Dit document bevat een heldere samenvatting, gestructureerd per Thema. Per Thema wordt eerst de introductie van het thema weergegeven, vervolgens een samenvatting van de literatuur en daarna de verdieping die in het college gegeven is.
Allesomvattend en heerlijk overzichtelijk om te leren dus!
Thema 1: Afstamming en Gezag
Introductie in college
Wie is wettelijk gezien de ouder van een kind?
Dit is niet altijd gelijk aan de biologische ouder. Ook is dit niet altijd degene die
een kind opvoedt. Bijvoorbeeld bij adoptieouders is iemand wettelijk gezien de
ouder van het kind, maar biologisch gezien niet.
Bij pleegouders is het zo dat ouders het kind opvoeden, het kind brengt de
meeste tijd door bij de pleegouders, maar toch zijn dat niet de wettelijke
ouders.
In de wet is er onderscheid tussen:
juridisch ouderschap (afstamming)
gezag
Wat is juridisch ouderschap?
Wie wordt er juridisch ouder van een kind? In de literatuur ga je lezen wie er
juridisch ouder kan worden en in welke situaties.
Er zijn allerlei omstandigheden waardoor je juridisch ouder kan worden. Als je
als vrouw een kind krijgt, ben je meteen juridisch ouder. Als je samenwoont
moet een man kind-erkenning aanvragen. Dan is de vader ook juridisch ouder.
Maar als je getrouwd bent, hoef je als man de kinderen niet te erkennen. De
man wordt dan juridisch gezien ook meteen de vader.
Ook als de vader niet de biologische vader is, maar wel met jou als vrouw
gehuwd is, is de man toch juridische vader.
Bij draagmoederschap is het ook ingewikkeld. Stel dat je getrouwd bent en je
wilt draagmoeder zijn voor vrienden. Toch ben je dan juridisch ouder met je
man. De wensouders moeten dan veel stappen ondernemen voordat zij de
juridische ouders kunnen worden!
Thema 1: Afstamming en Gezag 1
, Gevolgen:
1. naam, nationaliteit, erfrecht (kind erft altijd van juridische ouders)
2. rechten en plichten van de ouders (juridische ouders hebben recht op bijv.
omgang met hun kind)
Maar… juridisch ouderschap maakt je nog niet ‘’beslissingsbevoegd’’.
In welk praktisch voorbeeld is beslissingsbevoegdheid belangrijk?
Voorbeeld: De 11-jarige Sem maakt veel ruzie op school en laat thuis ook
agressie zien. Hij komt bij een orthopedagoog terecht. De orthopedagoog
moet toestemming vragen voor diagnostiek en behandeling, maar aan wie?
Vader zegt: ik ga niet akkoord! → dit kan hij alleen zeggen als hij ook gezag
uitoefent.
Alleen als je gezag hebt, kan je toestemming geven voor beslissingen.
Wat is gezag?
Gezag is meer dan beslissingsbevoegdheid.
Minderjarigen onder het wettelijke vereiste gezag. Dit gaat dan om
kinderen onder de 18 jaar. Kinderen boven de 18 jaar vallen niet meer
onder gezag.
Burgerlijk Wetboek: “Recht en plicht van ouders om kinderen te verzorgen
en op te voeden”. Gezag betekent ook dat je moet zorgen voor je kind, je
kind moet laten ontwikkelen en helpen.
Zorg voor het geestelijk en lichamelijk welzijn en veiligheid van het
kind
Bevorderen van de ontwikkeling van zijn persoonlijkheid
→ ouders hebben hierbij een grote mate van vrijheid! Je mag kiezen naar
welke school je kind gaat. Je mag kiezen of je gaat verhuizen of emigreren. Je
mag kiezen of je een bepaalde religie overbrengt, of je je kind vaccineert, etc.
Er zijn echter ook beperkingen van gezag. Je mag niet zomaar alles doen wat
je wil, er is een leerplicht. Het gezag kan beperkt of beëindigd worden als er
sprake is van misbruik van het gezag. Je mag ‘’geen geestelijk of lichamelijk
geweld of enige andere vernederende behandeling toepassen.’’
Thema 1: Afstamming en Gezag 2
, Hier gaan we dieper op in bij Thema 2. Let wel op: een minderjarige hoort wel
onder gezag te staan volgens de wet. Dit gezag kan ook uitgeoefend worden
door een niet-ouder. Dit heet dan ‘’voogdij’’.
Dus als de ouder degene is die verantwoordelijk is voor het kind, dan heet het
gezag. Als iemand anders dan de ouder het is, dan noemen we het voogdij.
Hoe kan gezag door een niet-ouder uitgeoefend worden?
Testamentaire voogdij:
het staat in het
testament wie de voogd
wordt na overlijden van
de ouders.
Datieve voogdij: de
rechter wijst aan wie de
voogd wordt.
En het kind zelf dan?
Voorbeeld: De 12-jarige David heeft gescheiden ouder. Hij kreeg een
hersentumor die operatief verwijderd is. De moeder van David en David zelf
weigeren bestraling en chemo, omdat zij geloven in alternatieve
geneeswijzen. KB-maatregel wordt genomen. Later gaan zij wel akkoord met
bestraling maar niet met de chemo. De vader van David stapt naar de rechter,
want hij wil wel dat David een chemo krijgt. Uiteindelijk heeft de rechter
bepaald dat David zelf mag beslissen over de chemokuur. Dit wel na allerlei
testen om te kijken of hij wel wilsbekwaam is en zelf snapt wat de gevolgen
van zijn keuze zijn.
Van 12 t/m 15 jaar is er ook toestemming van het kind vereist. Kan een kind
beslissen over leven en dood?
Leerdoelen van dit thema
Wat is afstamming en gezag?
Thema 1: Afstamming en Gezag 3
, Hoe ‘ontstaat’ afstamming en gezag?
Welke rechten en plichten komen voort uit afstamming en gezag?
Wat is voogdij en hoe kan dit ontstaan?
Wanneer is (ook) toestemming van kinderen vereist?
Zelfstudie Jeugdrecht Begrepen
Hoofdstuk 2 - De ouders van de jeugdige
Wat is juridisch ouderschap?
Juridisch ouderschap = wettelijke ouders van een kind. Door het juridisch
ouderschap ontstaat een levenslange band tussen een ouder en kind. Ook als
de ouders scheiden of overlijden, blijven deze ouders de juridische ouders van
het kind.
Afstamming = de familierechtelijke relatie tussen een jeugdige en zijn ouders.
Wie is de juridische moeder?
De biologische moeder (de vrouw uit wie het kind geboren is). Geldt ook als er
bij de bevruchting genetisch materiaal van een andere vrouw is gebruikt
(eicel).
Bij draagmoederschap → er ligt een wetsvoorstel voor overdracht van
juridisch ouderschap direct na de geboorte. Als de wensouders bij de aangifte
van de geboorte de door de rechter goedgekeurde afspraken kunnen tonen,
kunnen de wensouders opgenomen worden als juridische ouders. Gevolg is
dat de biologische moeder niet de juridische moeder wordt. Voorwaarden:
1. er moet in beginsel een genetische band zijn tussen het kind en één van
de wensouders
2. de draagmoeder en wensouders moeten hun afspraken voor de conceptie
vastleggen den door de rechter laten toetsen
3. de draagmoeder en minstens één van de wensouders moet de
Nederlandse nationaliteit hebben of als vreemdeling legaal in ons land
wonen.
Thema 1: Afstamming en Gezag 4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller janineverheij. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.20. You're not tied to anything after your purchase.
