S. Gertler
3. Simmie, J.
4. Boschma, R.A.
HC5 Governance van clusters 1. Etzkowitz, H
2. Barca, F.
3. Sternberg, R
HC6 Gastcollege Brainport NVT
Artikelen
Hoorcollege 1; opzet cursus en centrale begrippen
Artikel 1; Porter (2000)- Location, competition and economic development; local
clusters in a global economy
Hele belangrijke en toonaangevende theorie. Er is een paradox; enerzijds wordt er gezegd
dat locatie er niet meer toe doet, maar anderzijds wordt clustering gestimuleerd, dus dan
doet de locatie er wel toe.
Definitie cluster; geografische concentratie van verbonden bedrijven (inclusief
toeleveranciers en instellingen), die concurreren maar ook samenwerken.
- Een cluster is niet te groot (álle industrie), maar ook niet te klein (niet één bedrijfskolom)
- Omvang van cluster verandert continu door bijkomende en verdwijnende bedrijven
- Grote bedrijven, spillovers, productiviteit en innovatie speelt ook een rol bij omvang
- Competitief voordeel ligt buiten eigen bedrijf
- Lokale overheid speelt een grote rol bij clusters.
- Beter om naar clusters te kijken, dan naar bedrijven op zich, hierin is de samenwerking/
concurrentie en de rol van de overheid beter te zien.
Locatie en concurrentie
Voorheen was concurrentie statisch en afhankelijk van kosten minimalisatie in een gesloten
economie. Tegenwoordig is het dynamisch en afhankelijk van innovatie.
- Clusters beïnvloeden de productiviteit (binnen een bepaalde sector).
- Productiviteit is niet afhankelijk van de soort industrie, maar van de manier van
concurreren
- High tech en low tech zegt dus eigenlijk niet, iedere sector kan high tech zijn
Twee manieren van concurreren
1. Operational effectiveness; concurrentie tussen bedrijven wordt bepaald door in hoeverre
ze de beste productieprocessen, technologie en managementtechnieken hebben.
2. Bedrijfsstrategie; concurrentie bepaald door de strategie van bedrijven (bv. differentiatie
i.p.v. alleen naar kosten kijken)
,Bedrijf & Regio Samenvatting Artikelen + Hoorcolleges 29 november 2021
Ook van invloed is de micro-economische business environment. Dus
transportnetwerken, belastingtarieven, etc. Dit gaat dwars door alle industrieën een.
Diamondmodel; vier groepen verbonden concurrentiefactoren die ervoor zorgen dat
gebieden zich economisch ontwikkelen
1. Advanced factorkosten; varieert van infrastructuur tot kennis. Efficiëntie van deze inputs
zorgt ervoor de productiviteit verhoogd wordt
2. Bedrijfsstrategie; concurrentie en rivaliteit tussen bedrijven. Dus regels, incentives en
normen, bv. die lokale concurrentie bevorderen. Zonder rivaliteit is er weinig productiviteit
3. Marktvraag; lokale vraag naar het product, inspelend op vraag van andere regio’s. Niet
imitatie, maar gedifferentieerde producten.
4. Clusters van gerelateerde sectoren; aanwezigheid van verticale en horizontale relaties.
Geeft voordeel als het product vraag gestuurd is.
Daarbuiten heb je ook nog de overheid die invloed heeft en toeval.
Invloed van clusters op competitie (gebaseerd op face 2 face contact)
1. Toename van huidige productiviteit, voordelen van cluster;
Toegang tot gespecialiseerde invoer en werknemers; vraag stijgt, aanbod volgt.
Betere toegang tot informatie
Complementariteit tussen activiteiten binnen clusters en van producten
Toegang tot publieke goederen; gerelateerd aan de overheid
Infrastructuur en kwaliteit centra. Hangt vaak samen met private investeringen
Incentives en prestatiecriteria; binnen cluster druk door competitiviteit en peer-
pressure
2. Toename van innovatiecapaciteit
Clusterparticipatie biedt meer voordelen voor innovatie, dan in een geïsoleerde
locatie
Ze staan dichter bij de klant en hebben ze toegang tot de behoeftes v.d. consument
Echter kan een cluster innovatie ook vertragen, door vasthouden aan oude gebruiken
3. Cluster uitbreiding door nieuwe bedrijfstransformaties
Nieuwe bedrijven ontstaan vaak binnen bestaande clusters. Dit komt door betere
informatiemogelijkheden en lage barrières; veel input is al aanwezig
Spin-off bedrijven vangen meestal de neergang van een bedrijf op
Rol van de overheid
1. Macro-economische en politieke stabiliteit
2. Verbeteren capaciteit en micro-economie via kwaliteit en efficiëntieverbeteringen (infra)
3. Stabiliseren van micro-economische regels+ stimuleren competitie voor
productietoename
4. Ontwikkelen en uitvoeren van een positief lange termijn economisch actieprogramma
5. Faciliteren van cluster ontwikkeling en upgrading; clusters belangrijker omdat er meer is
dan factorkosten. Competitie en beleid is belangrijk. gaat om spillovers en externaliteiten
van publieke instanties. Via collectief handelen kan de private sector beïnvloed worden.
Invloed van overheid bij upgrading clusters
- Alle clusters hebben de mogelijkheid tot upgrading (productiviteit en lonen verhogen)
- Upgrading kan betrekking hebben tot de overgang naar productievere activiteiten.
- Beste om bezig te houden met bestaande clusters i.p.v. nieuwe te creëren
- Upgrading= wegnemen van constraints die productiviteit en innovatie belemmeren
- Twee beleidsvelden waarin de overheid dit kan faciliteren;
1. Industrial policy; welk is internationaal beter? Hier steun aan geven. Nationaal niveau.
2. Cluster beleid; iedere sector groeit, verbanden en spillovers belangrijk. Lokaal niveau.
, Bedrijf & Regio Samenvatting Artikelen + Hoorcolleges 29 november 2021
Organiseren van cluster-based beleid
Karakteristieken van succesvolle clusterinitiatieven;
1. Wederzijds begrip over competitiviteitsvoordeel van cluster. Innovatie i.p.v. lage lonen
2. Focus op cluster upgrading en het verwijderen van obstakels
3. Structuur die alle clusters omarmt
4. Duidelijke clusterscheiding; economische realiteit i.p.v. politieke grenzen
5. Wijde betrokkenheid van clusterparticipanten en betrokken instituties
6. Private sector leiderschap; bedrijven kunnen beter leiderschap nemen en beter
inschatten wat mogelijkheden en beperkingen zijn.
7. Veel aandacht op persoonlijke relaties
8. Gericht op actie
9. Institutionalisatie; om continu door te gaan moeten concepten en relaties vastgesteld
worden.
Conclusie; clusters zijn concentraties van hoogwaardig gespecialiseerde kennis,
vaardigheden, instituten, gerelateerde bedrijven en klanten binnen een gebied. clusters
bemoedigen competitie. Competitievoordelen zijn voornamelijk lokaal.
Artikel 2; Martin & Sunley (2003)- deconstructing clusters; chaotic concept or policy
panacea.
Intro; juist door globalisatie gaan bedrijven dichter bij elkaar zitten en profiteren daar van
lokale schaalvoordelen die innovatie en productiviteitsgroei met zich meebrengen. Porters
theorie wordt door veel overheden gebruikt, omdat beleidsmakers hopen dat er economische
groei ontstaat. Toch is er veel wat niet klopt; er zijn conceptuele, theoretische en empirische
gebreken.
Porter
Porters idee is gebaseerd op Marshall; die schreef in eind 19 e eeuw over concentratie van
gespecialiseerde industrieën. Hij vatte dit samen in het diamond model.
Ideeën Marshall Competitive Diamond Porter Belang clusters
Waarom is Porters theorie nu zo belangrijk?
- Door nadruk op competitiveness; aantrekkelijk voor beleidsmakers
- Praktisch en gemakkelijk geschreven; beleidsaanbevelingen bijvoorbeeld
- Aard van clusterconcept; logische manier, maar ook chaotisch m.b.t. schaalniveau
Chaotisch concept? Er zijn twee elementen van de definitie van Porter; bedrijven moeten
gerelateerd en geografisch geconcentreerd zijn. maar wat is geografisch en industriële
concentratie? Hoe sterk moet dit zijn? Allemaal onduidelijk.
Welke theorie voor welke cluster? Porter’s clusters zijn constructen zonder grenzen.
Clustering gaat over netwerken én competitie.
Maar; hoe kun je het effect van competitiviteit meten aan de hand van clusters? Is het
mogelijk om één theorie te bedenken die generaliseert over vele soorten clusters? In
hoeverre worden de sociaal institutionele processen belicht, die zo belangrijk zijn voor
clusters?
Het in kaart brengen van clusters gebeurt te makkelijk, er is geen methode ontwikkeld voor
hoe dit gedaan moet worden. Vaak gebeurt het op te grote schaal. Ook niet alles is te meten;
directe relaties, etc. daarbuiten is het niet altijd zo dat clusters leiden tot meer competitie,
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maartjerynja. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.