Dit document bevat een gedeeltelijke samenvatting van Biologie voor jou. Het bevat bassistof 3 t/m basisstof 5 inclusief plaatjes uit het Biologie voor jou boek.
Samenvatting - Biologie voor jou hoofdstuk 2 (2.1 t/m 2.3 en 2.6) en 3 (3.1 t/m 3.5 en 3.8)
All for this textbook (1)
Written for
Secondary school
Unknown
Biologie
4
All documents for this subject (103)
Seller
Follow
katoweenink
Content preview
Thema 1
Basisstof 3: plantaardige en dierlijke cellen
Door Kato Weenink
Cellen waarnemen
Robert Hooke introduceerde het begrip cel door zelfgemaakte microscoop, Antoni maakte later een
microscoop waarmee hij 266x kon vergroten. Van Leeuwenhoek bestudeerde, beschreef en tekende
heel kleine organismen, cellen en weefsels met eenvoudige microscoop. Vergroting van microscoop
reken je uit door de vergroting van het oculair te vermenigvuldigen met de vergroting van het
objectief. Microscoop waarbij licht door preparaat valt: lichtmicroscoop.
Cellen van planten en dieren
Plantaardige cel in BiNaS tabel 79B, C en D. Buitenste laag van cel:
celmembraan, om celmembraan celwand: bestaan uit tussencelstof
en behoren niet tot de cel. Tussencelstof bestaat o.a. uit cellulose en
biedt plantencel stevigheid. Celmembraan bestaat grotendeels uit
vetmoleculen, net als alle andere membranen in cel. Hierdoor wordt
het cytoplasma (celplasma) gescheiden van milieu buiten de cel.
Cytoplasma bestaat uit grondplasma met daarin organellen.
Grondplasma bestaat uit water en opgeloste stoffen. Ook celkern
omgeven door grondplasma. Kernmembraan vormt buitenste laag
van celkern. Veel plantaardige cellen hebben een centrale vacuole
(biedt stevigheid aan plantaardige cellen en kan kleurstof bevatten),
gevuld met vacuolevocht en omgeven door vacuolemembraan.
Cytoplasma ligt in dunne laag tegen celmembraan.
Bij planten kunnen in cytoplasma van cellen plastiden voorkomen verschillende types:
chloroplasten (bladgroenkorrels, bevatten groene kleurstoffen: chlorofyl), chromoplasten
(kleurstofkorrels) en leukoplasten. Chromoplasten bevatten gele (xanthofyl), oranje (caroteen) en
rode kleurstoffen. Leukoplasten slaan stoffen als vet, zetmeel en eiwit op. Plastiden kunnen overgaan
in andere. Op plaatsen waar plantaardige cellen niet helemaal op elkaar aansluiten intercellulaire
ruimten, gevuld met lucht of vocht.
Elektronenmicroscopen
In cellen, organellen niet te zien met lichtmicroscoop, wel met elektronenmicroscoop. Bij transmissie-
elektronenmicroscoop of TEM (geen diepte) gaat elektronenbundel door object onder in
microscoop ontstaat op speciaal scherm, beeld van object. Bij een rasterelektronenmicroscoop of
SEM (wel diepte) weerkaatst object de elektronen, waardoor een beeld ontstaat. Computer bewerkt
beelden, vaak ingekleurd waardoor bepaalde structuren beter zichtbaar zijn.
Basisstof 4: organellen
, Celkern
In kernplasma liggen chromosomen: lange moleculen DNA
die rond eiwitten zijn gewikkeld en het DNA bevat
informatie over bouw van eiwitten. Eiwitten bepalen
erfelijke eigenschappen van een organisme. In kernplasma
kun je kernlichaampje onderscheiden hier worden
delen van ribosomen gemaakt, ze verlaten de celkern via
de kernporiën in het kernmembraan en gaan naar het
cytoplasma. Kernporie is een opening die transport van stoffen in en uit de kern kan regelen.
Ribosomen zijn kleine bolvormige organellen die eiwitten maken m.b.v. informatie die is vastgesteld
in het DNA, ze werken samen met andere organellen (eiwitsynthese).
Endoplasmatisch reticulum en golgisysteem
Het endoplasmatisch reticulum (ER) is uitgebreid netwerk van dubbele membranen dat aansluit op
kernmembraan. De membranen liggen dicht tegen elkaar en vormen afgeplatte holten en kanaaltjes.
Ruimten tussen membranen in verbinding. Twee typen ER: ruw en glad.
Op membraan van het ruw endoplasmatisch reticulum (RER) komen ribosomen voor, ook in
cytoplasma. Ribosomen op het RER geven eiwitten af in de holten van het ER. De eiwitmoleculen
worden verpakt in blaasje dat wordt afgesnoerd van het membraan van het RER.
Glad endoplasmatisch reticulum (GER) heeft geen ribosomen en speelt rol bij de stofwisseling in de
cel, zoals bij productie van vetten of afbreken van gifstoffen.
RER heeft transportfunctie, eiwitmoleculen in de blaasjes die RER afsnoert, nog niet uiteindelijke
vorm dus naar golgisysteem: bestaat uit series opeengestapelde platte membranen in cytoplasma.
Golgisysteem neemt blaasjes op en bewerkt de eiwitmoleculen tot hun definitieve vorm, dan snoert
het de eiwitten in blaasjes af.
Afgesnoerde blaasjes van golgisysteem kunnen
versmelten met celmembraan en eiwitten afgeven,
zodat ze buiten cel terechtkomen: exocytose. Het
afgeven van stoffen door cellen = secretie.
Ook afgesnoerde blaasjes van golgisysteem die in de
cel blijven, zoals lysosomen. Eiwitten in lysosomen
zijn enzymen en kunnen stoffen afbreken.
Lysosomen kunnen samenstellen met blaasjes die
gevuld zijn met voedingsstoffen of afvalstoffen
enzymen zetten stof om in andere producten die
worden in cel gebruikt of uitgescheiden.
Mitochondriën en chloroplasten
Voor veel processen in cel energie nodig, geleverd door mitochondriën:
ovaalvormige organellen, dubbele membranen waarvan
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller katoweenink. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.93. You're not tied to anything after your purchase.
