1e bachelor criminologie kul
(uitgebreide) samenvatting criminologische psychologie -> alles is heel duidelijk uitgelegd met voorbeelden en foto's erbij om de leerstof te begrijpen.
180 pagina's
academiejaar: 23-24
prof Mergaerts L.
INHOUDSOPGAVE CRIMINOLOGISCHE PSYCHOLOGIE
2023-2024
DEEL I. EEN INLEIDING IN DE CRIMINOLOGISCHE PSYCHOLOGIE
Les 1 1. Een schets van de criminologische psychologie
§ Psychologie -> 1 mogelijke invalshoek of lens om crimineel gedrag te
bestuderen en te verklaren
§ Het kijken vanuit psychologische lens om koppelen aan praktijk rond verklaren
van misdrijf, verdachte en dader.
§ De kennis is belangrijk om op een bepaalde manier ermee om te gaan bij
aanraking met politie en justitie.
1.1. De ontwikkeling van de criminologische psychologie
§ Grondleggers
o Er is een overlap met justitie
o Gemeenschappelijke basis van psychologie -> daaruit verschillende
disciplines verder
o W. stern (19e E)
• Iedereen denkt dat het amerikaanse roots heeft, klopt niet, want
heeft duitse roots
• Duitse academicus -> gaat naar VS door jodenvervolging en heeft
onderzoek verder gezet in VS
• Onderzoek naar faalbaarheid van het geheugen -> wat
herrineren mensen zich van de gebeurtenis?
• Centrale vraag: kunnen wij wel op ons geheugen vertrouwen?
Komt van Psychologie of testimony
• Staged crimes -> hij zette de misdrijven in scène, bv een
gevecht, om te kijken of studenten hetzelfde zien of dat er
hetzelfde blijft hangen -> scènes waren dus experimenten
- Er blijkt dat er verschillende verklaringen uitkomen rond
hetgeen dat ze gezien hebben
- Conclusie: mensen hun geheugen is niet foutloos
§ Gevolg van conclusie: daarom is het belangrijk om
psychologie binnen te brengen in het recht en de
studie van de misdrijven
• Ook als getuigendeskundige in rechtbank -> kwamen die
verklaringen overeen met de werkelijkheid (wat er is gebeurd)?
• Psychologie toegepast op het recht
o H. Münsterberg (19e E)
• Ook duitser
• Claimde dat hij de grondlegger van ‘psychologie toegepast op
recht’ was in VS
• Hij was heel kritisch tov politie, advocaten
• Hij ging ervan uit dat degene in psychologie het beter weten
• Hij was heel negatief over -> had een negatieve doorwerking in
de praktijk
• Hij bouwde verder op W. Stern, maar werd niet toegegeven
• Witness stand = hoe mensen verklaringen afleggen in de
rechtbank
• Juristen en mensen waren in de praktijk tegen de psychologen
waardoor de inzichten niet serieus werden genomen.
• Er was een moeilijke verhouding tussen psychologie en recht door
negativiteit tov praktijk
Criminologische psychologie - prof. L. Mergaerts – academiejaar 2023-2024 1
, o F. Von Liszt
• oostenrijker
• Deed vergelijkbaar onderzoek tav andere grondleggers
• Bedenker + voorzitter van geïntegreerde
rechtswetenschap
• Hij vond dat er een onderzoek moest gaan over de
geïntegneerden en dat de psychologie betrokken moest worden
bij het recht.
- Criminologie mag niet enkel herleid worden naar puur
empirische discipline
- Het is toch de bedoeling om een band met ander
disciplines aan te houden
- Op die manier werd er 1 fenomeen niet uit 1
invalshoek bekeken, maar uit meerdere
invalshoeken. De vraag is: ga je zo het probleem
oplossen?
- Empirisch onderzoek is belangrijk
- (straf)recht is belangrijk
- DUS niet enkel juridisch of psychologisch bekijken maar
beiden bekijken
Een voorbeeld
Juridisch oogpunt Psychologisch oogpunt
Vraag: Welke gedragingen zijn strafbaar? Vraag: Wat moet er worden gedaan met
criminelen?
MAAR probleem wordt niet opgelost Vraag: Wat is de ideale behandeling?
o H. Gross
• Strafjurist + criminoloog !!!geen psycholoog
• Kriminaalpsychologie (boek)
• Focus op brede toepassing van psychologie op
strafrechtsbedeling -> Hoe nemen rechters beslissingen?
• Onderzoek naar waarnemingen van mensen + impact op
het geheugen
• Hij zat vooral in Europa, de rest zat meer in VS
o G. Aschaffenburg
• Duitse psychiater + grondlegger van criminologische psychologie
• Focus op verklaringen van getuigen en kijken naar mensen
die misdaden plegen (waarom plegen ze die?)
• Bredere opvatting vanuit criminologisch oogpunt +
verklaringen van crimineel gedrag vanuit psychologie
o H. Kaufmann & E. Wulffen
• Bouwen verder op Gross
• Lees in handboek
Nadruk op hoe getuigen waarnemen Nadruk op psychologie dader
-> hoe gaat het er in het hoofd van daders
aan toe? Wat maakt dat daders misdrijven
plegen?
§ W. Stern § H. gross
§ H. Münsterberg § G. Aschaffenburg
§ F. von Liszt § H. Kaufmann
§ E. Wulffen
Criminologische psychologie - prof. L. Mergaerts – academiejaar 2023-2024 2
, § Leuvense traditie
o L. Braffort
• Oprichter + voorzitter van ‘Leuvense school’ voor criminologie
• Jurist die geen criminologisch of psychologisch onderzoek
heeft uitgevoerd
- maar zag het belang van die vakken, daarom dat ze
in de richtingen zijn opgenomen (integratie van
vakken)
• Hij was zo betrokken met de opleiding dat die niet wilde vluchten,
hij werd opgepakt door duitsers en daarna vermoord
o E. Degreeff
• Tweede voorzitter van ‘leuvense school’ voor criminologie
• Gewerkt psyiatrisch ziekenhuis als psychiater
• Geneeskunde gestudeerd
• Gebruikte werkervaring voor onderzoek naar passionele
moorden -> waarom plegen mensen moorden?
• De uitvinder van ‘criminogenese’, het is analyse van misdrijf door
het ontleden.
• Het zijn eveneens interacties tussen individuen en
omstandigheden van misdrijf.
• Er wordt gekeken naar manier waarop iemand reageert, het heeft
invloed op plegen van misdrijf.
• Er wordt bij analyse oorzaken geïdentificeerd om deze weg te
nemen om herhaling te vermijden.
Criminogenese: wat gebeurt er …
voor het misdrijf? tijdens het misdrijf? na het misdrijf?
o R. Dellaert
• Derde voorzitter van ‘leuvense school’ voor criminologie
• Arts + opvoedkundige en psychiater
• Als psychiater gewerkt in ziekenhuis van Antwerpen + als arts in
gevangenis
• Voorstander van globaal mensbeeld -> kijkt naar alle
factoren van criminologie in bredere zin dat mensen
criminaliteit kunnen plegen
- Heeft interdisciplinair inzicht op wetenschap
- Het samenbrengen van psychologische,
pedagogische en psychiatrische factoren in
onderzoek.
- De factoren verklaren waarom mensen misdrijf
plegen.
• Voorstander van een klinische & psychologische
behandeling van daders -> bepaalde testen afnemen en ze
zo op het rechte pad krijgen
Criminologische psychologie - prof. L. Mergaerts – academiejaar 2023-2024 3
, o S. De batsellier
• Afstand nemen van klinische benaderingen
• Voorstander van kritische criminologie
• Eigen invulling voor criminologische psychologie:
- kijken naar individu en impact van maatschappij
waarin iemand functioneert
- Criminaliteit is product van maatschappij
- Maatschappij zorgt ervoor dat een individu een
crimineel wordt of als crimineel wordt beschouwd
- Er wordt niet enkel gekeken naar het
psychologische aspect
- Bij elk mens is er wel iets crimineels, maar dat ligt
aan de maatschappij en zijn omgeving of de persoon
al dan niet een misstap begaat -> psychopathologie
van de normale mens
§ = handelingen die wijzen op psychische ziekte
o J. Goethals
• Hij pleitte voor een geïntegreerde benadering
- Het is de bedoeling dat er verder gekeken wordt dan naar
het individu
• Onderzoek naar waarom mensen al dan niet stoppen met
crimineel gedrag te plegen (verschil tussen personen) +
onveiligheidsgevoelens
1.2. Verschillende vormen van binnen de criminologie toegepaste psychologie
§ Verschillende disciplines van psychologie op crimineel gedrag
o Forensische psychologie*
• Internationale literatuur -> Als je erover leest dan komt de
rechtspsychologie erbij
• Behandelingsgericht
• Neuropsychologie
• Individu niveau
• Algemene benadering
- = Verzamelterm van verschillende vormen van
psychologie in rechterlijke context en strafrechtelijke
context bij mensen die vervolgd worden
• Specifieke benadering
- Gaat meer over individuele rechtszaken, bv iemand
veroordeelt -> kans inschatten als je hem terug vrijlaat
= risicotaksatie
§ Vraag: Wat is de kans dat de veroordeelde opnieuw
criminaliteit zal plegen?
- De forensische psychologen worden ingeschakeld bij
straftoemeting en strafuitvoering om te beslissen over
toerekeningsvatbaarheid van een persoon a.d.h.v. testen:
§ Is persoon verantwoordelijk voor daden?
§ er is mogelijkheid op het spelen van iets
psychologisch
- dit is individueel niveau, de rest is groepsniveau
• Focus op doelgroep (overlap/gemeenschappelijk met andere
domeinen) (A):
- Focus op daders en verdachten
- Strafrechtelijke zaken
* in enge definitie van domein toepassen in concrete gevallen (=
strikte psychologie), niet vanuit verzamelnaam (= algemene
psychologie)
Criminologische psychologie - prof. L. Mergaerts – academiejaar 2023-2024 4
, o Rechtspsychologie
• Heel brede discipline
• Elke vorm van gedrag onder invloed van/geregeld door
wetten, behoort tot dit onderzoeksdomein
• Focus op daders, slachtoffers, getuigen, geheugen, impact
op slachtoffers en verklaringen
• Kijken naar optreden van politionele en justitiële autoriteiten
(politie, justitie en magistratuur)
- Hoe een rechter beslissingen neemt
- Hoe verloopt een verhoor
- Gedrag van politie, justitie en magistratuur
- Hoe advocaat bijstaat bij een verhoor
VOORBEELD
Asielprocedures Echtscheidingsprocedures
Het krijgen van informatie over iemand Het zijn verklaringen van kinderen in
die vlucht. echtscheiding- procedures, het zijn civiele
zaken.
De persoon heeft een verhaal, er wordt
onderzocht of het verhaal klopt en/of de Het is eveneens interessant buiten
verklaring geloofwaardig is. strafrechtelijke context (B).
Er wordt onderzocht op welke manier
vluchteling het beste wordt geïnterviewd
om een zo goed mogelijke verklaring te
krijgen.
§ Het onderzoek rond crimineel gedrag en strafrecht is interessant.
§ De beslissingen van rechtbank hebben een invloed op vrijheid van persoon.
§ Het onderzoek is belangrijk om fouten te beperken in verzamelen van bewijs
en nemen van beslissing.
• Rechtspsycholoog kunnen verschillende rollen opnemen, bv:
- hoe verhoort politie om verklaringen te krijgen over een
misdrijf of advies geven in strafzaken als getuigen-
deskundige en mate waarin verklaring zijn te geloven is
belangrijk rol van rechtspsychologen in Nederland, VS en
VK belangrijk Empirische onderzoek -> inzicht krijgen van
factoren
- Experiment of empirisch onderzoek dus observaties en
zelfstudies en interviews bij actoren om inzicht te krijgen
in factoren die gedrag van politie en justitie en getuigen
gaan beïnvloeden
• groepsniveau
• Justiciele autoriteiten
• Focust op Advocatuur
• Kijkt naar getuigen
Criminologische psychologie - prof. L. Mergaerts – academiejaar 2023-2024 5
, o Investigative psychology
• Toepassing van psychologische inzichten van de opsporing
en vervolging van daders
• daderpopulering = demografische en statistische analyse van
criminelen in bepaald gebied
- op het plaats delict zien welke soort dader het is
• daderprofilering = psychologische profiel van persoonlijkheid
van daderprofilerig
- het vinden van type van dader achter misdrijf adhv
kenmerken
• Focus op daders en minder op slachtoffers
• Profielanalyse = profiel opmaken van persoonlijkheid van de
persoon om informatie van krijgen
- dus inzetten in verhoor, veel raakvlakken van
rechtspsychologie door optreden van politie en bij inzicht
vanuit criminologische psychologie omdat hoe of wat van
persoon achter misdrijf zit om profiel om te stellen
o Police psychology
• Focust op toepassing bij psychologische inzichten in
training en selectie bij politiewerknemers
• Weerbaar maken tegen agressie, mindset, -> fysieke en
communicatievaardigheden
• Gemeenschappelijk met andere domeinen (D): politie is van
focus
o Correctional psychology
• Focus op psychologische inzichten
• Toepassing op gevangeniswezen + gesloten instellingen
(geïnterneerden)
- Het inzetten van behandelingen en begeleiding van
mensen = rehabilisatie van mensen
§ dat mensen kunnen re-integreren in de
maatschappij
o Criminologische psychologie
• Focus op daders en verdachten, niet op geheugen van
slachtoffers of getuigen
• Experimentele psychologie
• Slachtoffers kunnen deel uitmaken van domein en
criminologische gaat over strafrechtelijke sfeer dus niet
echtscheiding of asielprocedure maar mensen die strafwet
overtreden
• Gemeenschappelijk/overlap met andere domeinen (B):
- Slachtoffers
- buiten strafrechtelijke context
• Gemeenschappelijk/overlap met andere domeinen (C):
groepsniveau
- Focus op algemene theoriën
Criminologische psychologie - prof. L. Mergaerts – academiejaar 2023-2024 6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bettyduran. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.48. You're not tied to anything after your purchase.
