Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
Heb jij moeite met geschiedenis?
Deze samenvatting is heel uitgebreid en logisch neergezet, dat helpt mij ontzettend ik heb nog niet lager dan een 7 gehaald dit jaar. Dat kan jij ook met deze samenvatting
Zet m op!!
o Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van de wereldeconomie
Handelskapitalisme
1594: oprichting van een compagnie door kooplieden in Amsterdam
• Ze maakte eerste reis naar Oost-Azië
Door de handel in luxeproducten ontstond het kapitalisme (economische systeem waarbij de
productiemiddelen privébezit zijn en personen geld in een onderneming investeren om winst te
maken)
• Handelaren waren de belangrijkste kapitalisten, later in de 19e eeuw werden dat
fabriekseigenaren
• Handelaren hadden vaak arbeiders die handelswaar maakte, ze waren bezig met handel en
nijverheid maar vooral handel deze vroege vorm is handelskapitalisme (vroege vorm van
kapitalisme waarbij handelaren een leidende rol hadden in de economie)
In tijd van regenten en vorsten kwam het handelskapitalisme tot bloei: kooplieden gingen
samenwerken
Oprichting VOC: acht Nederlandse compagnieën gingen samenwerken: kregen rechten
Andere landen met een grote compagnie: Engeland, 1600, East India Compagnie
Om te starten verkocht de VOC aandelen: mensen konden mede-eigenaar worden van het bedrijf.
Daarmee kochten ze alles wat ze nodig hadden zoals schepen, salarissen en zilver om producten te
kopen. Een deel van de winst ging naar de aandeelhouders en het andere deel werd in het bedrijf
gestoken.
Eerste bedrijf met aandeelhouders: belangrijke vernieuwing van het handelskapitalisme
• Daarvoor werd er door handelskapitalisten apart betaald voor elke reis
• Aandeelhouders hadden niet de leiding. Het bedrijf werd door aparte bestuurders bestuurd
In Azië stelden ze een gouverneur-generaal aan als hoogste bestuurder
Het handelsnetwerk van de VOC
In het begin was de VOC gericht op specerijen zoals peper en kaneel. Daarna veroverde door de
Spanjaarden en Engelse weg te jagen ze de Molukken en hadden ze kruidnagel en muskaatnoten, ze
, dwongen de Molukken alleen hen nog te verkopen. Er kwam een opstand in 1621 door inwoners van
de Molukken maar die werden gestraft en daarna werd de grond gebruikt als landbouwbedrijf in
muskaatnoten met slaven uit India.
Batavia: het hoofdkwartier van de VOC in Azië
• Gebouwd door Jan Pieterszoon in 1618
• Alle schepen kwamen eerst naar Batavia of voerde vanuit Batavia terug naar Europa.
De VOC was een multinational: bouwde een uitgebreid handelsnetwerk met factorijen in China,
Japan, Perzië, India en Ceylon.
• Ze kochten zijde in China en ruilde dat tegen specerijen
In de 17e eeuw verdiende de VOC vooral in specerijen maar in de 18e eeuw werd dat meer koffie en
thee.
Het begin van een wereldeconomie
De contacten tussen de compagnieën waren het begin van de wereldeconomie. In de 17e eeuw
waren gebieden over de hele wereld in contact met elkaar door de handel.
1621: Oprichting WIC (West-Indische Compagnie)
• De WIC had factorijen aan de kusten van West-Afrika en Amerika
• De WIC was minder actief van de VOC, rondom de Atlantische Oceaan handelde vooral de
Spanjaarden, Portugezen, Engelsen en Franzen.
• Europeanen haalden specerijen en textiel in Azië, en ze ruilde wapens, ijzer en alcohol voor
goud, ivoor en slaven die ze lieten werken op plantages in Amerika, die producten gingen
weer naar Europa
Paragraaf 2
o De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht
van de Nederlandse Republiek
Staatkundig= hoe de regering is opgebouwd in een land
Staatkundige situatie in de Republiek
1648-1665 werd er op de Dam in Amsterdam een groot stadhuis gebouwd, deze had veel
kunstwerken die de grootheid van Amsterdam uitbeeldden.
• In de Republiek hadden burgers veel macht, gewesten hadden zelfstandigheid
• Hadden geen staatshoofd ten opzichte van andere landen. (Persoon die het hoogste gezag in
een staat heeft of belichaamt (tegenwoordig koningen en presidenten)
De zeven gewesten werkte samen in de Staten-Generaal die besliste over
• Leger, de vloot, gezamenlijke buitenlandse politiek en het bestuur van de
generaliteitslanden (gebieden in de Republiek die in de 17e eeuw op de Spanjaarden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller esmeedejongvlist. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.51. You're not tied to anything after your purchase.
