Summary
Samenvatting Leereenheid 7, Europees recht, RS0432
- Course
- Institution
Leereenheid 7, Europees recht, RS0432 Open universiteit
[Show more]
Seller
Follow
demeta
Reviews received
Content preview
Europees rechtLEH 7: Mededinging en staatssteun
Inleiding: cursussite
Veel van het Europees beleid staat in het teken van: de economische integratie van de EU-lidstaten.
Bij de realisatie en werking van de gemeenschappelijke interne markt spelen een belangrijke rol in
aanvulling op het vrije verkeer: de mededingingsregels.
In deze LEH staat centraal: de mededinging en overheidsingrijpen. Besproken wordt:
Het mededingingsrecht
Basisbeginselen
Regels die gericht zijn op één of meerdere ondernemingen, zoals de samenwerking tussen
ondernemingen, het verbod op misbruik van een machtspositie en de controle op concentratie
van onderneming.
Regels over overheidsbedrijven, overheidsingrijpen in de markt en staatssteun.
Handhaving van deze regels. Dit ligt voor een belangrijke deel bij de Commissie, maar de
nationale mededingingsautoriteiten spelen ook een rol.
Leerdoelen
Op hoofdlijnen uit te leggen welke doelen het Europese mededingingsrecht heeft.
De basisbeginselen en de werkingssfeer van het mededingingsrecht weer te geven.
Onderscheid te maken in economische activiteiten, overheidsprerogatieven en solidariteitstaken.
Te bepalen wanneer afspraken leiden tot een verboden beperking van de mededinging in de zin
van het VWEU.
Uit te leggen in welke gevallen het kartelverbod buiten toepassing blijft.
Uit te leggen wanneer sprake is van een machtspositie en van misbruik van machtspositie.
De handhavingsprocedures in het mededingingsrecht te duiden en uit te leggen.
Uit te leggen wat de ‘nuttig effect’-doctrine inhoudt in relatie tot overheidsingrijpen in de markt.
De regels voor staatssteun en de procedures voor goedkeuring ervan weer te geven en te
gebruiken.
Arresten
Europees recht:
Höfner & Elser
Consten en Grundig
Altmark
United Brands
Corbeau
Lesstof
H8 studieboek
VK van 2 november 2022 over mededinging en EMU
VK van 27 oktober 2021 over Mededingingsrecht
Pagina 1 van 42
,Samenvatting studieboek
Inleiding
Artt. 101 t/m 109 VWEU en Concentratieverordening= Mededingingsregels (ofwel mededingingsrecht
van de EU ofwel EU-mededingingsrecht)
= Alle rechtsregels die betrekking hebben op gedragingen waardoor de concurrentie tussen
ondernemingen wordt beperkt, en op overheidsbemoeienis met zulke gedragingen. Een centraal begrip
hierbij is mededinging, ofwel concurrentie.
De interne markt is gebaseerd op het bestaan van: onvervalste mededinging.
De voorwaarden voor onvervalste mededinging worden ten dele bereikt door: de harmonisatie van
nationale regels en EU-mededingingsregels.
We gaan nader bespreken: De mededingingsregels van de EU.
Onderzoek naar de rol van deze regels in het VWEU.
Basisbeginselen van het mededingingsrecht
De materiele regels, namelijk: artt. 101 (kartelverbod), 102 (verbod op misbruik door een
onderneming in een machtspositie), 106 (staatsmonopolies), effet utile en 107 (verbod op
staatssteun) VWEU.
De handhaving van het mededingingsrecht, met de nadruk op de rol van het HvJ-EU en het
Gerecht bij de inhoudelijke vormgeving van het EU-mededingingsrecht en indirect het
mededingingsrecht van de EU-lidstaten.
Er zijn twee categorieën mededingingsregels:
1. De regels die gericht zijn tot ondernemingen of bedrijven.
2. De regels die te vinden zijn in artt. 101, 102, 106 en 107 VWEU, de Concentratieverordening en
effet utile.
Deze regels worden in eerste instantie gehandhaafd door de Commissie, maar de nationale
mededingingsautoriteiten spelen in dit verband ook een rol.
De jurisprudentie van het HvJ-EU en het Gerecht zijn uiteindelijk bepalend voor de uitlegging en
toepassing ervan.
De positie van het mededingingsrecht in het VWEU
Het doel van het mededingingsrecht van de EU:
1. De marktintegratie bevorderen
Het doel hiervan is beschreven in het arrest Cpmstem en Grundig (verplicht arrest):
Het HvJ-EU heeft m.b.t. het kartelverbod (art. 101 VWEU) het volgende geoordeeld: Dat het
Verdrag, hetwelk zowel in zijn preambule als in zijn tekst de opheffing van de
handelsbelemmeringen tussen de staten beoogt en vele strenge bepalingen bevat tegen het
opnieuw optreden daarvan, kan niet geacht worden de ondernemingen een handelen in strijd
met deze doelstellingen toe te staan.
M.a.w.: Als EU-lidstaten handelsbelemmeringen moeten wegnemen, mogen private partijen
(ondernemingen) geen nieuwe handelsbelemmeringen opwerpen door
marktverdelingsovereenkomsten te sluiten.
Het is ondernemingen met een machtspositie ook verboden handelsbelemmeringen op te werpen
of handel te beïnvloed, daarom is deze redenering niet beperkt tot art. 101 VWEU.
2. Een daadwerkelijke mededinging waarborgen
Het doel hiervan is zorgen voor de goede werking van het marktmechanisme, dat het centrale
verdelingsmechanisme is in een vrije markteconomie.
Om het doel van de mededingingsregels goed te begrijpen is dus een zekere economische kennis
vereist.
Op een concurrerende markt zijn vraag en aanbod beter op elkaar afgestemd dan op een markt
waar één onderneming een machtspositie heeft of waar de leden van een kartel prijsafspraken
maken.
Echter, van een machtspositie kan misbruik worden gemaakt.
Voorbeeld:
Door opzettelijk de markt te onder bevoorraden t.o.v. de vraag om kunstmatige tekorten en
Pagina 2 van 42
, prijsstijgingen te creëren.
Deze scenario kan zich niet voordoen op een concurrerende markt, omdat consumenten gewoon
zullen overschakelen op een andere leverancier wanneer hun vaste leverancier een tekort
probeert te creëren of gewoon zijn prijzen verhoogt. Dit creëert een prikkel voor elke individuele
leverancier om zowel hun producten als hun prijzen te optimaliseren en daarmee het best te
voldoend aan de vraag van de consument. M.a.w.: monopolisten zijn minder geneigd hun best te
doen om aan de marktvraag te voldoen, de productiekosten te minimaliseren of te investeren in
de ontwikkeling van nieuwe en betere producten.
Concurrentie = Een proces waarbij ondernemingen er voortdurend naar streven goedkopere en
betere producten te produceren en te verkopen dan hun directe rivalen.
Concurrentie heeft o.a. betrekking tot :
I. Het gedrag van de betrokken ondernemingen
Stellen zij hun prijzen onafhankelijk vast of houden zij zich bezig met prijsafspraken?
Proberen zij te innoveren of produceren zij oude of verouderde producten? Hoe
gemakkelijk of moeilijk krijgen ze toegang tot een bepaalde markt?
II. De wijze waarop de markt is georganiseerd (oftewel de structuur van de markt).
Toetredingsdrempels zijn o.a.: vormen van overheidsregulering (bijv. de verplichting om
een vergunning te verkrijgen) en consumententrouw.
Om te bepalen of een markt concurrerend is moeten drie groepen variabelen worden
onderzocht:
Marktstructuur Gedrag Prestaties
Bijv.: Bijv.: Bijv.:
Hoeveel ondernemingen zijn Stellen alle ondernemingen Zijn de prijzen te hoog?
er? hun eigen prijzen en
productie vast? Is de productie voldoende
Hoe gemakkelijk of moeilijk en van voldoende kwaliteit
is het om toegang tot de Reageren ondernemingen om aan de vraag te
markt te krijgen? op elkaars aanbod? voldoen?
Kunnen ondernemingen Worden gelijksoortige Is innovatie wijdverspreid of
elkaars gedragingen volgen producten gekenmerkt door schaars?
en erop reageren? parallelle
(niet-)technologische
innovaties?
Zijn de resultaten in de termen van consumentenwelvaart de beste en misschien zelfs de enige maatstaf
om te beslissen of al dan niet o.g.v. het mededingingsrecht op een markt moet worden ingegrepen?
Art. 101 VWEU is niet uitsluitend bedoeld om de belangen van concurrenten of van de consumenten te
beschermen, maar om de structuur van de markt en daarmee de mededinging als zodanig veilig te
stellen.
Er is daarnaast geen sprake van een overeenkomst met een mededingingsbeperkende strekking wanneer
de eindgebruikers de voordelen van een doeltreffende mededinging uit het oogpunt van bevoorrading en
prijzen worden ontnomen.
Om te bepalen of de mededinging wordt beperkt moeten worden onderzocht:
1. Marktstructuur: De structuur van de markt
2. Gedrag: Het gedrag van de betrokken marktdeelnemers
3. Prestaties: De resultaten van het gedrag
Het mededingingsrecht kan zeer complex zijn door:
De afweging van economische en niet-economische factoren.
Factoren die niet gemakkelijk of niet precies meetbaar zijn.
Daarom is de handhaving of naleving van het mededingingsrecht een uitdagende taak.
Pagina 3 van 42
, Basisbeginselen van het mededingingsrecht
Het EU-mededingingsrecht omvat een aantal basisbeginselen (oftewel concepten). Deze liggen ten
grondslag aan:
alle bepalingen van het EU-mededingingsrecht
hebben betrekking op:
o de personele en territoriale werkingssfeer van het mededingingsrecht
o de basisbeginselen van mededinging als economische verschijnselen
o de specifieke doelstellingen van het EU-mededingingsrecht
Hierna volgen drie onderwerpen.
Pagina 4 van 42
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller demeta. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $17.03. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79650 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now