Summary
Samenvatting geologie en geomorfologie
- Course
- Institution
alles over platen, vulkanen, gesteente, gletsjers & geologische tijdschaal
[Show more]
Seller
Follow
femkevern
Content preview
Aardrijkskunde juni 2024Thema 2: geologie
1 bouw van de aarde
1.1 Ontstaan van de aarde
4.6 miljard jaar ⟶ ontstaan aarde uit reusachtige accretieschijf van gas en
stof ⟶ die draaide om jonge zon & bestond uit overblijfselen van eerdere
sterrenexplosies.
Protoplaneten ⟶ door zwaartekracht beginnen in accretieschijf kleine deeltjes
samen te klonteren.
Aarde = protoplaneet ⟶ groeide door het aantrekken van
materie uit zijn omgeving.
Vele botsingen, sterkte radioactief verval, kernsplijting in
zwaardere elementen & aangroeien van de aarde = veel
energie bevat, kern = vloeibaar ⟶ Binnenin ⟶ zwaarste
elementen = ijzer & nikkel ⟶ centrum ⟶ vormden kern.
Korst = dunste, buitenste schil van aarde, bestaat uit
gesteente/mineralen. = gestolde buitenste lagen van de aarde.
Mantel = boven op korst, samengesteld uit vloeibare gesteenten uit binnenste
planeet.
Aarde koelde af ⟶ waterdamp condenseerde & regende ⟶ oceanen die lagere
delen van korst vulden.
Atmosfeer = gassen die werden vrijgegeven tijdens vulkanische activiteit &
uitgassen van het interieur.
Theia = botste tegen aarde ⟶stuk uit aarde = maan, aarde terug gesmolten en
bol geworden.
1.2 Onderzoeksmethode van de aarde
Boringen
Diepste mijnen = 4/5km (norm = 800m) ⟺ Olieboringen = 8km Aardstraal =
6371km ⟺ diepste gat geboren = 12,226 km diep
Boren ⟶olie, gas & steenkool
Technische problemen bij boren = hoger wordende druk, temperatuur in
binnenste aarde, harde steenlagen.
,Aardrijkskunde juni 2024
Kola ⟶ Sovjet-Unie, wouden tot binnenste
aarde boren.
Vulkanisme:
⟶ Magmatisch materiaal aan opp als lava.
= mantelmateriaal. ⟶ Geologen achterhalen hoe
binnenste aarde eruit ziet.
Seismologie:
= wetenschap, bestuderen van het binnenste van de aarde
via aardbevingen. Met seismografen (apparaat) & het seismogram (aflezen
van aardschokken)
Hypocentrum/focus = plaats waar aardbevingen
ontstaan
Epicentrum = plaats op korst waaronder aardbevingen
ontstaan
Aardbeving ⟶ primaire golven (longitudinale
golven) & secundaire golven (transversale golven)
uitgezonden.
Als golven aardopp bereiken ⟶ vormen ze om naar
oppervlaktegolven = seismische golven = schade van aardbeving
veroorzaken.
P-golven = niet waargenomen in schaduwzone van epicentrum van een
aardbeving (103°-143°) door brekingen,
Sneller als s-golven.
S-golven ⟶niet door vloeibaar materiaal.
Seismische golven ≠ in rechte lijn maar
afgebogen door toenemende dichtheid.
Discontinuïteiten ⟶veranderingen in
binnenste aarde door scherpe overgangen
zoals versnellingen op hoekveranderingen in
traject golven.
Seismograaf ⟶ zware massa die opgehangen is aan een
veer, door de vertraging die de veer op de massa uitoefent,
,Aardrijkskunde juni 2024
zal de massa trager bewegen bij aardbevingen. Een pen op de zware massa
maakt dan het seismogram op papier, het beweegt mee met de aardbeving.
De magnitude = de sterkte uitgedrukt in eenheden op de schaal van Richter,
berekent adhv de grootte van de uitslagen op een seismogram.
Seismoloog ⟶ correcties toe op seismogram nadat hij de invloed van de
afstand tussen het epicentrum & seismisch station heeft verrekend.
⟶Door toenamen afgelegde afstand verliezen de trillingen door geometrische
spreiding & absorptie een deel van hun kracht
Schaal van Richter ⟶ indelen van aardbevingen volgens hoeveelheid
vrijgekomen energie. = logaritmische schaal ⟶ = 10X krachtiger bij elke graad.
Aardbevingen zwaarder dan 7 ⟶ seismische momentmagnitudeschaal =
rekening gehouden met hoeveelheid vrijgekomen energie, verschuiving
tektonische plaat & de grote van het verschoven deel.
Schaal van Mercalli ⟶ indeling in beschrijvende vorm van de gevolgen die
aan het aardopp. zijn opgetreden. ⟶ Effecten op mensen, voorwerpen,
gebouwen & landschap. ⟶ Verdeeld in 12 delen (Romeinse cijfers, I: niet
gevoeld ⟺ XII: buitengewoon catastrofaal. ⟶ Hoe dichter bij epicentrum hoe
intensiever.
De
aardkorst:
Indeling gebaseerd op: verschillen in druk, temp., dichtheid & fysische en
chemisch samenstelling
, Aardrijkskunde juni 2024
Aardkorst (2): want de moho(rovic)-discontinuïteit (plotse overgang in
snelheid tussen 2 korsten)
- Oceanische korst
- Continentale korst
Je ziet
Oceanische korst ligt dieper
Boven oceanische korst = oceaan
Boven continentale korst = zeeën
Continentale helling (overgang continentale & oceanische korst)
Troggen ⟶ oceanische botsen tegen oceanische of continentale korsten
Ritsen ⟶ openscheuring continentale korst
Slenken ⟶ openscheuring continentale korst
De mantel:
Onder de aardkorst (35-2900km diep)
3 lagen met verschillende aggregatietoestand
Buitenste laag = vast, tot 100km diep, samen met korst = lithosfeer
2de laag = plastische asthenosfeer, P & S-golven vertragen & buigen af
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller femkevern. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.90. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
81849 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now