Pre master orthopedagogiek. SPO Groningen.
Samenvatting van de benodigde literatuur, boek en artikelen.
Onderdeel van leer- en onderwijsproblemen, onderdeel technisch lezen.
Technisch lezen en spelling
Handboek diagnostiek in de leerlingenbegeleiding. Ghesquiere,P. & Van der Leij, A. (2007)
Functionele geletterdheid is een belangrijk doel van de basisvorming in het onderwijs: leerlingen
leren lezen en schrijven met voldoende nauwkeurigheid en snelheid om deze vaardigheden op een
adequate wijze te kunnen toepassen in leer en leefsituaties. wanneer lezen of spellen niet of
moeizaam lukt dient een grondige analyse van het probleem zodat er een gefundeerde en
systematische opgezette begeleiding opgezet kan worden.
Twee modellen om proces van lezen en spellen inzichtelijk te maken:
1. Taakanalytische modellen: technisch lezen en spellen wordt beschouwd als eindpunt van een
groeiproces waarin specifieke deelvaardigheden in een relatief vaste volgorde verworven
worden.
Technische lezen: aanvankelijke lezen van klankzuivere woorden is de resultante van de
kennis van de teken-klankkoppelingen, en auditief kunnen synthetiseren. K/A/T
gesynthetiseerd: kat. Om dit te leren moet het kind de klanken in de juiste volg orde
kunnen onthouden. auditief sequentieel geheugen. Daarnaast moeten tekens en
klanken op een adequate wijze onderscheiden kunnen worden visueel en auditieve
discriminatie. Vervolgens kan het kind via visuele synthese clusters van tekens
verklanken, ten slotte komt het kind tot directe woord herkenning.
Spellen: hierbij staat de auditieve analyse centraal. Een klankzuiver woord moet in
afzonderlijke klanken worden opgesplitst, voordat de klanken één voor één in tekens
kunnen worden omgezet. auditief sequentieel geheugen en de visuele en auditieve
discriminatie moeten goed ontwikkeld zijn. In een latere fase komt er een directe
spellingsstrategie. Dit model heeft alleen betrekking op spellen van klankzuivere
woorden. woorden die volledig volgens fonologische principe van de Nederlandse taal
geschreven worden. In een latere fase komt pas de morfologische principe (vormleer).
Hierbij moet gebruik gemaakt worden van een regel strategie. Ten slotte is er nog de
inprentstrategie volgens het etymologische principe (de oudste schrijfwijze), zoals bij
leenwoorden.
Dit model is prescriptie wat didactisch te doen? En niet descriptie hoe verloopt het
ontwikkelingsproces.
2. Informatieverwerkingstheorie: lezen en spelling wordt in deze benadering opgevat als het
verwerken van informatie. De informatieverwerker selecteert sensorische prikkels uit de
omgeving en kan deze als auditief-verbaal-linguïstische representaties kort vasthouden in het
kortetermijngeheugen om ze daarna in werkgeheugen te verwerken. De
informatieverwerker kiest verwerkingsstrategie (beschikbaar in lange termijngeheugen) op
basis van voorkennis. kenmerkend voor deze benadering is dat er vanuit gegaan wordt dat
de informatieverwerker beschikt over diverse strategieën om dezelfde taak aan te pakken.
Bv. Toepassen spellende leesstrategie.
Technisch lezen: drie lees strategieën
o Indirecte woordherkenning: decoderend lezen van woorden die niet direct
herkend worden. Verklanken kan op tekens of op clusters van woorden.
o Directe woordherkenning: herkennend lezen, herkenning gaat snel en
geautomatiseerd omdat worden of grote delen van worden direct herkend
worden.
o Gebruik maken van de context: op basis van tekstbegrip strategieën. Niet alle
geschreven informatie hoeft gebruikt te worden om adequaat te reageren. De
leessnelheid wordt bevorderd omdat de lezer zich door de inhoud laat leiden.
Spellen: de volgende strategieën komen aan bod;
o Auditieve strategie: klank voor klank in tekens omzetten
o Regelstrategie: het systematisch toepassen van een spellingregel. (stam+t)
, o Analogiestrategie: schrijven van een woorden analoog aan een gekend woord.
Bureau en cadeau)
o Inprentingsstrategie: het actief oproepen van woorden, zonder automatisering.
o Mnemotechnische strategie: het gebruiken van ezelsbruggetjes om
spellingsproblemen te onthouden.
o Hulpmiddelenstrategie: het gebruik van externe hulpmiddelen. (woordenboek)
o Visueel-motorisch strategie: de woorden vloeien uit de pen.
Lees en spellingsproblemen: het inadequaat verwerken van geschreven of gesproken informatie.
Daarbij kan er sprake zijn van gebrekkige ontwikkeling, onvoldoende beheersing, inadequaat gebruik
of inadequate keuze van lees of spellingsstrategieën of het ontbreken van de noodzakelijke domein
specifieke voorkennis.
Leerstoornissen of specifieke leerproblemen: zijn het gevolg van tamelijk geïsoleerde
problemen die zich vooral manifesteren in het leren van die schoolse vaardigheden zelf,
zonder dat in principe andere gebieden van de ontwikkeling vertraagd hoeven te zijn.
Niet specifieke leerproblemen: leerproblemen als gevolg van omstandigheden buiten
school om. Oorzaken kunnen zijn: omgeving (thuissituatie, instructie op school) of
individu (gedragsproblemen).
Dyslexie: lastig om te definiëren twee aspecten die van belang zijn voor je kan zeggen dat iemand
dyslexie heeft is:
1. Discrepantiecriterium: bij personen met dyslexie wijkt de lees- en/of spellingvaardigheid
aanzienlijk af van wat men op basis van leeftijdsgenoten, onderwijs en intelligentie mag
verwachten. (DSM-IV)
2. Exclusiviteitscriterium: Er mag alleen worden gesproken van dyslexie als alle andere
leerproblemen zijn uitgesloten. Wanneer je dit strikt neemt ga je dus uit van
normaliteitscriterium: normale, gemiddelde totale intelligentie.
DSM-IV neemt de definitie van dyslexie iets minder nauw. Spreekt van een leesstoornis ook wanneer
kinderen een sensorische handicap hebben, of wanneer de problemen grote zijn dan bij andere
kinderen met deze handicap.
Andere definities gaan uit van:
1. Specificiteitscriterium: deze definities geven aan over welke specifieke problemen het bij
dyslexie gaat. Sommige definities zijn gericht op het beschrijven, dus geven aan welke
specifieke problemen het om gaat bij dyslexie. Beperken zich tot waarneembare
manifestaties. Bv definities dyslexie Nederland: Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt
door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van
het lezen en/of het spellen op woordniveau. MOMENTEEL TOONAANGEVEND IN NL
Hardnekkigheid en kan aangevoerd worden door andere stoornissen.
2. Verklarende definities: tenslotte zijn er nog de verklarende definities. De definitie van
dyslexie als fonologisch probleem. toonaangevend in Angelsaksische landen.
Diagnostiek, signalering en onderkenning van lees- en spellingsproblemen: vroegtijdige behandeling
is van belang, dus van belang problemen tijdig te onderkennen. Onderkenning is de eerste opdracht,
daarbij is de vraag of er inderdaad sprake is van en spelling- of leesprobleem. Vervolgens
classificerende en differentiërende diagnostiek wanneer er gesproken kan worden van een spelling of
leesprobleem. de eigenschappen die kenmerkend zijn voor dyslexie worden onderzocht. Hierbij is
het hardnekkigheidscriterium van belang deze kan opgesplitst worden in het criterium van
achterstand en het criterium van didactische resistentie. (adequate instructie en oefeningen werken
niet) aan de hand van een mild exclusiviteitscriterium kan eventueel hardnekkigheid worden
uitgesloten. Ten slotte; verklarende diagnostiek.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller laurasmit. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.32. You're not tied to anything after your purchase.
