LEESTEKENS
Punt:
We schrijven een punt in de volgende gevallen:
1. Punten maken duidelijk dat een zin afgelopen is. Ronde haakjes kunnen om een deel van de
zin worden gezet; de punt komt dan na het laatste haakje (1e voorbeeld). De ronde haakjes
kunnen ook om een hele zin worden gezet. In dat geval komt de punt binnen de haakjes (2e
voorbeeld). U kunt uw komst bevestigen bij de secretaresse (tussen 9.00 uur en 17.00 uur).
(Na aanmelding is geen teruggave van de gelden mogelijk.)
2. Aan het eind van elk afgekort woord schrijf je een punt. Bv. | incl. | etc.
Na een afkortingspunt, schrijf je geen extra punt. Je schrijft wel een extra punt als de
afkorting binnen haakjes staat. Vraag en uitroepteken blijven ook staan na afkortingspunt.
3. In bedragen van vijf cijfers of meer om de duizendtallen aan te duiden en in
tijdsaanduidingen tussen de uren en minuten. 225.220 | 22.15 uur
Vraagteken en uitroepteken:
Uitroepteken: Een uitroepteken zet je alleen als er ook iets uit te roepen valt. Je gebruikt dit
leesteken snel te vaak. Als het veel voorkomt, verliest het zijn kracht. Een overdosis ervan maakt al
snel een schreeuwerige indruk. Meestal is een punt een afdoende afsluiting van de zin. Allemachtig
nog aan toe! Loop naar de drommel! Prachtig!
Vraagteken: Je gebruikt een vraagteken om een vraag af te sluiten. Ook na een afkorting en aan het
einde van een retorische vraag komt een vraagteken.
Komma:
We schrijven een komma:
- Tussen de leden van een opsomming. Ik heb de volgende producten gekocht: tomatensap,
aardappelen, belegen kaas en karnemelk.
- Na een bijvoeglijke bijzin. De voetballers, die in gedachten het kampioenschap al vierden,
verloren op het laatste moment de beslissende wedstrijd.
- Achter en/of voor een aangesproken persoon. Maayke, geef jij iedereen even een glas witte
wijn?
- Achter een uitroep. Jeetje, wat is dat vervelend. Ach, wat is het toch jammer!
- Voor en achter een bijstelling. Sophie, mijn collega, schildert prachtige portretten.
- Voor een aantal voegwoorden, zoals, maar, doch, want, die zinnen met elkaar verbinden.
- Alcohol is gevaarlijk, want die beïnvloedt je rijgedrag.
- Hij is wel 65, maar toch nog vitaal.
- Tussen 2 werkwoordsvormen die niet bij hetzelfde gezegde horen. Wie niet sterk is, moet
slim zijn.
- Na de aanhef van een brief. Hooggeleerde Heer,
- Als de hoofdzin duidelijk moet worden gescheiden van de bijzin. Hij gaat naar Italië, als hij
een beurs kan krijgen.
- Als er misverstanden dreigen.
- Voor en achter een beknopte bijzin. Starend naar de foto, besefte hij dat hij haar kwijt was.
- Tussen gelijkwaardige bijvoeglijke naamwoorden. Dit is een zeldzaam lekker, lokaal
gebrouwen, rood gekleurd biertje.
1
, Dubbele punt:
De dubbele punt (:) kan voor verschillende doeleinden worden gebruikt:
- Je zet een dubbele punt om een citaat in de directe rede in te leiden. Els vroeg: ‘’Heb je nog
iets van Lodewijk gehoord?’’
- Voor een aankondiging plaats je een dubbele punt. (aankondiging van een conclusie,
omschrijving, uitleg, verklaring of toelichting). Ik vind haar niet sympathiek: ze kletst me te
veel.
- Voor een opsomming plaats je een dubbele punt. Kandidaten voor het voorzitterschap zijn:
Marianne, Lies en Tileke.
- Er komt geen dubbele punt na zoals en bijvoorbeeld.
Letop: als er een citaat volgt na een dubbele punt, begint het citaat altijd met een hoofdletter. In alle
andere gevallen wordt het woord na een dubbele punt met een kleine letter geschreven, tenzij het
woord hoe dan ook met een hoofdletter wordt geschreven, bijvoorbeeld als het om een
persoonsnaam gaat.
Puntkomma:
De puntkomma (;) kan 2 functies vervullen:
1. De puntkomma geeft een grens aan tussen twee hoofdzinnen, maar suggereert daarbij
meer verband dan een punt zou doen. Er volgt geen hoofdletter op de puntkomma. In
Amsterdam is het bestuur van Ajax naar huis gestuurd; mijn vriend denkt er nu over zijn
seizoenkaart te verkwanselen.
2. De puntkomma scheidt de delen van een puntsgewijze opsomming van elkaar. Gebruik de
puntkomma als de delen uit meerdere woorden bestaan of als komma's verwarring geven
met andere komma's. Ik lees mijn kinderen voor uit veel verschillende boeken: O, mijn lieve
Augustijn; Foeksia’s miniheksenstreken; Fien telt voor tien; Niet bijten, Dolfje; Het grote boek
van Jubelientje; etc.
Aanhalingstekens:
1. Aanhalingstekens (' ') (" ") worden gebruikt om citaten (de directe rede) weer te geven. Het
gaat dan om de letterlijke weergave van geschreven of gesproken woorden. Een citaat wordt
ingeleid of ingebed met het werkwoord 'zeggen' of een variant daarop, zoals 'antwoorden',
'vragen', 'vertellen', etc. "Ik drink liever koffie dan thee", zei hij.
2. Aanhalingstekens worden gebruikt om aan te geven dat men een woord of
woordgroep ironisch bedoelt (enkele tekens). De enkele aanhalingstekens worden hier
gebruikt in de zogenaamd functie.
3. Aanhalingstekens worden gebruikt om aan te geven dat het woord of begrip zélf wordt
bedoeld (enkele tekens). De enkele aanhalingstekens worden hier gebruikt in
de zelfnoemfunctie.
4. Aanhalingstekens worden gebruikt om aan te geven dat één (of meer) woord(en) een
speciale status hebben (enkele tekens).
5. Aanhalingstekens worden gebruikt om aan te geven dat het om een titel van een publicatie
gaat.
Gedachtestreepjes:
- om een toevoeging in de zin extra te laten opvallen. De docent heeft – volgens mij volkomen
onterecht – het meisje de klas uitgestuurd.
- om een mededeling (opmerking) in de zin te plaatsen die niet in de structuur van de zin
past.
- om een onverwachte wending aan het eind van de zin aan te duiden.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller suus-ce. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.