Summary
Samenvatting Biologie Havo 4 Hoofdstuk 6: Voeding, vertering en gezondheid
- Course
- Level
- Book
Dit is een duidelijke samenvatting over Hoofdstuk 6: Voeding, vertering en gezondheid.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
More summaries for
-
Summary Nectar / Biologie 4 Havo / deel Leerboek - Science
-
Class notes Biomaths Nectar / Biologie 4 Havo / deel Leerboek
-
Biology 12th edition by Sylvia s Mader Test Bank
Seller
Follow
IlseAerts
Reviews received
Content preview
Samenvatting Voeding, vertering en gezondheidHoofdstuk 6
6.1 Gezonde voeding
Een baby drinkt in de eerste periode van hun leven moedermelk. De allereerste moedermelk
bevat veel eiwitten, dit zijn bouwstoffen die de baby goed kan gebruiken. Na een paar dagen
neemt het eiwitgehalte in de moedermelk af en de hoeveelheden vet en lactose (Binas 67F2)
nemen toe. Vetten en koolhydraten gebruikt de baby als brandstoffen. Zij leveren energie om
het lichaam warm te houden. Een baby kan zich in het begin moeilijk warm houden omdat
een baby van een paar kilo relatief gezien, een groot lichaamsoppervlak ten opzichte van zijn
volume heeft. Grotere kinderen hebben relatief gezien meer volume dan lichaamsoppervlak
en blijven gemakkelijker warm. Moedermelk bevat ook vitaminen en mineralen. Dat zijn
beschermende stoffen, om een baby gezond te houden. Melk bevat ook antistoffen om de
baby te beschermen tegen ziekteverwekkers. Melk bevat dus: bouwstoffen (eiwitten),
brandstoffen (vetten en koolhydraten), beschermende stoffen (vitaminen en mineralen),
antistoffen en nuttige bacteriën.
In menselijke darmen leven honderden verschillende soorten bacteriën, die de resten van
het voedsel verteren. De eerste bacteriën krijgt een baby tijdens de geboorte van de moeder
uit het geboortekanaal en ook rond de tepel en in het moedermelk zitten bacteriën. In de
laatste fase van de zwangerschap vervoeren witte bloedcellen bacteriën vanuit de darm naar
de borsten. De bacteriën komen vervolgens via de melk in de darm van de baby, waar
koolhydraten uit de moedermelk de vermeerdering van de bacteriën mogelijk maken. Deze
bifidobacteriën houden schadelijke micro-organismen onder controle. Sommige bacteriën in
de darm helpen bij de vertering, andere maken bijvoorbeeld vitamines. De samenstelling van
de darmflora (darmbacteriën) varieert van persoon tot persoon.
Kinderen die moedermelk krijgen, nemen minder snel toe in gewicht dan kinderen die
flesvoeding krijgen. Baby’s hebben dezelfde typen voedingsstoffen nodig als bejaarden,
jongeren, mensen met zwaar werk, zwangere vrouwen en zieken. Je voeding stem je af op
groei, herstel en inspanning. Voorziet het voedsel precies in de behoefte van het lichaam,
dan spreek je van gezonde voeding. Het voedingscentrum heeft hiervoor richtlijnen verwerkt
in de Schijf van Vijf.
Vetten en koolhydraten die je niet als brandstof gebruikt, sla je op als vet. Nederlanders eten
vaak te veel vet en suiker en bewegen te weinig. Dit kan leiden tot Welvaartsziekten zoals
vetzucht en hart- en vaatziekten. Soms is de voeding te eenzijdig. Dat leidt tot een tekort aan
bepaalde voedingsstoffen. Het gevolg is een gebreksziekte. Door een tekort aan ijzerzouten
in je voedsel vermindert de aanmaak van hemoglobine (Hb) die zuurstof vervoert. Zonder
deze stof kun je geen rode bloedcellen maken. Deze vorm van bloedarmoede maakt dat je je
snel moe voelt. Tijdens de zwangerschap heeft de moeder extra ijzerzouten nodig: voor de
extra bloedcellen die zij maakt en voor de bloedcellen die het kind maakt.
, 6.2 Verteringsstelsel
Het melkgebit met de eerste tanden en kiezen van een kind komt na ongeveer vier
maanden. Vanaf zes jaar gaan kinderen wisselen. Het melkgebit maakt plaats voor het
volwassen gebit. De tanden en kiezen zijn groter dan van het melkgebit en er zijn meer
kiezen. De laatste kiezen heten de verstandskiezen. Ook sommige dieren kennen een
melkgebit en een volwassen gebit. Bijvoorbeeld puppy’s wisselen na een paar maanden. De
functie van het gebit is het voedsel in kleine delen te knippen en te vermalen
mechanische verkleining. Hierdoor neemt het oppervlak van de voedseldeeltjes toe en kan
de chemische afbraak sneller verlopen. Tijdens de chemische afbraak zetten
verteringsenzymen de grote moleculen om in kleinere moleculen.
Je darmcellen kunnen vitamines, glucose en zouten zo uit de darminhoud opnemen. Met
voedingsstoffen zoals koolhydraten, vetten, eiwitten en DNA gaat dat niet (Binas 67F, G, H en
71) macromoleculen. Deze zijn te groot om op te nemen. Veel van die macromoleculen
zijn polymeren, stoffen die zijn opgebouwd uit een groot aantal vrijwel identieke moleculen.
Zetmeel bestaat bijvoorbeeld uit duizenden moleculen glucose en eiwitten en honderden
aminozuren. Ook DNA is een voorbeeld van een polymeer. In het verteringskanaal breken
verteringsenzymen die polymeren en vetten af. Daarbij ontstaan kleine voor de darmcellen
opneembare moleculen. Via het bloed gaan deze stoffen verder het lichaam in.
Organen nemen elk een deel van de vertering van de macromoleculen op zich.
- Mondholte De wand van de mondholte bevat zes grote speekselklieren. Het
speeksel bevat en enzym dat het grote koolhydraat zetmeel afbreekt.
- Slokdarm Spieren duwen de voedselbrokjes door de darm. Dat doen spieren in alle
darmen.
- Maag De wand van de maag is geplooid. Tussen de plooien van de wand monden
afvoerbuizen van de maagsapklieren uit (Binas 82 E en F). Sommige cellen van deze
klieren maken maagzuur, dat veel bacteriën in haar voedsel onschadelijk maakt. Door
het maagzuur daalt de pH in de maag (1,5 – 2,5). Andere cellen maken pepsinogeen.
Dit is een inactief enzym dat in het maagzuur verandert in een actief eiwitsplitsend
enzym. Een derde type cellen produceert slijm, dat de maagwand tegen de eigen
verteringssappen beschermt.
- Twaalfvingerige darm De alvleesklier geeft verschillende enzymen af aan de
twaalfvingerige darm (het begin van de dunne darm). Die enzymen verteren DNA,
vetten en het overgebleven zetmeel en zetten de volgende stap van de eiwitafbraak.
Gal uit de lever helpt bij de vertering van vetten.
- Dunne darm Verschillende enzymen uit de darmsapklieren voltooien de vertering
met de laatste stappen van de koolhydraat- en eiwitvertering. Ook breken ze DNA af.
De darmcellen nemen de verteringsproducten en andere kleine moleculen op uit de
darminhoud en geven ze af aan het bloed. Wat overblijft is een vloeibare brij die de
blindedarm inglijdt. Kleppen op de overgang voorkomen dat de brij terugstroomt.
- Blindedarm De blindedarm is het begin van de anderhalve meter lange dikke darm. In
dit deel van de dikke darm leeft een grote darmflora. Tijdens een diarreeaanval raken
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller IlseAerts. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62555 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now