Deze samenvatting geeft een compleet overzicht van de binnen- en buitenlandse politiek en van de politiek-culturele geschiedenis van Nederland in de twintigste eeuw.
Nederland in de Twintigste Eeuw
Friso Wielinga
Samengevat door: Eline Rats (s1131710)
SAMENVATTING
Deze samenvatting geeft een compleet overzicht van de binnen- en
buitenlandse politiek en van de politiek-culturele geschiedenis van Nederland
in de twintigste eeuw.
, Hoofdstuk 2: De modernisering van
Nederland sinds de late negentiende
eeuw
Inleiding
De grondwetswijziging van 1917 (pacificatie) legde niet alleen de basis voor de
Nederlandse politieke geschiedenis in de twintigste eeuw, zij vormde ook de afsluiting
van decennialange debatten sinds de tweede helft van de negentiende eeuw gevoerd
waren tussen liberalen enerzijds en protestanten en katholieken anderzijds
(schoolstrijd, kiesrechtvraagstuk & sociale kwestie). Aangezien de confessionelen alleen
wilden meewerken aan een verdere uitbreiding van het kiesrecht wanneer de liberalen
concessies zouden doen in de schoolstrijd, waren beide vraagstukken nauw met elkaar
verweven.
De Pacificatie van 1917 bracht de oplossing waarmee alle stromingen konden
instemmen: gelijkstelling van het bijzonder onderwijs en algemeen mannenkiesrecht,
inclusief de grondwettelijke mogelijkheid tot invoering van het vrouwenkiesrecht,
hetgeen in 1919 tot stand kwam. Politieke stromingen waren echter onderling sterk
verdeeld. Daarbij kwam dat de pacificatie van 1917 geen oplossing had gebracht voor de
sociale kwestie en dat op dit vlak de politieke posities sterk verschilden.
Schoolstrijd en confessionele partijvorming
In 1848 krijgt Nederland vrij geruisloos een liberale grondwet. Koning Willen II
maakte zich zorgen over de toekomst van zijn koningschap vanwege de revoluties in
andere Europese staten en nam zelf het initiatief tot het opstellen van een nieuwe
grondwet. Dit had hem in 24 uur van zeer conservatief zeer liberaal gemaakt. Hij gaf
Johan Rudolf Thorbecke (1798-1872) de opdracht tot het uitwerken van een
moderne grondwet. Thorbecke was geen democraat, maar een voorstander van de
rechtsstaat, van goed bestuur en van een duidelijke afbakening van bevoegdheden. Goed
bestuur betekende het verstaan van de tekenen des tijds, waarbij de staat het kader
diende te creëren dat de burgers het mogelijk maakte zich tot vrije staatsburgers van de
politieke natie te ontwikkelen.
Kern grondwet 1848:
De Tweede Kamer en de Provinciale Staten worden voortaan direct gekozen de
burgers.
De ministers worden nog steeds door de koning benoemd, maar moeten wel
verantwoording afleggen aan het parlement.
Niet de koning, maar de ministers zelf zijn voortaan verantwoordelijk voor hun
beleid.
De mensen krijgen vrijheid van onderwijs, drukpers, vereniging en vergadering.
Duidelijk was dat in 1848 de politieke macht verschoof van koning naar de
volksvertegenwoordiging.
Slechts een klein deel van de mannelijke bevolking kreeg overigens stemrecht. Dat paste
in de thorbeckeaanse liberale opvatting dat de kiezer over zelfstandigheid diende te
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elinerats. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.39. You're not tied to anything after your purchase.
