Goede en duidelijke samenvatting van het boek Biologie Voor Jou 5VWO, thema 3 stofwisseling. De tekst wordt ondersteund met verduidelijkende afbeeldingen. Samenvatting voor een goed cijfer.
Stofwisseling -> geheel van chemische omzettingsprocessen in een organisme (ook wel metabolisme)
- Vaak in de cellen
- Nodig voor opbouw van de cel en energievoorziening
Basale metabolisme (grondstofwisseling) -> processen die altijd/in rust doorgaan (hartslag,
ademhaling)
Afhankelijk van geslacht, leeftijd en lichaamsgewicht
Bepalen door hoeveelheid zuurstof te meten die iemand verbruikt in rust
Cellen
1. Organische stoffen
Een of meer ketens van koolstofatomen
Bevat element H (waterstof), vaak ook O (zuurstof)
- Voor binding C-H is energie nodig, bij het verbreken van de binding komt
energie beschikbaar -> opgeslagen energie in atoombindingen wordt
chemische energie genoemd.
Glucose (C6H12O6) -> belangrijk voor stofwisseling als brandstof en bouwstof
2. Anorganische stoffen
Kleine, eenvoudig gebouwde moleculen
Bevatten weinig energie
Stofwisseling
Assimilatie = opbouw organische moleculen uit kleinere moleculen
Is energie voor nodig
Dissimilatie = afbraak van grote organische moleculen tot kleinere
Komt energie vrij
ATP (adenosinetrifosfaat) -> energiedrager
Bestaat uit adenosine en drie fosfaatgroepen
In bindingen tussen fosfaatgroepen veel
chemische energie vastgelegd
3e fosfaatgroep afgesplitst -> ADP en komt
bindingsenergie beschikbaar
Energie wordt overgedragen aan
stofwisselingsreacties en processen
in de cel.
Gevormd bij fotosynthese in chloroplasten en bij verbranding in mitochondriën -> lichtenergie en
chemische energie uit glucose wordt omgezet in chemische energie van ATP.
Door binding fosfaatgroep aan ADP ontstaat ATP -> fosforylering
Andere energiedragers: NAD+, NADP+
, Omzetting bij stofwisseling verlopen niet vanzelf of heel traag -> enzymen zijn eiwitten die chemische
omzettingsprocessen katalyseren zonder zelf verbruikt te worden of van vorm te veranderen.
Dmv enzymen kan cel stofwisseling sturen
Enzymmolecuul veel knikken en lussen -> waar de reactie plaatsvindt heet het actieve centrum
Specifieke ruimtelijke structuur-> substraat specifiek = elk enzym kan slechts inwerken
op 1 stof en elke reactie vereist een eigen enzym
Substraat is stof waarop het enzym inwerkt
Zodra substraat aan actieve centrum bindt, vindt de reactie plaats
De ontstane stoffen noem je de reactieproducten
Moment van binding -> enzym-substraatcomplex (stap 2)
Enzym verbreekt bindingen substraat
Veel enzymen hebben speciaal ion of molecuul nodig om goed te kunnen werken
-> cofactor
- Eigenlijke enzym is apo-enzym, als cofactor organische stof is: co-enzym
- ATP fungeert als co-enzym bij het enzym ATP’ase
Activeringsenergie
Energiedrempel -> minimale energie die nodig is om een reactie opgang te brengen
Activeringsenergie -> energie die moet worden toegevoerd om de reactie op gang te brengen
Bij stofwisselingsprocessen energiedrempel hoog en temperatuur in cel te laag om
voldoende activeringsenergie te leveren -> enzym zorgt ervoor dat de energiedrempel
verlaagd wordt
Enzymactiviteit -> mate waarin een enzym een reactie versnelt
Invloed van temperatuur
Bij stijging temperatuur neem enzymactiviteit toe (bindingen tussen enzym-substraat
makkelijker tot stand) tot het optimum daarna neemt de enzymactiviteit af omdat het
aantal intacte moleculen afneemt -> denaturatie (is onomkeerbaar) = moleculen
bewegen zo heftig dat de ruimtelijke structuur verandert en het substraat er niet meer in
past
Boven max temperatuur hebben alle enzymmoleculen hun structuur verloren
Temperatuur waarop enzym actief wordt= min temperatuur
Optimum = grootste enzymactiviteit
Invloed van pH
Activiteit enzym afhankelijk van pH, verhoging/verlaging zorgt voor verandering actieve
centrum. Deze verandering is omkeerbaar -> bij optimale pH structuur weer terug
Invloed stoffen waarvan moleculen bindingen aangaan met enzym
Activator= verhoging enzymactiviteit
Remstoffen= verlaging enzymactiviteit
Enzymatische reacties vaak deel van reactieketens -> eindproduct kan fungeren als
remstof of activator => ontstaan van evenwicht
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller wenkesnijders. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.42. You're not tied to anything after your purchase.
