Conversatieanalyse: afkorting c.a.; een onderzoeksrichting op het gebied van de
interactieanalyse. De conversatieanalyse onderzoekt de principes van
gespreksorganisatie waarmee de deelnemers aan een gesprek betekenis geven aan wat
ze zeggen en doen
De nadruk in de conversatieanalyse ligt op de analyse van taalgebruik in informele gesprekken.
Door stapsgewijs van een meer lokaal niveau van de gespreksorganisatie (beurtwisseling,
taaluitingen als reeksen van handelingen) naar de meer globale niveaus (thematisch verloop en
overall-structurering) toe te werken, geeft het boek inzicht in de principes waarmee de leden
van een cultuur communiceren in gesprekken.
De resultaten van conversatieanalytisch onderzoek hebben veel invloed in de taal- en
tekstwetenschap en in de sociale wetenschappen.
Invloed van conversatieanalytisch onderzoek in de taalwetenschap:
Vooral van belang voor de theorievorming in de pragmatiek, de interactionele
sociolinguïstiek, de meer tekstwetenschappelijke discourseanalyse en de toegepaste
taalwetenschap (interculturele communicatie).
Interactionele linguïstiek: onderzoek naar de wisselwerking tussen conversatie en
grammatica
Invloed van conversatieanalytisch onderzoek in de sociologie:
De conversatieanalyse is in de sociologie niet alleen een centrale stroming binnen de
etnomethodologie, maar ze levert ook het analytische kader voor onderzoek naar
interactie in werksettings, de media, de interactie tussen mens-machine of de alledaagse
wetenschappelijke praktijk. De conversatieanalyse speelt daarnaast een
grensverleggende rol in de antropologie, de discursieve psychologie en
communicatiestudies.
Etnomethodologie: houdt zich bezig met empirisch waarneembare interacties tussen
individuen. Is de sociologie van de methoden die de leden van een cultuur gebruiken om
hun sociale werkelijkheid tot stand te brengen en in stand te houden. De
etnomethodologie kijkt vooral naar micro-interacties in alledaagse situaties
De conversatieanalyse is een door en door interactionele benadering van gesprekken. In
tegenstelling tot een meer psychologische invalshoek waarbij gespreksgegevens uiteindelijk
herleid worden tot cognitieve processen of de persoonlijkheid en de motieven van de
betrokkenen, probeert de conversatieanalyse een beschrijving te geven van de methoden die
competente leden van een cultuur gebruiken om te communiceren.
Theorievorming conversatieanalyse: betreft het proces van structurering en
zingeving van sociale situaties in en met behulp van talige interactie
, 1.2 De sociologische oorsprong van de conversatieanalyse
Er zijn meerdere soorten interactieanalyse. De conversatieanalyse is er daar maar één van. De
conversatieanalyse is wel één van de meest invloedrijke benaderingen. De belangrijkste
resultaten van conversatieanalytisch onderzoek hebben bovendien een verhoudingsgewijs lange
levensduur; dat zegt waarschijnlijk iets over de adequaatheid van de theorie.
Discourseanalyse: een overkoepelende benaming voor een aantal manieren om
gesprekken (discoursen) te onderzoeken. Mondelinge, schriftelijke en andere
taaluitingen worden onderzocht op hun politieke lading. Er zijn verschillende
interpretaties van wat als een gesprek (discours) wordt gezien. In de sociale
wetenschappen wordt naast de vorm ook de inhoud van teksten onderzocht. Heeft een
meer taalfilosofische oorsprong
Een centraal idee in het etnomethodologische onderzoek is dat sociale structuren in
interacties zelf tot stand worden gebracht en gehandhaafd worden. De handelingen en de
interacties van de leden van een cultuur zijn het resultaat van een situatiegebonden
methodologie. Etnomethodologen zien sociale orde niet als een product van regels die
onafhankelijk zijn van de interacties waarin die orde geconstitueerd wordt. De leden van een
cultuur benaderen sociale situaties veeleer als zichzelf uitleggende constellaties. Door iets op
een bepaalde manier te doen, laat iemand niet alleen zien volgens welke regels en normen hij/
zij te werk gaat; iemand geeft zo tegelijk aan dat dit de principes zijn waarmee zijn of haar
handelingen interpreteerbaar gemaakt kunnen worden.
Constellaties: geheel van omstandigheden
De grondlegger van de conversatieanalyse is de Amerikaanse socioloog Harvey Sacks.
Samen met Schegoff en Jefferson en Pomerantz ontwikkelde Sacks een vorm van
etnomethodologisch onderzoek die probeert de principes te beschrijven waarmee de
deelnemers aan een gesprek betekenis geven aan wat ze zeggen en doen. Heeft uiteindelijk
geresulteerd in een methodologie en een verzameling van inzichten en resultaten die
samenvattend als conversatieanalyse aangeduid worden.
In de conversatieanalyse is het etnomethodologische idee dat mensen sociale structuren in hun
interacties tot stand brengen en reproduceren, uitgewerkt door alledaagse, informele gesprekken
te onderzoeken. Onderzoek werd uitgevoerd op verschillende manieren: audio-opnames van
gesprekken, die opnames werden woord voor woord uitgeschreven, inclusief details en
afwijkingen. Het maken van opnamen en het transcriberen daarvan en de ontwikkeling van een
primair datagestuurde analyse zijn nog steeds onderscheidende kenmerken van
conversatieanalytisch onderzoek.
Sacks’ onderzoek was ook baanbrekend omdat hij probeerde om zo ‘echt’ en natuurlijk mogelijk
materiaal te bemachtigen. Hij deed geen experimenten. De onderzoeker maakt opnames van
natuurlijk voorkomende sociale gebeurtenissen de interacties zouden ook voorgevallen zijn
zonder de onderzoeker. Bovendien mag de te onderzoeken interactie niet beïnvloed zijn door
het feit dat er onderzoek naar wordt gedaan (kan nooit voor de volle honderd procent aan
voldaan worden).
Sacks let niet primair op de inhoud van wat er gezegd wordt, en ook niet op de psychologie van
de deelnemers. Hij geeft ook geen kritische beschouwing van wat er ‘mis is’ aan een gesprek of
‘hoe erg het allemaal is’. Gaat hem ook niet om wel of niet politiek correct zijn of om het aan de
kaak stellen van ongelijkheid of machtsmisbruik. De data zijn wel voor hem een illustratie van
hoe de leden van een samenleving in hun interacties met grotere structuren omgaan, of wat voor
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lottevb. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.29. You're not tied to anything after your purchase.