Class notes
College aantekeningen - Terrorisme: Beeld en Werkelijkheid
- Course
- Institution
Dit document bevat aantekeningen van alle colleges van het vak Terrorisme: Beeld en Werkelijkheid (2024).
[Show more]
Seller
Follow
noah1107
Reviews received
Content preview
TERRORISME: BEELD & WERKELIJKHEIDCOLLEGES
HOORCOLLEGE 1 – Een introductie
Een definitie voor terrorisme is niet makkelijk te vinden. Mensen denken bij
terrorisme vaak aan aanslagen door niet-statelijke actoren en aanslagen op
burgers. Wat ook opvalt is dat de meeste gebeurtenissen die genoemd worden in
Europa (het Westen) plaats vinden. Deze krijgen hier het meeste aandacht. Dit
bepaald heel erg het beeld voor terrorisme van ons. Maar is het wel zo dat het
voornamelijk een dreiging vormt voor het Westen? Verder worden vooral
gebeurtenissen van de laatste jaren genoemd. Er ligt een focus op het heden.
Maar is terrorisme daadwerkelijk een recent verschijnsel?
1) Wat telt wel/niet als terrorisme?
Het antwoord op deze vraag is niet duidelijk. Er is eindeloos veel discussie over.
In dit college werden verschillende cases besproken en vervolgens
gediscussieerd of hier wel of geen sprake was van terrorisme. Over het algemeen
wordt iets als terrorisme gezien wanneer het ontwrichtende gevolgen heeft en
een gevoel van onveiligheid opwekt. Het is een vorm van geweld (tegen
personen/infrastructuren/gebouwen) en een symbolische daad.
- Theo van Gogh: Politiek motief, gevoel van onveiligheid opwekken in
samenleving, ontwrichtende gevolgen, angst zaaien
- Koninginnedag 2009: Twijfelgeval; toestand van de man zelf, maar wel
politiek motief (koningshuis aanrijden)
- Peter R. de Vries 2022: Signaal afgeven, angst zaaien máár wordt niet echt
een ideologie verspreidt, gericht op één persoon. Opnieuw heel veel
discussie mogelijk, maar misschien toch niet helemaal voldoende duidelijk
om van terrorisme te spreken.
- Moskee Enschede 2016: Dreigen, moslimgemeenschap angst aanjagen,
terrorisme hoeft niet altijd tegen specifieke personen te zijn, kan ook om
gebouwen gaan
- Utrecht tram 2019: Wanhoopsdaad, maar er wordt wel angst gezaaid;
onbedoeld of bedoeld.
- Boetsja 2022: Staat zaait in dit geval angst aan, maar wordt vaak
geschaard onder oorlogsmisdaad
Kortom, er is geen internationaal geldende definitie. Er zijn heel veel pogingen
toe gedaan, want dan heb je een basis om gezamenlijk terrorisme te gaan
bestrijden. Maar telkens keurde iemand deze af omdat hetgeen wat die actor
deed dan ook wel eens terrorisme zou kunnen zijn, of dat hij een terroristische
groep zou steunen. Bovendien is er geen consensus omdat jou politieke
standpunt bepaalt welke definitie jij wilt innemen. Er is hier heel veel sprake van
subjectiviteit, vooroordelen, misbruik en tegenstrijdige manieren van gebruik.
Er zijn vandaag de dag ruim 200 definities verzameld. Veel van deze definities
bevatten de volgende aspecten:
, 1. Terrorisme is een vorm van geweld
2. Het terroristische geweld heeft een politiek doel
3. Gevoelens van angst creëren is een deel van de strategie
4. Terroristen willen een (politieke) boodschap overbrengen
5. Het slachtoffer van het geweld is niet het uiteindelijke doel van de
terroristen. Het uiteindelijke doel is een breder publiek, een politieke
leider, of een specifieke groep; in ieder geval meer dan alleen het
slachtoffer zelf.
6. Terrorisme is een schending van het oorlogsrecht. Geweld wordt ofwel
bewust op burgers gericht en/of het vind buiten een conflictgebied plaats.
Volgens Willemijn is terrorisme een vorm van geweld, géén type actor. Iemand
heeft een terroristische strategie of tactiek, het individu zelf is niet perse
terrorist. Er worden naast terroristische strategieën ook ‘vredige’ acties
uitgevoerd. Terrorisme heeft niet altijd willekeurige doelwitten, het kan ook een
specifiek doelwit hebben (politiek leider, publiek figuur die symbool staat voor
iets groters).
2) Waar vinden terroristische aanslagen plaats?
Disclaimer: grafieken gaan alleen over niet-statelijk terrorisme.
Het speelt zich voornamelijk af in Afrika en het Midden Oosten. Concentreert zich
in hele grote mate in een beperkt gebied met veel politieke instabiliteit. In ons
deel van de wereld komt het eigenlijk relatief weinig voor.
3) Is terrorisme een recent verschijnsel?
Nee, Rapoport heeft hier die golftheorie over bedacht. Over de eeuwen heen,
heeft al veel terrorisme plaatsgevonden. Mensen zeggen echter dat we nu te
maken hebben met een ‘nieuw’ soort terrorisme. Het is vaak dodelijker; er vallen
meer slachtoffers per aanval. Dat zou volgens hen te maken hebben met het
religieuze karakter van die aanslagen. Jihadistisch terrorisme zou de grootste
dreiging zijn van onze tijd volgens hen. Deze vorm zou zo destructief zijn dat je
eigenlijk niet in onderhandeling kan met deze groepen (althans, dat is het
beeld/idee). Daarom zouden extreme maatregelen nodig zijn.
,Kritische benadering:
- Zet vraagtekens bij status quo en dominante kijk daarop
- Aandacht voor functies dominante beeld (verband kennis en macht)
- Aandacht voor hoe dominante kijk de werkelijkheid beïnvloedt
Dominante terrorisme beeld in de afgelopen decennia wat veel invloed heeft
gehad op beleid:
- Alleen niet-statelijk
- Enorme bedreiging die buitengewone maatregelen rechtvaardigt
- Terroristen irrationeel en zonder politieke agenda
- Alleen te bestrijden met geweld
- Alle terroristen hetzelfde (geen context)
- Dreiging voor westen van buitenaf
- Wij hebben geen rol in oorzaken
- Arabisch/islamitisch
HOORCOLLEGE 2 – Conceptualisering van terrorisme, de conventionele
en de kritische benadering
De keuze voor een bepaalde analytische benadering kan veel consequenties
hebben voor bijvoorbeeld interventies en beleid (preventief of opsporen). De
keuze voor een analytische benadering of definitie van een politiek gevoelig
fenomeen als terrorisme heeft implicaties voor hoe we denken over en reageren
op gebeurtenissen, actoren of ontwikkelingen die we hiermee in verband
brengen. Kortom, uit denkbeelden komen praktische gevolgen voort.
In terrorisme studies zijn twee belangrijke scholen: 1) de conventionele/orthodoxe
en de 2) kritische. Beide scholen hebben eigen en uiteenlopende ontologische,
epistemologische en normatieve grondbeginselen.
Ontologisch: Wat is het? Onderzoekt en beschrijft de eigenschappen
Epistemologisch: Hoe kunnen we dit weten? Wat voor onderzoek moeten
we doen om erachter te komen wat terrorisme precies is?
Normatief: Ethisch vertrekpunt
Waarom willen we definiëren?
- Academisch
- Beleidsmatig
- Politieke doeleinden
Het vinden van een universele definitie is knap lastig. Enerzijds omdat landen en
partijen het niet goed eens konden worden. Telkens wou iemand er wel weer iets
vanaf halen of toevoegen. Anderzijds is het academisch ook erg lastig. In de
wetenschappelijke wereld is ook geen consensus. Zeker de kritische school
zeggen dat de definitie van terrorisme misschien wel helemaal niet bereikbaar
zijn.
Terrorisme draagt een heel sterk gevoel van angst met zich mee. Het is een heel
sterk label. Definities kunnen instrumenteel ingezet worden vanwege extreem
negatieve connotaties. Het kan voor extremere vormen van beleid ingezet
worden.
, Bijvoorbeeld: Nelson Mandela stond eerst op Amerikaanse lijsten
geclassificeerd als terrorist. Hij kwam daardoor moeilijk het land binnen.
Zelfs vele jaren was het lastig, omdat het extreem lastig is om van dit soort
lijsten af te komen.
De notie van terrorisme is inherent politiek. Daardoor is het ook onvermijdelijk
instrumenteel en opportunistisch. Als gevolg daarvan is het ook veranderlijk en
afhankelijk van politieke context.
1) Conventionele/orthodoxe terrorisme studies:
- Terrorisme is objectief en universeel vast te stellen. Objectief in de zin dat
dit nu zo is en dat dit op andere plekken en andere tijdsmomenten
hetzelfde zou zijn. (Maar eigenlijk is het meer context bepaald=kritisch)
- Gebaseerd op het idee dat kennis over terrorisme waardevrij is (tegenover
kritisch die zegt dat je jezelf als onderzoeker altijd meeneemt).
- Vooral op basis van secundaire data en vanuit Westers perspectief
geanalyseerd.
- Focus op nationale veiligheid en beschermen status quo. Veel
wetenschappers van deze school zitten dichtbij de beleidswereld en de
maatschappelijke veiligheid.
- Terrorisme als existentiële dreiging die buitengewone maatregelen
legitimeert.
Er zijn volgens Jackson et al. enkele dominante ideeën/mythen over terrorisme
die samenhangen met de conventionele benadering, namelijk:
- Exclusieve domein van niet-statelijke actoren; staatsactoren passen op
deze manier niet binnen het hele verhaal van terrorisme, terwijl staten zelf
ook juist terreur kunnen plegen
- Terroristen zijn geestesziek en/of crimineel en/of religieus waanzinnig; dit
zet het politieke aspect van terrorisme buitenspel, het zijn gekkies die
gestopt moeten worden is de gedachte zonder te begrijpen wat voor
politiek conflict hier daadwerkelijk speelt
- Doel is chaos en vernietiging; vaak is het veel gerichter en langer over
nagedacht wat zo’n aanslag tewerk moet zetten en wat het effect zou
moeten zijn
- Terrorisme is een irrationele wanhoopsdaad en hopeloos
- Inherente identiteit van individu of organisatie; bijvoorbeeld dat een hele
organisatie/persoon terroristisch is i.p.v. dat het zich bedient van
terroristische tactieken
- Terrorisme is een doel op zich, geen middel
Mensen binnen de conventionele benadering:
- Bepaalde tijdschriften en kennisgemeenschappen
- CT consultancy wereld
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noah1107. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.91. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
71498 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now