Summary
samenvatting + powerpoints
- Course
- Institution
bestuurskunde 7, hoofdstukken 1, 2, 3, 4, 7, 9, 12
[Show more]
Seller
Followmitchellclement
Reviews received
Content preview
Boek H2,3,4,7,9,12 WRR: lerende overheid ARK: kaders voor verantwoordingHoofdstuk 2 verantwoording: wie, wat en hoe
Verantwoordingsdag=
de 3e woensdag in mei, het kabinet presenteert het Financieel Jaarverslag van het Rijk.
Boek Hoofdstuk 2: publieke verantwoording: begrippen, vormen en beoordelingskaders
2.2 Begrippen: wat is publieke verantwoording
VERANTWOORDING
Verschil tussen verantwoording en verantwoordelijkheid
Verantwoordelijkheid=
• Stand van zaken (boek)
• Taken, bevoegdheden, plichten
• Met verantwoordelijkheid komt verantwoording
Verantwoording=
• Een Proces (boek) waarin de uitvoering van taken of de mate van aansprakelijkheid
wordt beoordeeld
• ≠ controle en toezicht
• Handelingsperspectief van verantwoordende partij
Verantwoordelijkheid, in de zin van taken, bevoegdheden en plichten, gaat vaak vooraf aan
verantwoording; wie bepaalde verantwoordelijkheden heeft, moet daar verantwoording over
leggen.
Analyse publieke verantwoordelijkheden=
Gaat om de inhoudelijke vraag wie bepaalde taken, verplichtingen en aansprakelijkheden
heeft.
Analyse van publieke verantwoording=
Analyse van het proces van vraag en antwoord, waarin de uitvoering van de taken of de
mate van aansprakelijkheid wordt beoordeeld.
Definitie boek over verantwoording=
Er is een relatie tussen een actor en een forum, waarbij de actor zich verplicht voelt om
informatie en uitleg te geven over zijn optreden, het forum nadere vragen kan stellen, een
oordeel uit kan spreken en dit oordeel consequenties kan hebben voor de actor.
* Actor= individu of organisatie.
Bij publieke verantwoording: publieke organisatie, semi publieke instelling, individuele
politieke bestuurders of ambtenaren
* Forum= degene aan wie verantwoording wordt afgelegd. Inspectie, panel, commissie of
publieke opinie.
* verplichting= formeel of informeel. Bij publieke verantwoording meestal formeel: bv: wet op
de jaarrekening. Informeel: persconferenties, of zelf opgelegd zoals publieke websites.
Verantwoording als proces
Verantwoording kan in drie analytische onderscheiden fasen worden ingedeeld:
1. informatiecase=
er is een relatie tussen actor en forum, waarbij de actor zich verplicht voelt om het forum
informatie te verstrekken over zijn optreden.
2. debatfase=
de informatie kan ertoe leiden dat het forum de actor nadere vragen stelt en met hem
debatteert. Het forum nadere vragen kan stellen / mogelijkheid discussie
3. oordeel van forum Consequenties (sanctionering)=
,bv jaarrekening goedkeuren. Aan het oordeel kunnen consequenties zitten. Positief oordeel
leidt tot: extra budgetten. Negatief oordeel leidt tot: sancties.
Forum kan oordeel uitspreken. Dat formele en informele consequenties kan hebben voor
actor
Voorbeeld:
Het college (actor) legt ieder jaar verantwoording af aan de raad over het door hem gevoerde
bestuur (forum), onder overlegging van een jaarrekening en het jaarverslag.
Structureel versus incidenteel
Consequenties
Verantwoordingsfora beschikken over verschillende zwaarte van sancties:
Verantwoordingsarrangementen kunnen worden onderscheiden naar de zwaarte van de
sancties waarover verantwoordingsfora beschikken:
1. lichtste vorm=
doet zich voor wanneer een actor verplicht is, of zich verplicht voelt, om prestatiegegevens te
openbaren aan een algemeen publiek, dat verder niet of nauwelijks de mogelijkheid heeft om
nadere vragen te stelen en een oordeel uit te spreken.
Bv: verantwoording via internetsites. (jaarverslag)
2. middelzwaar=
forum kan nadere vragen stellen, met de actor in debat gaan en een oordeel uitspreken over
het optreden van de actor. Bv: visitatiecommissies bij hoge scholen. Zij vellen op basis van
zelfstudierapporten en bezoeken aan instellingen een oordeel, maar kunnen niet zelfstandig
sancties opleggen in geval van wanprestatie. (oordeel zonder sanctie)
3. zwaarste vorm=
het forum kan zelf formele consequenties verbinden aan zijn oordeel. Bv: strafrechtelijke
verantwoording. (oordeel en sanctie)
VERANTWOORDING VERSUS CONTROLE EN TOEZICHT?
Controleren is het spiegelbeeld van verantwoorden. Het heeft dezelfde drie elementen:
informeren, debatteren en sanctioneren. Het valt te zien vanuit het handelingsperspectief van
het forum. Het forum is daarom controleur. Ook de definitie toezicht zitten de drie elementen.
Het verschil tussen controle en toezicht is dat het het handelingsperspectief van de
controleur en toezichthouder als uitgangspunt nemen(forum), en verantwoording het
handelingsperspectief van de verantwoordende partij als uitgangspunt neemt (actor).
Wanneer is verantwoording publieke verantwoording
Publieke verantwoording gaat over het publieke (object), in het publieke (openbaar) en aan
het publiek (forum)
PUBLIEKE VERANTWOORDING
Wanneer is er sprake van publieke verantwoording:
1. besteding van publieke middelen of uitoefening van publieke taken en
bevoegdheden:
verantwoordingsprocessen binnen de publieke sector: door overheden, semi overheden,
organisaties met een publieke taak
2. verantwoording is direct of indirect openbaar:
voor het algemene publiek toegankelijk.
3. vindt plaats vanuit het perspectief van de publieke zaak:
gaat over het publieke, in het publiek en aan het publiek.
Zeer veel sociale relaties hebben een element van verantwoording in zich. In relaties tussen
werkgevers en werknemers in de private sector, tussen leerlingen en docenten of tussen
partners.
, NADERE ONDERSCHEIDINGEN
Publieke verantwoording komt in de praktijk op tal van manieren voor. De belangrijkste
onderscheidingen zijn (verantwoordingsarrangementen):
1. expliciete verplichting=
een bij wet(verantwoordingsdwang) of bij vrijwillige(verantwoordingsdrang) relatie tussen
actor en forum.
2. institutioneel karakter=
verantwoordingsproces is in regels vastgelegd, vaste routines of vaste vormen, waarden en
instrumenten.
3. structureel karakter=
vast stramien en op vaste tijden. Bv jaarrekeningen.
4.(naast structureel ook) incidenteel karakter=
wanneer een klacht is ingediend.
Verantwoordingsregime=
Het geheel van verantwoordingsarrangementen en –relaties rondom één actor. Is van
belang in de beoordeling van individuele verantwoordingsarrangementen.
Bv: algemene rekenkamer doet onderzoek maar kan geen sancties opleggen. Het
rapporteert wel direct aan 2e kamer. In de schaduw van de hiërarchie van het parlement
wordt rekenkameronderzoek in het openbaar bestuur daarom als een krachtige vorm van
controle beleef. Betekenis van algemene rekenkamer dient dus vooral te worden beoordeeld
in het licht van het gehele verantwoordingsregime.
2.3 vormen van verantwoording
Verantwoorden: hoe doe je dat?
de verscheidenheid aan vormen van verantwoording kan worden geordend door drie vragen:
1. aan wie verantwoorden
2. waarover verantwoorden (beleid, geld, proces)
3. waarom verantwoorden, hoe (verticaal, horizontaal, diogonaal)
verantwoorden: aan wie
• Publieke instellingen hebben te maken met verschillende soorten fora waar ze
verantwoording aan moeten afleggen.
1. Aan wie verantwoorden? (aard van het forum)
soorten forum waaraan de actor verantwoording moet afleggen:
1. administratieve: aan inspecties, ombudslieden, rekenkamers
2. juridische: rechtbanken bestuursrechter mag oordelen over onrechtmatige
overheidshandelen
3. maatschappelijke: aan belangengroepen, burgers, andere stakeholders
4. politieke: volksvertegenwoordigers, kiezers, politieke partijen, gemeenteraad, parlement
in toenemende mate media.
5. professionele: aan vakgenotenbv: politie, scholen, ziekenhuizen;
Publieke verantwoording neemt de vorm aan van peer review=
verantwoording ten overstaan van vakgenoten. Bv door middel van tuchtrechtspraak
of visitatiecommissies.
Vaak hebben de beroepsvereniging ook eigen normen en regels ontwikkeld. Dit geldt
bijvoorbeeld bij chirurgen.
Verantwoorden: waarover?
2. Waarover verantwoorden? (aard van het optreden)
Hierbij gaat het om de vraag over welk aspect van het optreden informatie moet worden
verstrekt. Dat kan leiden tot de volgende indelingen:
1. (beleidsmatige)financiële verantwoording (gaat om geleverde prestaties; effectiviteit en
doelmatigheid centraal). Wat zijn de prestaties, was het efficiënt en effectief
2. procesmatige verantwoording(vaak juridisch rechtmatigheid van optreden staat centraal)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mitchellclement. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now