Dit document bevat een samenvatting van het OLA Celbiologie (I. Poelaert) uit het OPO Anatomie 2 uit het eerste jaar in de opleiding Logopedie aan Vives hogeschool (academiejaar ). Hoofdstukken in deze samenvatting: inleiding tot de anatomie en fysiologie, het moleculaire organisatieniveau, celstru...
Introductie
Alle levende organismen hebben de volgende kenmerken:
Reactievermogen = het vermogen om te reageren op prikkels van buitenaf.
o vb. hand op een hete plaat: hand direct terugtrekken, hond blaft indien hij iemand
vreemd ziet
Groei = de toename ve organisme door opeenvolgende celdelingen, waardoor het aantal
cellen toeneemt.
Reproductie
o Verder is er ook differentiatie van cellen tijdens het groeiproces waardoor alle
verschillende cellen in het lichaam kunnen gevormd worden. (zie hfdstk 3)
Eicel en zaadcel versmelten met elkaar en vormen een bevruchte eicel. Door
opeenvolgende miljarden celdelingen wordt vervolgens een nieuw organisme
gevormd. Dit is dan ook het principe van voortplanting of reproductie.
Beweging: onderscheid tussen in- en uitwendige beweging
o Inwendige beweging = transport van bloed, voedingsstoffen, afvalstoffen…
doorheen het lichaam
o Uitwendige beweging = voortbeweging vh individu
Metabolisme = stofwisseling = alle chemische reacties die zich in het lichaam voordoen.
Verschil tussen anatomie & fysiologie
Anatomie
Anatomen bestuderen:
Interne en externe structuren
Fysieke relaties tss lichaamsdelen (vb. hoe beweegt een arm tov een romp)
Macroscopische anatomie (zie vak anatomie):
Uitwendige anatomie
Systematische anatomie
Anatomie van gebieden
Anatomie van doorsneden
Microscopische anatomie
Cytologie = studie van individuele cellen
Histologie = studie van weefsels
Fysiologie
Fysiologen bestuderen:
Hoe organismen vitale functies uitvoeren
Fysiologie vd mens: bestuderen vd functies vh menselijk lichaam
Celfysiologie = processen die doorgaan in cellen of tss cellen onderling.
Orgaanfysiologie = bestuderen vd fysiologie vd verschillende organen in het lichaam.
o vb. hartfysiologie, de nierfysiologie
Pathologische fysiologie = pathologie = het bestuderen van effecten van ziekten op
functioneren van organen.
Pagina 1 van 31
,Celbiologie: samenvatting
Organisatieniveaus
Om het menselijk lichaam te kunnen bestuderen moeten we kijken op verschillende
opeenvolgende niveaus met toenemende complexiteit:
Chemisch niveau = het niveau van atomen en moleculen.
o vb. troponine eiwitten (komt voor in onze spieren)
Celniveau cellen zijn de kleinste levende eenheden binnen het lichaam.
o vb. hartspiercel
Weefselniveau een weefsel is een organisatie van identieke cellen met een specifieke,
identieke functie.
o vb. hartspierweefsel (opgebouwd uit hartspiercellen)
Orgaanniveau een orgaan is opgebouwd uit 2 of meer verschillende weefsels die
samen een specifieke functie vervullen.
o vb. hart (opgebouwd uit hartspiercellen, bindweefselcellen..)
Orgaanstelsel niveau verschillende organen vormen samen een orgaanstelsel.
o vb. hart- en bloedvatenstelsel (het hart samen met de bloedvaten en het bloed)
Organisme niveau alle 11 orgaanstelsels werken samen als 1 geheel.
Overzicht orgaanstelsels
Het menselijk lichaam bestaat uit 11 orgaanstelsels, die voortdurend met elkaar in interactie
staan (vb. bij inspanning zal het hormoonstelsel en het zenuwstelsel zorgen dat het
cardiovasculair stelsel, het ademhalingsstelsel en het spierstelsel in activiteiten zal toenemen).
1) Huidlaag
o Beschermt ons lichaam tegen gevaren van buitenaf
o Is belangrijk bij regulatie vd lichaamstemperatuur.
2) Beenderstelsel
o Biedt ondersteuning
o Beschermt weefsels
o Is de opslagplaats voor mineralen
o Vormt bloedcellen (in het rode beenmerg)
3) Spierstelsel
o Staat in voor beweging & stevigheid vh lichaam
o Produceert warmte
4) Zenuwstelsel (ZS)
o Is opgebouwd uit 2 delen:
1. Centraal ZS: hersenen en ruggenmerg
2. Perifeer ZS: perifere zenuwen
o Maakt reactie op prikkels mogelijk.
o Zorgt voor de coördinatie vd activiteiten van andere orgaanstelsels.
5) Endocrien stelsel = hormoonstelsel
o Reguleert wijzigingen in de werking van andere orgaanstelsels dmv hormonen.
6) Cardiovasculair stelsel = hart- en bloedvatenstelsel
o Transporteert het bloed (met daarin cellen, opgeloste componenten,
voedingsstoffen, afvalstoffen en gassen) doorheen het lichaam.
Cellen: rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes
Gassen: O2 en CO2
7) Lymfestelsel
o Verdedigt ons lichaam tegen infecties & ziekten
o Zorgt voor de terugkeer van weefselvocht naar de bloedsomloop
Pagina 2 van 31
,Celbiologie: samenvatting
8) Ademhalingsstelsel
o Transporteert lucht naar plaatsen waar gasuitwisseling kan doorgaan: transport
van O2 van buiten het lichaam naar de longen (inademen) en eveneens ook
transport van CO2 vanuit de longen naar buiten het lichaam (uitademen).
o Zorgt voor productie van geluid.
9) Spijsverteringsstelsel
o Verwerkt voedsel
o Neemt voedingsstoffen op
o Verwijdert afvalstoffen
10) Urinaire stelsel
o Verwijdert overtollig water, zouten en afvalstoffen (via urine)
11) Voortplantingsstelsel
o Mannelijk voortplantingsstelsel:
Produceert geslachtscellen (zaadcellen) en hormonen.
o Vrouwelijk voortplantingsstelsel:
Produceert geslachtscellen (eicellen) en hormonen
Ondersteunt de embryonale en foetale ontwikkeling van bevruchting tot
geboorte.
Regulering door homeostase
Binnen elk levend organisme moet homeostase worden behouden: er moet een stabiel intern
milieu heersen.
Homeostase = het stabiel houden vh intern milieu
Stabiel intern milieu = het binnen bepaalde grenzen constant houden van belangrijke
parameters:
Fysische parameters:
o Temperatuur, bloeddruk, pH van het bloed en de lichaamsvloeistoffen
Chemische parameters:
o Specifieke ionenconcentraties, vb. Na+, K+ Ca2+…
o Bloedsuikerspiegel = hoeveelheid glucose in het bloed
De meeste mechanismen om homeostase te handhaven werken via negatieve
feedbackmechanismen. Positieve feedbackmechanismen komen minder vaak voor.
Homeostatische regulering omvat:
Een receptor die gevoelig is voor een prikkel of stimulus.
Een besturingssysteem of integratiecentrum die de info vd receptor ontvangt en
verwerkt.
Een effector (cel of orgaan) die reageert op de signalen vh besturingssysteem en
waardoor de werking vd prikkel wordt tegengegaan (=negatieve feedback) of versterkt
(=positieve feedback).
Het lichaam is zeer effectief in handhaven van homeostase. Toch kan een infectie, een
verwonding of een genetische afwijking soms ernstige gevolgen hebben die dan niet door
homeostatische mechanismen kunnen worden gecompenseerd. Als gevolg hiervan functioneren
orgaanstelsels niet meer optimaal en zal het individu ziek worden.
Fysiologische systemen werken samen om een stabiel inwendig milieu in stand te houden. Zij
controleren het inwendige milieu en stellen het bij indien nodig.
Pagina 3 van 31
, Celbiologie: samenvatting
Negatieve feedback
Variaties buiten de normale grenzen (verstoring) wekken automatisch een corrigerende reactie
op waardoor de verstoring teniet wordt gedaan.
De effector zorgt voor een effect dat tegengesteld is aan de oorspronkelijke verstoring.
Voorbeeld van buiten het lichaam: regulatie vd kamertemperatuur
Voorbeeld van binnen het lichaam: regulatie vd lichaamstemperatuur
De receptoren zijn sensoren die zich bevinden thv de huid en de hersenen.
Deze meten voortdurend onze temperatuur en geven deze info door aan het
besturingscentrum (thermoregulatiecentrum) in de hersenen.
In het besturingscentrum is een referentiewaarde ingesteld (vb.37,2°C).
A. Indien onze temperatuur zou toenemen boven 37,2°C
Wordt een signaal gestuurd naar 2 effectoren:
1. De gladde spieren in de wand vd bloedvaten thv de huid
2. De zweetklieren
Het spierweefsel relaxeert (ontspant zich), bloedvaten ondergaan dilatatie (worden breder)
waardoor meer warm bloed naar het lichaamsoppervlak stroomt. De zweetklieren gaan meer
warm transpiratievocht afscheiden. Op deze manier zal de lichaamstemperatuur terug dalen
en wordt de verstoring (te hoge lichaamstemperatuur) teniet gedaan.
B. Indien onze temperatuur zou dalen onder 37,2°C
Wordt een signaal gestuurd naar de bovenstaande 2 effectoren MAAR nu ook naar een
bijkomende effector: de skeletspieren.
Doordat minder bloed naar het huidoppervlak stoomt, de zweetklieren minder
transpiratievocht afgeven en de skeletspieren door contractie (samentrekking) voor warmte
productie zorgen zal de lichaamstemperatuur terug stijgen en wordt de verstoring (te lage
lichaamstemperatuur) teniet gedaan.
Pagina 4 van 31
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ellen9402. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.40. You're not tied to anything after your purchase.
