Summary
Samenvatting Geschiedenis De Verlichting
- Course
- Institution
deze samenvatting gaat over het eindexamen onderwerp de verlichting. ik heb de belangrijkste punten belicht.
[Show more]
Seller
Follow
Kimberley6
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 5 Verlichtingsideeën en de democratische revoluties(1650 – 1848)
1 Verlichte ideeën over de ideale samenleving
De Wetenschappelijke Revolutie en het empirisme
In de Middeleeuwen deden geleerden vooral onderzoek op gebieden die te maken hadden met
godsdienst. Vanaf de Renaissance kwamen er steeds meer onderzoekers die geen geestelijke waren.
Zij gingen ook onderwerpen bestuderen die niet met de godsdienst te maken hadden. Net als in de
Grieks- Romeinse tijd gingen onderzoekers proeven doen en nadenken over wat zij zagen. Het gevolg
was een periode met een groot aantal uitvindingen die later de Wetenschappelijke Revolutie is
genoemd.
Belangrijke kenmerken van de Wetenschappelijk Revolutie zijn:
- Een nieuwe manier van onderzoeken; observeren, experimenteren en redeneren.
- Grote veranderingen in het leven van veel mensen, vanwege uitvindingen.
- Verzet van de Kerk en soms ook overheden van sommigen landen of gebieden.
De Renaissance onderzoekers wilden elk onderzoek van de natuur baseren op waarneming, ervaring
en experimenten. Deze manier wordt het empirisme genoemd. De Vlaamse arts Andreas Vesalius
schreef het werk ‘Over de bouw van het menselijk lichaam’ (1534). Hiermee legde hij de basis voor
de moderne westerse geneeskunde.
Verzet tegen de Wetenschappelijke Revolutie, vooral van de Katholieke Kerk
In de 16e eeuw ondervonden onderzoekers nog veel tegenstand van de Katholieke Kerk. De kerk
verloor namelijk de greep op het wetenschappelijk onderzoek en belangrijke kerkelijke opvattingen
werden door onderzoeksresultaten ontkracht.
De twee bekendste slachtoffers van de kerkelijke tegenstand waren Bruno en Galilei. Bruno was
priester maar vluchtte vanwege een aanklacht tegen hem van ketterij. Galilei bewees dat Copernicus,
met zijn theorie dat de aarde om de zon draaide en niet andersom, gelijk had. Galilei kreeg als straf
levenslang huisarrest.
Vanaf eind 16e eeuw gaan regeringen de Wetenschappelijk Revolutie steunen
Vanaf het einde van de 16e eeuw werd het klimaat voor de onderzoekers gunstiger. Zij gingen
samenwerken in wetenschappelijke verenigingen. Die verenigingen kregen steun van regeringen die
het nut van wetenschap ging inzien.
De wetenschap ging een belangrijke plek innemen in de samenleving. Vesalius moest nog wel lijken
stelen om in het geheim te kunnen onderzoeken hoe het menselijk lichaam in elkaar zat. Terwijl
sommige onderzoekers terecht werden gesteld, zoals Bruno en Galilei, werden anderen juist
gewaardeerd, zoals Newton.
Newton stelde de leer van de zwaartekracht op. De Hollander Antoni van Leeuwenhoek ontwierp
goede microscopen. Daarmee ontdekte hij micro- organismen. Voor de gezondheid van de mens
werd die ontdekking heel belangrijk.
Door de Wetenschappelijke Revolutie groeide het aantal mensen dat niet meer alles aannam wat in
de Bijbel stond of wat andere wetenschappers zeiden. Ze gingen hun eigen verstand gebruiken.
De Verlichting en rationalisme
De 18e eeuw word de Verlichting genoemd en de onderzoekers in die tijd de Verlichters. Zij vonden
dat de samenleving net als de natuur op een redelijke manier (met het verstand) moest worden
onderzocht. Met deze kennis die zij zouden verzamelen zouden de problemen in de samenleving
, kunnen worden opgelost. Deze visie heet het rationalisme. Het rationalisme leidde tot optimisme en
de vooruitgangsgedachte.
Verlichters en sociale verhoudingen
Verlichters vonden dat het leven op aarde ook goed en gelukkig geleefd moest worden. Daarvoor
moest de samenleving veel veranderen. Het belangrijkste vonden de Verlichters de vrijheid. Vrijheid
van meningsuiting, vrijheid van drukpers, vrijheid van geloof, vrijheid van handel etc.
Ook gelijkheid was erg belangrijk. Er waren echter ook verschillen in het denken over gelijkheid,
namelijk:
- Verschillen in het denken over taken van vrouwen => sommige verlichters waren voor gelijke
politieke rechten voor vrouwen. Maar een meerderheid onder hen beriep zich op biologische
verschillen tussen mannen en vrouwen; mannen hadden een andere rol als vrouwen.
- Verschillen in het denken over de afschaffing van slavernij => De verlichters gingen er vanuit
dat alle mensen ongeacht hun cultuur, hun etnische afkomst en het volk waartoe zij
behoorden, gelijk waren. Maar als het om de afschaffing van de slavernij ging werd dat door
veel verlichters en hun aanhangers als een stap te ver gezien.
Verlichters en de godsdienst
Op het gebied van de godsdienst waren de verlichters het over het volgende met elkaar eens:
- Religieuze tolerantie
- Scheiding tussen Kerk en staat
Maar er was verdeeldheid onder de verlichters over de invloed van God op het dagelijks leven:
- Veel verlichters zagen God wel als Schepper van de aarde, maar volgens hen greep God niet
in de wereld in.
- Andere verlichters wisten niet of ze wel of niet in God moesten geloven. Zij worden agnosten
genoemd.
Verlichters en de economie
Op economisch gebied waren de belangrijkste uitgangspunten van de verlichters:
- Ieder individu moet de vrijheid hebben zijn eigen belang na te streven. (Adam Smith)
- Iedere staat moet een vrije markteconomie hebben, een vrijhandel hebben en zo weinig
mogelijk ingreep van de overheid hebben.
Verlichters en de politiek
Op politiek gebied waren de belangrijkste uitgangspunten van de verlichters:
- Volkssoevereiniteit
- Het sociaal contract tussen vorst en volk of burgers onderling
- De scheiding van de machten in een staat => trias politica van Montesquieu. Hierbij werd de
macht in een staat verdeeld in de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de
rechtsprekende macht.
Verbreiding van de Verlichting
De ideeen van de Verlichting werden op verschillende manieren verspreid:
- Boeken, tijdschriften en bibliotheken => dankzij de uitvinding van de drukpers in de 15 e eeuw
was het mogelijk boeken in grote aantallen te drukken. Naast boeken kwamen er nu ook
voor het eerst tijdschriften. Er werden grote bibliotheken opgericht, waar men boeken van
de verlichters kon lenen. Het belangrijkste boek van de Verlichting was de Encyclopedie
geschreven door Denis Diderot.
- Salons en koffiehuizen => in salons werden de ideeën van de Verlichters verbreid. Een salon
was een bijeenkomst in het huis van meestal een vrouw uit de bovenlaag van de bevolking.
In Engeland gebeurde in koffiehuizen hetzelfde. Ook daar kwamen mensen uit de bovenlaag
bij elkaar en spraken over ideeën van de Verlichting.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Kimberley6. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.10. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now