Schema samenvatting van het vak gezondheidspsychologie. Eerder bedoeld als een goede overzicht. Soms verwijzingen gedaan naar de 'originele' samenvatting voor meer informatie.
H1: Introductie gezondheidspsychologie
→ BAUMAN: GZH als… BPS pov (WHO model) = nu GZH Ψ = toegepaste wetenschappen Gerelateerde domeinen
- Gevoel van ‘welzijn’ → Dualistisch idee = weg → Systematisch analyse van empirisch 1. Psychosomatische geneeskunde
- Afwezigheid van symptomen van ziekte → Nadruk op subjectieve beleving: zich data (FREUD)
- De handelingen waar een gezond persoon ziek voelen - Kwantificeren → Dualistisch idee: organische ><
toe in staat is → Strength-based model = positieve - Beschrijven psychogene ziekten
Historische perspectieven gezondheid (~empowerment) - Voorspellen & interveniëren → Mogelijk stigmatiserend
1. HIPPOCRATES: GZH = balans tss humores → Invaliditeit = beperkende GZH- 2 onderzoeksmethoden 2. Gedragsgeneeskunde
(vloeistoffen) toestand 1. Epidemiologisch = mbt ziektepatronen → BPS pov op geneeskunde
→ Holistisch visie → WHO-model (zie p16) in diverse populaties & de relatie met → Multidisciplinair aanpak
→ Nu: eerder stimuleren van neuroplasticiteit → Beperking: “black box pov”, is 1/6 andere factoren - Graded activity: bv. fysiotherapie
v/d brein ipv imbalans aan stofjes in brein dimensies belangrijker dan de andere?, → Mortaliteit = sterftecijfer & gedragstherapie
2. Middeleeuwen: ziekte als straf van god begrip van GZH onhelder maken, → Morbiditeit = #zieken tov totale 3. Medische sociologie
→ Idee van humores + religie & spiritualiteit behandelingen hier zijn complex & duur populatie → Ziekte & GZH in bredere sociale
3. DESCARTES: wet. revolutie & dualisme (= Positieve GZH (HUBER): “men is meer - Prevalentie = # die momenteel aan pov’s bestuderen
lichaam & geest staan apart) dan zijn beperking” ziekte leidt → Relaties tss mens & organisatie
→ Mechanisch standpunt → Combo van feitelijk & subjectief - Incidentie = # die binnen bep. → Sociaal-economisch factoren
Biomedisch ziektemodel functioneren tijdskader aan ziekte leidt 4. Bewegings- & sportsΨ
→ Ziekte & symptomen hebben altijd een → 6 dimensies (ZinK DaMe LiMe): → Premature mortaliteit: dood voor de → Optimaliseren sportieve prestaties
fysiologische verklaring zingeving, lichaamsfuncties, meedoen, verwachte leeftijd → (+) effecten van fysieke activiteit
→ Mechanisch & rechtlijnig werken mentaal welbevingen, QoL, dagelijks → Quality of Life = subjectieve → Niet noodzakelijk aandacht voor
→ GZH = afwezigheid van ziekte = deficit model functioneren tevredenheid met kwaliteit van leven, bredere GZH-thema’s
→ Diagnose-recept model GZH Ψ speelt rol bij … lichamelijk & geestelijk gezondheid 5. Klinische Ψ
→ Reductionistisch pov: terug naar 1. Bevorderen & in stand houden van → Disability-adjusted life years (DALY’s) = → Geestelijke gezondheid
biochemisch/neurale processen GZH # levensjaren verloren door ziekte/ → Meer medisch pov (diagnostiek)
→ Beperkingen: dualistisch visie (zwart-wit 2. Het ontstaan van ziekte beperking
denken), reactie op ziekte is persoonafh., geen 3. Preventie & behandeling van ziekte
verklaring voor psychosomatische effecten (bv. 4. De verbetering van gezondheidszorg 2. Kwalitatief onderzoek = mbt
placebo), artificieel onderscheid tss organisch & & - beleid beschrijven & begrijpen van subjectieve
psychogene ziekte ervaringen, overtuigingen & gedrag
2
, Jolan Kegelaers 2023 – 2024
Damla Akgöl 3BA
H3 + H4: Gezondheidsgedrag (GZHG)
Wat is GZHG? → (+) impact? Mogelijks een → Ontwenningseffecten 4. Overgewicht = gebrekkig → Motieven: gezond worden/blijven, fit
→ Ziekte willen vermijden? klein (+) effect - Lichamelijk: misselijkheid, dieet + weinig bewegen + zijn, gewicht verliezen, sociale acitviteit,
→ Streven naar GZH? - LDL-cholesterol slapeloosheid, zweten genetica zelfbeeld/stemming verbeteren
→ (+) impact op GZH? - risico hart- en vaatziekte - Psychologisch: angst, → Queteletindex (BMI) = → Barrières: tijdsgebrek, $$$, schamen,
→ 2 soorten gedrag: & kankers rusteloos-/prikkelbaarheid 𝐺𝑒𝑤𝑖𝑐ℎ𝑡 gebrek aan zelfvertrouwen/sport maatje/
𝐿𝑒𝑛𝑔𝑡𝑒 2
gedragsmatige pathogenen & - Afremmen van → Gedrag hervatten = (-) faciliteiten, omgevingsbarrières
- Houdt geen rekening met
-immunogenen carcinogenese bekrachtiging (vicieuze cirkel) 1. Therapietrouw
leeftijd, geslacht, spier-
De 7 van ALAMEDA: 7 → J-vormige relatie! → ‘Psychologisch’ verslaving → Compliantie = advies strikt opvolgen
massa, ethniciteit, …
factoren mbt mortaliteit & → WHO: “alcohol is unsafe” - Familiegeschiedenis & - Adherentie = advies, maar rekening
- Soms is buikomtrek
morbiditeit - ♂: max 3/dag erfelijkheid
(‘appel vorm’) of LDL-
houdend met individuele- of
1. 7-8u slaap/nacht - ♀: max 2/dag - Sociaal verworven & omgevingsfactoren
cholesterol een
2. Niet roken - Nooit >4 drankjes bekrachtigd gedrag - Concordantie = samen met patiënt
belangrijkers voorspeller
3. Max 2 alcoholisch drank per - Min. 1 dag/week niets - Genot & plezier tot overeenkomst komen
- BMI >25 = sterftekans
dag → CAGE test: Cut down, - Gewoontevorming → Factoren voor therapie(on)trouw
5. Cholesterol
4. Regelmatig bewegen Annoyed, Guilty, Eye-opener - Aanwezigheid comorbide - Patiënt-, Aandoening-, Behandeling,
→ Low (LDL) en High-density
5. Niet eten tss maaltijden - 2+ vragen (+)? = mogelijke psychopathologie Systeem gerelateerde en Socio-eco
lipoproteïnen
6. Niet >10% overgewicht alcoholprobleem - Zelfmedicatie voor stress factoren
- LDL (uit verzadigd vet):
→ 6/7 factoren aanwezig? → Waarom begint men toch te - Gebrek aan vertrouwen 2. GZH-screening: “gericht op…”
kans op atherosclerose &
Langer leven drinken? om gedrag te stoppen (= → Identificeren van risicofactoren ifv
risico voor ischemische
- Cummulatief - Erfelijkheid, sociale druk zelfeffectiviteit) primaire preventie door gedrags-
hartziekten
Gedragsmatige pathogenen = (impliciet/expliciet), sociaal → Maatschappelijke model/ verandering
bedenkingen over verslaving • Arteriosclerose → Ziektedetectiescreening ifv secundaire
schadelijk voor GZH leren, nieuwsgierig, imago • Angina pectoris
1. Roken: sign. van & reputatie, laag zelfbeeld - Passieve slachtoffer: “’t is preventie door mediactie
je schuld niet”, focus op • Aneurysma - Is screening altijd wel nuttig?
mortaliteit bij ex-rokers! & eigenwaarde, gewichts-
externe controle • Embolie door trombose - Kwaliteitscriteria?
2. Alcoholgebruik: ♂>♀ beheersing, neiging tot
- Crimineel: morele Gedragsmatige immunogeen 3. Vaccinaties = antigeen introduceren
→ Overmatig ♂: 21+/week risicogedrag, stress,
standpunt, “eigen schuld” = bevorderen GZH → Via ziekteverwekkers of mRNA
- Overmatig♀: 14+/week economisch tegenspoed,
- Biomedisch: verslaving als → Psychische & fysieke → Groot voordeel op morbiditeit &
→ Bingedrinken = 5+ glazen gezondheidscognities
ziekte (behandelingsplan voordelen mortaliteit, kosteffectief, veilig, individueel
→ Primaire alcoholsterfte = 3. Verslaving (via dopamine
& ontwenning) → Dosis-respons relatie = en maatschappelijk voordeel
rechtstreekse gevolg op pathways)
- Behavioristisch: sociaal GZH-winst , naarmate er → Reden weigering: contextuele,
mortaliteit bv. levercirrose → Lichamelijk afh. = tolerantie
leren & conditionering als meer gesport wordt individuele/sociale en vaccinatie-
- Secundaire = indirect tov effecten van drug = groter
consumptie nodig voor zelfde oorzaak (‘afleren’) gerelateerde factoren
gevolg bv. ongevallen
effect te bereiken
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dripdrop. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.46. You're not tied to anything after your purchase.
