Stap voor stap checklist met alle jurisprudentie voor het vak Overheidsaansprakelijkheidsrecht. Onderwerpen:
(i) Aansprakelijkheid voor non-Awb-besluiten
(ii) Aansprakelijkheid voor Awb-besluiten
(iii) Aansprakelijkheid op basis van 1 EP EVRM
(iv) Aansprakelijkheid voor gedoogplichten
(v) Aans...
Je wil de overheid aansprakelijk stellen voor…
Een onrechtvaardige overheidsdaad
o Non-awb besluiten
Stap 1: kwalificatie van non-awb besluit/handeling
Feitelijk handelen
AVV’s (8:3 Awb)
Rechterlijke uitspraken
Toezichtsfalen
Toepassing bestuursdwang (5:21 aanhef b Awb)
Onjuiste/onvolledige inlichtingen mét zelfstandig karakter (HR Kuijpers/Valkenswaard jo. HR
Staat/Bolsius)
Wanprestatie t.a.v. bestuursrechtelijke zaken (HR Etam/Zoetermeer jo. HR Dienstwoning
Zoeterwolde)
Schending vertrouwensbeginsel (HR Den Bosch/Van Zoggel jo. HR Zwolse brug)
Stap 2: rechtsgrond
6:162 BW (zie vereisten in de jurisprudentie bovenstaand genoemd)
6:174 BW (HR Kelderluik, HR Bussluis, HR Zijwind, HR Wilnisser dijkdoorbraak, HR Paalrot, HR
Reaal/Deventer, HR Vennemans/Nijmegen)
o Awb-besluiten
Stap 1: kwalificatie van het awb-besluit (of daarmee samenhangende handeling)
Besluit ex 1:3 Awb
Niet-tijdig nemen van een besluit ex 6:2 sub b Awb
Onjuiste/onvolledige inlichtingen zonder zelfstandig karakter (HR Kuijpers/Valkenswaard jo. HR
Staat/Bolsius)
Stap 2: formele rechtskracht van toepassing?
Hoofdregel: Zolang de rechtsgang bij de bestuursrechter niet (volledig) is benut, wordt ervan
uitgegaan dat het besluit rechtmatig is (HR Heesch/Van de Akker)
o Ook bij belastinginningen die achteraf onterecht zijn (HR Vulhop)
o Ook als het besluit door doorprocederen van een ander is vernietigd. Vernietiging werkt
alleen tegen de personen die het beroep in hebben gesteld (HR Kaveka)
Uitzonderingen:
o Het lag niet voor de hand dat er een bestuursrechtelijke rechtsgang openstond (HR
Heesch/Van de Akker jo. HR Gasunie/Barneveld)
o Onrechtmatigheid is erkend door het B.O. (HR St. Oedenrode/Van Aarle)
o Belanghebbende was geen belanghebbende bij het BIP (HR Montenegro jo. HR
Aardbevingsschade)
o Niet doenlijk om tegen alles in beroep te gaan (HR Aardbevingsschade)
o Strijd met EVRM (HR Uitzetting Pakistan jo. HR Uitzetting Rusland)
o Termijnoverschrijding (HR Eindhoven/ Van Ingen & Van den Dungen)
Stap 3: rechtsgrond
6:162 BW
o Onrechtmatigheid
Optie 1: Bob wijst beroep toe
Bij herroeping van het BIP na Bob hangt het van de omstandigheden en
de redenen waarom er wordt herroepen af of het BIP onrechtmatig is. Bij
een onjuiste uitleg van de wet is er onrechtmatigheid van het BIP (HR
Broeder/Staat jo. HR Athlon groep/Heemstede)
Optie 2: Rechter vernietigt het BIP/herroept het BIP
Onrechtmatigheid is gegeven als de rechter het besluit vernietigt (HR
Van Gog/Nederweert)
Optie 3: Rechter vernietigt het BIP/herroept het BIP NIET, alleen de Bob
Vernietiging Bob betekent dus niet automatisch dat het BIP onrechtmatig
is. De verlengde besluitvorming moet worden afgewacht (HR
Enschede/Gerridzen)
Als na wijziging van het bestemmingsplan in Bob2 tóch het Bip in stand
wordt gelaten (en nu wél rechtmatig is) dan is het Bip onherroepelijk en
dus rechtmatig (HR Hoogland/Rotterdam)
Onrechtmatigheid bij termijnoverschrijding
Termijnoverschrijding is pas onrechtmatig met bijkomende
omstandigheden (HR Amsterdam/Have)
o Ook als het gaat om een begunstigend besluit (HR
Kantorencomplex Den Haag)
o Toerekening (lid 3)
Hoofdregel: Vernietiging door de bestuursrechter van een besluit brengt
automatisch schuld mee van het B.O., zelfs als het B.O. geen enkel verwijt kon
worden gemaakt (HR Van Gog/Nederweert)
Rechtsdwaling is geen argument om hieronder uit te komen (HR
Broeder/Staat)
1
, o Causaliteit
CSQN-verband: causaal verbant ontbreekt alleen als in plaats van het
onrechtmatig besluit ook een rechtmatig besluit had kunnen worden genomen dat
dezelfde schade zou hebben veroorzaakt, het B.O. moet dit bewijzen (HR
Hengelo/Wevers jo. HR Speelautomaten Sluijs)
Aannemelijk moet zijn dat dat rechtmatige besluit daadwerkelijk
genomen zou zijn geweest (HR Biolicious)
Uitgegaan moet worden van het tijdstip waarop het onrechtmatige
besluit is genomen en de toen geldende regelgeving en gekeken moet
worden naar hoe de overheid gehandeld en beslist zou hebben indien
zij het onrechtmatige besluit niet zou hebben genomen (HR
Speelautomaten Sluijs)
Knippen en plakken (HR Nannoka)
Verweer B.O.: anders had hij toch wel wapens aangeschaft. Deze
stelling moet je bewijzen: laten zien dat het daadwerkelijk gebeurd zou
zijn (HR Aanslag Alphen aan den Rijn)
6:98 BW: redelijke toerekening
o Relativiteit (6:163 BW)
Kijken naar het doel van de beschermingsregel. Kijken (i) welke groep de regel
wil beschermen tegen (ii) welke schade die veroorzaakt wordt door (iii) welke
schendingen van (iv) welke verantwoordelijkheden (HR Duwbak Linda)
Titel 8:4 Awb
o Redenen om in te voeren:
Je hoeft geen 2 procedures tegelijk te voeren
Geen noodzaak extra bestuurlijke fase. Schadeprocedure is efficiënter. Rechter
kan gelijk schade beoordelen i.p.v. eerst een terugverwijzing naar het B.O. om
een nieuw besluit te nemen
Hiervoor namelijk: op verzoek van belanghebbende een zelfstandig
schadebesluit waartegen in bezwaar/beroep gegaan kon worden
Sluit beter aan bij de Awb
Vermindering werkdruk
Scheiding van de machten: rechter beslist over schadevergoeding
o Schadeoorzaken ex 8:88 lid 1 Awb
Sub a: onrechtmatig besluit
Sub b: andere onrechtmatige handeling ter voorbereiding van een onrechtmatig
besluit
Dubbele onrechtmatigheid
HR Kuijpers/Valkenswaard: leerstuk van samenhang. Inlichtingen die
samenhangen met het besluit.
Of een voorbereidingshandeling onrechtmatig is (bijvoorbeeld een
mededeling), hangt af van zorgvuldigheid die van het B.O. gevergd
mocht worden (ABRvS Voorbereidingshandeling)
Sub c: niet-tijdig nemen van een besluit
Het gaat niet om 6:2 Awb
Sub d: onrechtmatige handelingen tegenover ambtenaren
Andere schadeoorzaken
Handelen in strijd met de AVG (ABRvS AVG-schending)
6 EVRM
Etc.
o Connexiteitseis ex 8:88 lid 2 Awb
o Bevoegde rechter ex 8:89 Awb
Lid 1: CRvB en de HR
Lid 2: Overige zaken < €25.000, Bestuursrechter bevoegd
Lid 3: Overige zaken < €25.000 maar begonnen bij Civiele rechter?
Bestuursrechter NIET bevoegd
Na de bestuursrechtelijke procedure herleeft de mogelijkheid voor de
gelaedeerde om zich tot de burgerlijke rechter te wenden (HR Knip)
Lid 4: De burgerlijke rechter verklaart een vordering tot vergoeding van schade
niet-ontvankelijk zolang het verzoek van belanghebbende bij de bestuursrechter
aanhangig is
Een rechtvaardige overheidsdaad, de rechtsgronden daarvoor kunnen zijn:
o Aantasting eigendom in het algemeen: 1 EP EVRM
Recht op ongestoord genot eigendom
Uitzondering lid 1: onteigening in het algemeen belang
Uitzondering lid 2: noodzakelijke regulering van eigendom in het algemeen belang
Jurisprudentie:
Het begrip eigendom (ruimte interpretatie)
o Hieronder vallen onder andere: eigendom, assets en legitimate expressions
o Hieronder kan vallen goodwill. Maar toekomstige inkomsten worden alleen als zodanig
aangemerkt als zij reeds zijn verdiend of wanneer daar een concrete aanspraak op
bestaat (HR Pelsdierhouders)
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller thijmendeniet. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.51. You're not tied to anything after your purchase.
