Summary
Samenvatting Uitzonderlijk Geweld
- Course
- Institution
Dit is een uitgebreide en complete samenvatting van alle hoorcolleges van het vak Uitzonderlijk Geweld van de master Forensische Criminologie.
[Show more]
Seller
Follow
Thesso
Reviews received
Content preview
IntroductiecollegeAaltje van der Plaat (44) wordt op 18 augustus 1974 in Ter Aar vermoord door Willem van Eijk (33). Ze
werd 27 keer in haar buik en borst gestoken, haar keel werd doorgesneden en haar linker tepel werd
eraf gesneden. Willem verklaart tijdens zijn bekentenis dat hij die ochtend de drang voelde om ‘iets
met de vrouw te doen’. Op 20 juni 1971 wordt Cora Mantel (15) door Willem verkracht en gewurgd
als zij ’s avonds laat liftend naar huis wil gaan. Willem fantaseerde al eerder over het oppikken van
een lifter. De omstandigheden zijn namelijk gunstig: het is laat en donker, het slachtoffer is alleen en
er zijn weinig mensen op straat. Hij verklaart: ‘’Ze bood me nog een sigaret aan; een menthol. Ik had
voor mezelf besloten dat ik haar ging doden en toen ik vlak bij Uithoorn een andere weg insloeg dan
ze aangaf en daar stopte, zei ik tegen haar: we gaan effe leuk afscheid van elkaar nemen. Toen ze
weigerde en uit de auto probeerde te stappen, toen is het ongeluk gebeurd.’’
Willem komt uit een arm gezin met 6 kinderen en in zijn jeugd werd hij al Gekke Willempie genoemd.
Dit had te maken met zijn onbetrouwbare, eigenzinnige, achterdochtige en kille karakter. Hij schopte
eenden dood, liet katten verdrinken en stak een hond in brand. Willem is veroordeeld voor beide
moorden op Aaltje van der Plaat en Cora Mantel. Op 1 maart 1976 kreeg hij dan ook 18 jaar cel
opgelegd en TBR (het voormalige TBS) in de Van Mesdagkliniek in Groningen. Op een zeker moment
plaatste hij een contactadvertentie in het landelijk dagblad om kennis te maken met een vrouw. Adri
was de vrouw die op zijn advertentie reageerde. Zij was gescheiden en had 5 kinderen. Op 19 oktober
1982 zijn zij uiteindelijk ook getrouwd in de Van Mesdagkliniek. Willem kreeg vervroegde vrijlating op
8 oktober 1990 na 14 jaar behandeld. Volgens de psychiater was hij uitbehandeld omdat er toch geen
verbetering in zat en de relatie met Adri had een positieve invloed op Willem.
Na zijn vrijlating gaan Willem en Adri samen in Harkstede wonen (Groningen). Vanaf dan gaat het
slechter met de relatie en ondertussen breekt in Groningen een periode aan vol vermissingen en
gevonden lichamen van voornamelijk prostituees. In een proces van 2002 tot 2005 worden steeds
meer aanwijzingen gevonden die in de richting van Willem wijzen. Hij had bijvoorbeeld een vaste
routine: hij pikt een vrouw (meestal een prostituee) op van straat om met haar te vrijen en wurgt
haar dan plotseling met zijn handen. Hij legt haar dan achterin zijn auto, gaat een eind rijden,
parkeert ergens en gaat achterin bij het dode slachtoffer in de auto zitten. Daarna gooit hij het naakte
slachtoffer in het water op een manier dat zij voorover komt te liggen. Hij neemt haar kleren mee en
dumpt deze in verschillende verzwaarde vuilniszakken in het water. Willem zegt zelf niet te weten
waarom hij dat doet. Het vonnis: levenslang. Uiteindelijk is Willem in 2019 overleden in de
gevangenis in Vught.
Dit vak gaat voornamelijk over dit soort typen moord en doodslag, waarbij uitzonderlijk geweld wordt
gebruikt. In dit vaak gaan we het verder hebben over:
Soorten en prevalentie, trends en ontwikkelingen
Achtergronden en theoretische verklaringen
Bijzondere vormen van uitzonderlijk geweld
o Binnen de familie
o Meervoudig
Mediaberichtgeving
Aanpak, bestraffing en preventie
,HC1: Prevalentie en soorten uitzonderlijk geweld
Moord en doodslag zijn de twee vormen die we met name gaan bespreken:
Doodslag = opzettelijke beroving van het leven (art. 287, 288 en 290 Sr > doodslag, doodslag
i.c.m. een ander strafbaar feit en kinderdoodslag).
Moord = doodslag met voorbedachten rade (art. 289 en 291 Sr > moord en kindermoord).
Hierbij moet kunnen worden aangetoond dat er sprake was van bezinning en beraad.
Vroeger was bezinning en beraad al vrij snel aangenomen, maar tegenwoordig moet dat meer
aangetoond worden. Door deze eisen is het dus lastiger geworden om moord te bewijzen. De
moordcijfers zijn hierdoor omlaag gegaan en de doodslagcijfers juist omhoog.
Internationaal gezien is het heel moeilijk om onderzoek te doen naar moord en doodslag. Dit heeft
ermee te maken dat onderzoeksinstanties, zoals de VN en de WHO, verschillende definities en
registraties hanteren. Dit maakt het lastig om overeenstemming te vinden in bijv. cijfers. Noteer je per
dader, per zaak of juist per slachtoffer?
In NL is onderzoek naar moord en doodslag ook moeilijk:
Tot 1992 was de registratie slecht t.o.v. andere landen
Geen langdurige traditie van grootschalig onderzoek naar moord en doodslag
Tekortkomingen in bestaande databanken:
o CBS > niet in één oogopslag te zien wat er precies onder bepaalde cijfers vallen; daar
is meer zoekwerk voor nodig
o Rechtbanken > niet elke dader wordt vervolgd
o Politie > niet alle zaken worden opgelost
Paul Nieuwbeerta heeft daarom een nieuwe database gemaakt d.m.v. verschillende bronnen vanaf
1992 met elkaar samen te voegen:
ANP berichten
Jaarlijkse overzichten Elsevier
VICLAS bestand (nationale recherche)
Openbaar Ministerie
Gegevens van alle politieregio’s
Strafregister Minister van Justitie
WODC data
De afbeelding hiernaast laat een overzicht zien over welke
informatie nu bekend is.
Vanaf 2009 is een internationale database aangemaakt: de
European Homicide Monitor. Het omvat een combinatie van
alle databanken uit Nederland, Nederlandse Antillen,
Zweden, Finland en Zwitserland. Dit is interessant omdat
verschillende landen ook verschillende gegevens hanteren:
Finland: gegevens uit politieonderzoek
Zweden: politiegegevens, vonnissen, forensische psychiatrische data
Zwitserland: autopsiegegevens, politie- en rechtbankgegevens
, De afbeelding hieronder laat een overzicht zien van de verzameling gegeven die we hierdoor hebben:
Door de volgende link te volgen kom je op de website van het CBS: https://ap.lc/OcmQg.
Opdracht: vergelijk de prevalentie moord en doodslag met andere mogelijke doodsoorzaken.
Vergelijk daarna de prevalentie moord en doodslag met andere misdrijven. Zoek tot slot naar recente
cijfers omtrent de relatie tussen dader en slachtoffer, modus operandi en pleeglocatie. Kijk ook naar
hoe de cijfers verschillen in gender omtrent daders en slachtoffers.
Als er naar CBS-cijfers van bijv. 2022 wordt gekeken, dan valt op dat er heel veel meer overlijdens zijn
door een accidentele val (6228). De cijfers van moord en doodslag (126) zijn in vergelijking dan
relatief laag. Daarnaast komen vermogensmisdrijven (448.305) veel vaker voor dan levensmisdrijven
(2575). En bij een levensmisdrijf hoeft het niet per se te gaan om moord en doodslag. Dit kan bijv. ook
zelfmoord of abortus zijn. Kortom: het is belangrijk om cijfers in context te bekijken.
Moord en doodslag in context
Relatie dader-slachtoffer. In de afbeelding hiernaast is te
zien dat vrouwen vaker door hun (ex-)partner en
mannen vaker door een kennis worden vermoord. Dat er
geen sprake is van een connectie tussen dader-
slachtoffer komt bij mannen vaker voor dan bij vrouwen.
Dit zou bijv. te maken kunnen hebben met criminele
milieu waar mannen zich over het algemeen vaker in
begeven.
Pleegwijze / modus operandi (MO). Uit de cijfers blijkt
dat de meeste slachtoffers door een steek- of slagwapen
om het leven komen en daarna door een vuurwapen.
Maar: ook dit moet weer in context worden bekeken. Als
het wordt uitgesplitst naar geslacht, dan blijken
mannelijke slachtoffers inderdaad het vaakst door een
steek- of slagwapen om het leven te komen, of door een vuurwapen. Bij vrouwen komen juist wurgen
of verstikken op een tweede plek.
Pleeglocatie. De meeste slachtoffers worden gemaakt in de (eigen) woning en op een tweede plek
komt de openbare weg. Als dit in context wordt bekeken dan is te zien dat zowel mannelijke en
vrouwelijke slachtoffers het vaakst in een woning worden vermoord, maar de openbare weg is voor
mannen goede tweede plek, terwijl dat bij vrouwen bijna niet voorkomt.
Trends verklaren
Het artikel van Liem (2017) geeft vier typen verklaringen:
1) Sociologische verklaringen
o Rol van alcohol (4/10 dodingen) > kan zorgen dat minder goed wordt ingegrepen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Thesso. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.90. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
81113 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now