Les 1: Kind- en ouderbeelden – kinderrechten
De paradox van opvoedingsondersteuning en opvoedingsadviezen: ouders
willen helpen, ondersteunen en hen net daardoor tegelijk meer onzeker maken.
“De veronderstelling dat ouderschap te lastig is om aan ouders over te
laten.”
(De Wilde, Vandenbroeck en Vanobbergen, 2022)
Dé hamvraag van ouders : doe ik het wel goed (genoeg)?
Dé vraag van de MW hierbij: hebben gezinnen iets aan wat ik hen aanbied? Lees
ik hun behoeften goed genoeg?
Paradox van alle opvoedingsadviezen:.
Kind- en ouderbeelden – kinderrechten
Kijk op kinderen bepaalt ook de kijk op opvoeding en de relatie tussen
kinderen en ouders
Inhoud
• Het veranderlijke van de kijk op kinderen, gezinnen, ouders en opvoeding
• Het belang van opvoeding en de rol van opvoeders
• De invloed van maatschappelijke processen en veranderingen doorheen de
tijd
• Kinderrechten
→ Doelstelling les: begrijpen hoe een bepaalde ‘kijk op’ mee bepaalt hoe
je met de dingen omgaat
Enkele indrukken van gezinnen en kinderen.
Picasso - Dorothea Lange - Loes Loe-sei Beks – Oslo, Frogner park, beelden
Gustav Vigeland (eigen foto) - Marlène Dumas - Pursuit of happiness (Will Smith)
Inzichten en verwachtingen van gezinnen, verhoudingen tussen ouders en
kinderen veranderen doorheen de tijd en (culturele) context. De invulling van
ouderlijk gezag evolueert, de samenstelling van gezinnen wisselt en ligt minder
strak vast, gezinssystemen zijn behoorlijk anders dan 100 jaar geleden…
Vb: ons gekende, ideale, kerngezin vs. het verhaal van ‘it takes a village to raise
a child’. En verder blijft de vraag: is het enkel binnen een gezin dat er opgevoed
wordt?
,Rode draad lijkt toch te zijn dat ouders, alle ouders, ‘het beste’ willen voor
hun kinderen. Wat dat dan ook mag betekenen en hoe maatschappelijk
aanvaard dat dan wel is valt dan nog te bezien. Als MW is het van belang
deze verschillen te zien zonder er direct een oordeel op te gaan
plakken.
Vbn:
- Mag een peuter al veganistisch eten?
- Ideeën over thuisonderwijs?
- Is kinderopvang goed voor een jong kind?
- Vanaf wanneer laat je je puber uitgaan?
- Neem je een 6 jarige mee naar de nieuwjaarsduik?
- Geloof je in het nut van fysieke bestraffing?
- Is vaders wil altijd wet?
We zullen ook zien hoe opvoeden meer en meer een ‘vak’ lijkt te worden. Grote
denkers, pedagogen en experts hebben van opvoeding een onderzoeksthema
gemaakt en diverse modellen uitgetekend, het ene al succesvoller dan het
andere. Dit biedt aan ouders zeker en vast een steun, maar kan hen tegelijk ook
erg opvoedingsonzeker maken. Ik vraag me af of mijn opa zich ooit afgevraagd
heeft of hij ‘wel goed bezig was’. Nu is dat dé hamvraag van zowat elke ouder!
Opvoedingsondersteuning probeert dan exact te doen wat het woord zegt:
ouders ondersteunen bij het grootbrengen van hun kinderen. Ze staan daar zeker
niet alleen voor en ook het maatschappelijk werk heeft hier zeker een rol te
spelen.
Het is van belang te beseffen dat opvoeden een gedeelde opdracht is van ouders
en de ruimere samenleving. (Reacties hierop? Discussie?)
De eeuwige vraag van elke ouder
“Hoe maak ik ze gelukkig? Net als een baard, en even betekenisloos, keert die
vraag terug. Ik weet niet waar vandaan. Men zou de vraag, net als een baard,
elke ochtend moeten kunnen wegscheren. Geluksvrij door de dag gaan. Rustige
dagen zouden dat zijn…”
Wat denken jullie van deze vraag?
‘Op goed geluk’ lijkt vandaag niet meer te volstaan…Nog voor je zwanger raakt,
word je al gebombardeerd met nogal serieuze vragen.
Ben ik er wel klaar voor? Hoe ga ik ouderschap combineren met werk? Hebben
mijn partner en ik al een idee hoe we opvoeding zien? Wat als het fout loopt?
De weerkerende paradox: ‘opvoeden gaat vanzelf’ tegenover ‘opvoeden moet
je ook wel wat leren’.
,“Soms als ik ze zie zitten, kijken, spelen – kortom, met al hun wonderlijke
tekenen van leven – trek ik ze al eens op mijn schoot en luister aan hun huid.
Dan zou ik daar iets willen horen, het geluid van hun geluk. Iets van een melodie,
die ik zou kunnen meezingen. Soms neuriën wij dan, gewoon samen, op goed
geluk.”
Reflectie? Misschien streven vandaag te krampachtig naar geluk bij
onze kinderen, zodat het ons én de kinderen ongelukkig maakt… ?
Misschien zit het juist in de kleine dingen… ?
Dit olod wil jullie, als toekomstig MW, meer inzicht geven over het denken over
opvoeding, hoe dit ingekleurd wordt door de veranderingen in het kindbeeld, en
wat jullie rol kan zijn indien er vragen opduiken, het ergens fout dreigt te lopen of
effectief van de rails gaat.
Ook op de beleidsagenda heeft opvoeding, en de manieren om ouders daarbij te
ondersteunen, een duidelijker plaats gekregen. Daarover later meer.
Dit vak was eerst ‘opvoedingsondersteuning’. Dat is nu wat ruimer getrokken
naar ‘werken met gezinnen en jongeren’.
Eerste verkenning
• Wat is volgens jullie “opvoeding”? Wat kan daarbij ondersteunend zijn? Is
dat hetzelfde als hulpverlening?
• Opvoeding als thema in de media (ter info):
o ‘Zo overleef je een hele zomer thuis zijn en werken met je kleuters: 5 tips
om hun gedrag te hacken’
o Nina Mouton over ‘Mild ouderschap’
o ‘Dark number van jongeren in moeilijke thuissituatie neemt toe’
o ‘Van peuterkuren tot puberdrama’s: dit zijn de opvoedingslessen van
pedagoog Pedro De Bruyckere’
o Opvoedingstips.be, Supernanny, Ouders.nl……
Als intro…over kinderen en ouders….om in the mood te komen.
In dergelijke filmpjes zie je onder meer hoe kinderen hun ouders ook uitdagen,
hoe kinderen ook elkaar opvoeden in zekere zin, hoe ouders een voorbeeldfunctie
hebben en hoe belangrijk het is om als ouder consequent te zijn in de opvoeding
(dat is makkelijker gezegd dan gedaan)
Opvoeden is een eeuwige zoektocht. Geen kant en klare recepten. Om ouders
echt te steunen in hun opvoedingstaak lijkt het me best om niet te vaak vanuit
een ‘moeten’ advies te geven. Dat helpt doorgaans niet, dat weten we van
onszelf ook.
Opvoeding, enkele definities
Agentschap Opgroeien
, - Op weg helpen naar volwassenheid
- Meerdere mensen
- Een liefdevol nest
- Opvangen en bevorderen van ontwikkeling en groei
Kok (orthopedagoog):
- In relatie staan van opvoeder-opvoedeling
- Opvoeder die zich als persoon present stelt
- Klimaat scheppen om persoonlijkheidsgroei te bevorderen
- Situaties hanteren en optimale kansen bieden op zelfontplooiing
EXPOO
https://www.opgroeien.be/kennis/themas
- Interactie ouder kind en context
- Niet één manier
- Zelfsturend proces: kinderen nodigen hiertoe uit
- Gedeelde verantwoordelijkheid
Expertisecentrum opvoedingsondersteuning van de Vlaamse overheid:
- verzamelen, verrijken en verspreiden van kennis en knowhow inzake
opvoeden, opvoedingsondersteuning
- praktisch ondersteunen van het werkveld
OPVOEDING - GEZIN – KINDEREN
Voortdurend in beweging
• Evoluerend concept naar tijd, plaats, context
• Verschillende ontwikkelingsfases van een kind
• Kerngezin? Vroeger vielen juridisch, biologisch en pedagogisch ouderschap
samen.
• Evolutie van 1 type kerngezin naar vele vormen - diversiteit
• Afgelijnde rolverdeling naar zoektocht eigen rolbepaling …
• Pater familias (gezag) en moederlijke zorg niet meer zo afgelijnd
• Gezin wordt ‘maakbaar’, op maat van eigen keuzes
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ijoshi. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.49. You're not tied to anything after your purchase.