Maatschappijgeschiedenis I: van de oudheid tot vroegmodern Europa
Summary
Samenvatting Maatschappijgeschiedenis I Middeleeuwen, Les 5: De Middeleeuwse Stad
5 views 0 purchase
Course
Maatschappijgeschiedenis I: van de oudheid tot vroegmodern Europa
Institution
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Dit document is een samenvatting van Les 5: De Middeleeuwse Stad van Maatschappijgeschiedenis I Middeleeuwen, gegeven door professor Lambert, aan de VUB.
De colleges zijn gebaseerd op het boek "Een kennismaking met de middeleeuwse wereld van" Bejczy . Dit boek is niet verwerkt in deze samenva...
Maatschappijgeschiedenis I: van de oudheid tot vroegmodern Europa
All documents for this subject (19)
Seller
Follow
ferrechristiaens
Content preview
Les 5: De Middeleeuwse Stad
Urbanisatie in RR
Het RR een zeer verstedelijkte samenleving. Rome had tot 1 milj. Inwoners op zijn hoogtepunt. Dit is
ongeëvenaard tot in de 19de eeuw. 14 milj. Van de 50-60 milj. Leeft in steden. De urbanisatiegraad
was 25-30%. Er was een zwaartepunt rond de Middellandse Zee met veel mindere periferie in de
rest van het RR.
Er is discussies over de cijfers maar ze waren hoe dan ook zeer hoog.
Late oudheid, Vroege Middeleeuwen
Er was een sterke bevolkingsafname in de 3de tot de 8ste eeuw van 50-60% en daarna blijft het op
een stabiel laag niveau.
Dit komt door:
1. Politieke instabiliteit en militaire campagnes.
2. Pandemieën:
a. Antonijnse pest (waarschijnlijk toch geen pest).
b. Cypriaanse pest.
c. Justiniaanse pest.
3. Klimaatveranderingen: Dark Ages Cold Period en Late Antique Little Ice. De gemiddelde
temperatuur daalde heel sterk. Door het vochtige koude weer komt er een tekort aan
voedselbevoorrading.
Samenleving wordt overwegend agrarisch
Het belang van de centra kwam van politieke besluitvorming, militaire bescherming
voedselbevoorrading en die nemen af. Het centraal gezag van het RR is weg en het Domaniaal stelsel
of hofstelsel neemt plaats.
Dat systeem biedt:
- Bestaanszekerheid omdat het gegarandeerde voedselbevoorrading.
- Bescherming in politiek instabiele tijden. (Bv. Bescherming van de invallen van de
Vikingaanvallen)
Bisschopsteden
In de 4de eeuw was er een sterke ontwikkeling van de Christelijke kerkelijke organisatie. Ze hebben
de hiërarchie van de Romeinen hebben ze overgenomen. De bisschopszetels zijn gevestigd in de
Romeinse “civitates”.
De inkrimping en de continuïteit van het publieke leven door de aanwezigheid van bisschoppelijk
hof.
Bijvoorbeeld Doornik was de eerste hoofdstad van het Frankische Rijk en nadat Clovis Parijs als
hoofdstad kiest blijft Doornik de hoofdstad van het bisdom. Er was voor continuïteit in Italië,
Frankrijk, Spanje. De adel bleef in steden die soms ontwikkelde tot politieke hoofdsteden.
35
, Emporia
Emporia was het netwerk van handelsplaatsen rond de Noordzee in de 7de tot de 9de eeuw
Vaak waren die handelsplaatsen waren niet echt steden en verdwijnen snel in de 9de eeuw. Dit
kwam vaak door de invallen van de Vikingen en door het centraal gezag van de vorst dat wegviel.
Henri Pirenne
Zie pagina 1.
Hij zei dat vanaf de 10de eeuw dat er plots nieuw bewijs zou zijn van handel met het Oosten, vooral
via de Italiaanse steden. Die goederen worden dan over heel West-Europa verspreid. Er komen
handelsnederzettingen die groeien tot de eerste steden zoals Brugge en Gent.
Zijn theorie werd door iedereen algemeen aanvaardt maar er zit een fout in, van waar komt die
handelsklasse?
Adriaan Verhulst
Hij was prof aan de UGent. Hij was stadshistoricus en historicus van het landschap met oog van
samenhang tussen de stad en het platteland. Hij had ook oog voor de sporen van stadsvorming in
het landschap, samenwerking met archeologie.
Hij zocht verbanden tussen het platteland en stede.
Steden ontstaan vanuit Platteland
Hij zei:
Vanaf de 9de eeuw is er een toename van de opbrengsten van het platteland door:
- Ontginning nieuwe gronden.
- Drieslagstelsel: een stuk grond laten rusten.
- Medievel Warm Period: er waren gemiddeld hogere temperaturen vanaf 950.
Er komt een surplus waarbij een deel van de opbrengst niet meer gebruikt wordt voor eigen
consumptie maar verkocht wordt. Daarvoor teelde men gewoon want met verbruikte.
Die surplus wisselen ze uit met andere domeinen, in begin vooral in natura.
De grootste domeinen van kloosters, abdijen en vorstelijke versterkingen worden handelscentra
waar de handel zeer sterk toeneemt.
Eerste stadsbevolking
Een deel van de bevolking op de domeinen, vaak horigen, worden aangesteld om handel te
verzekeren. De nijverheid begint ook te groeien waarbij de productie van de goederen dient om
verhandeld kunnen worden.
Er komen groepen van handelaars en producenten en ze verkrijgen autonomie van de heer en zijn er
gemeenschappen die groeien en ontwikkelen tot de eerste stadskernen.
Voordelen van zijn theorie
1. Zijn theorie geeft wel antwoord op alle vragen zoals “van waar komt die handel?” Bij Pirenne
kwam die uit het niets, bij Verhulst is er een logische verklaring vanuit het platteland.
2. Zijn theorie wordt bevestigd door geschreven historische bronnen en archeologische
vondsten.
36
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ferrechristiaens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
