Summary
Samenvatting maatschappijleer Dilemma hoofdstuk 2: De rechtstaat
- Course
- Level
Samenvatting van alle paragrafen van hoofdstuk 2, de rechtstaat, van maatschappijleer, methode Dilemma, voor 4/5 vwo-leerlingen
[Show more]
1 review
By: Passertje • 6 months ago
Clear and complete
By: ElisadeWit • 6 months ago
Thanks for your positive review!!
Seller
Follow
ElisadeWit
Reviews received
Content preview
1: Vrijheid of veiligheid?:De overheid zet sinds een aantal jaar stevig in op aanpak van ondermijnende criminaliteit, georganiseerde en
onzichtbare criminaliteit. Dit komt oa doordat het steeds vaker de onderwereld verlaat. In een land waarin de
overheid de veiligheid van burgers kan garanderen, voert de overheid het geweldsmonopolie uit. Alleen de
overheid mag geweld gebruiken wanneer noodzakelijk. De politie moet de orde handhaven en criminaliteit
opsporen. Hierbij mag ze iemand staande houden, bij gegronde verdenking. De politie mag hierbij dus gebruik
maken van geweld.
Alle bevoegdheden van de overheid hebben regels, Nederland is een rechtsstaat; de overheid heeft macht, en
er zijn voor iedereen geldende rechtsregels. Deze regels bevatten de rechten en plichten van de burgers, en
regelen bevoegdheden van overheidsinstanties. Instanties kunnen met elkaar samenwerken, en dus gebruik
maken van elkaars bevoegdheden, om meer informatie te krijgen.
Criminelen die ondermijnende activiteiten uitvoeren negeren het sociaal contract.
Het kan lastig zijn om criminaliteit aan te pakken, door onduidelijkheden. Overheidsdiensten hebben een
integrale aanpak: de politie zoekt naar onwaarheden mbv bijv de belastingdienst, en kan daarna haar
opsporingsbevoegdheden gebruiken. De officier van justitie geeft hiervoor toestemming. Al deze officieren
vormen het Openbaar Ministerie (OM). Als de politie de wet overtreedt bij verzamelen van informatie, is het
juridisch onbruikbaar. Het OM doet hier onderzoek naar. Elke keuze die een agent maakt moet
verantwoordbaar zijn.
In politiestaten hoeft de politie geen verantwoording af te leggen, dit kunnen dus nooit rechtsstaten zijn. Een
rechtstaat moet voldoen aan 4 kenmerken:
1. De aanwezigheid van grondrechten: Grondrechten beschermen burgers tegen machtsmisbruik van de
overheid. Ze kunnen zich beroepen op hun grondrechten.
2. De Grondwet bevat ook het legaliteitsbeginsel: dit biedt burgers rechtszekerheid en gaat over 2
dingen: -Alles wat de overheid doet, moet gebaseerd zijn op de wet.
-Je kunt alleen gestraft worden voor iets waarvan op dat moment in de wet staat dat het
strafbaar is.
3. Machtenscheiding(Trias politica):De wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht moeten elkaar
controleren en in balans houden.
4. Onafhankelijke rechtsspraak: rechters moeten onafhankelijk en onpartijdig zijn. Er zijn 3
rechtsgebieden: het burgerlijk recht, het bestuursrecht en het strafrecht.
Burgers van Nederland worden beschermd tegen willekeur en machtsmisbruik van de overheid, ook wel
rechtsbescherming.
De overheid wil alles doen om criminele ondermijning aan te pakken, maar Nederland wil ook een rechtsstaat
zijn, waar alle burgers rechten hebben. Iedereen is onschuldig tot het tegendeel bewezen is, en iedereen is dus
gelijk voor de wet.
2: Grondrechten: beperken of niet?:
De politie mag niet etnisch profileren, dit is een vorm van discriminatie. Ze mogen iemand niet controleren
omdat hij niet zou ‘thuishoren’ in de buurt. Ze mag wel preventief fouilleren, niet verdachte mensen
onderzoeken aan hun kleding. Dit mag alleen met toestemming van de officier van justitie. Hier worden ook
keuzes gemaakt; bepaalde groepen worden wel gefouilleerd, andere niet. Het is de vraag of dit altijd
rechtvaardig gebeurd. Vragen om identificatie is ook niet zomaar toegestaan, maar er geldt wel
identificatieplicht vanaf 14 jaar.
Als het over grondrechten gaat, zijn dat meestal de klassieke grondrechten. Er zijn 3 soorten:
1. Gelijkheidsrechten: het belangrijkste gelijkheidsrecht staat in artikel 1: ‘Allen die zich in Nederland
bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. …’. Dit is uitgewerkt in verschillende wetten,
zoals de Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen.
2. Politieke rechten: deze maken het voor burgers mogelijk om te gaan stemmen, en zich verkiesbaar te
stellen. Ze kunnen alleen afgenomen worden bij heel ernstige overtredingen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ElisadeWit. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.42. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now