Doel ethische reflectie: systemische reflectie op verantwoord
handelen
o Systematisch: body of knowledge (methodische en
inhoudelijke kennis)
o Reflectie: denken en argumenteren (dit vereist enige afstand)
o Verantwoord: wat is juist en wat is goed
o Handelen: uitvoering
Verkenning – explicitering – analyse – afweging – aanpak
(= pluralistisch, argumentatief, intersubjectief)
Eigenschappen ethische uitspraak:
o Normatief: morele juistheid
o Prescriptief: er wordt een voorschrift gegeven hoe te
handelen
o Toepasbaar in vergelijkbare gevallen (= ceteris paribus) en dus
universaliseerbaarheid (gaat relativisme tegen – er is geen
uitzondering voor jezelf, ethiek is een onpersoonlijk vak)
o Intersubjectivisme er is geen waarheid, het gaat om de
interactie (verantwoorden van handelen met een houdbaar
standpunt)
Onderscheid normen en waarden:
o Normen: handelingsvoorschriften die aangeven wat men in
een bepaalde situatie moet doen (principes)
o Waarden: nastrevenswaardige ervaringen, situaties, stand
van zaken of eigenschappen van mensen (deugden) (bv.
rechtvaardigheid, betrouwbaarheid)
Mid-level principes van medische ethiek en ethische theorieën:
1. Niet schaden (primum non nocere): iets mag niet erger
gemaakt worden dan het al was
2. Respect voor autonomie: iemand heeft recht om voor
zichzelf keuzes te maken (tenzij iemand wilsonbekwaam is)
3. Rechtvaardigheid: iedereen moet gegeven worden wat hem
toekomt (alleen onderscheid op basis van medische
gronden)
4. Weldoen: bevorderen van de gezondheid van de patiënt
Deontologische theorieën en argumenten:
, o Deontologie het karakter van het handelen bepaalt de
beoordeling
o Er is niet slechts eén criterium voor moreel juist handelen
(heterogeen)
o Aard van de handeling wordt als direct verplichtend
beschouwd (aard van de handeling onafhankelijk van het
gevolg)
Consequentialistische theorieën en argumenten:
o Morele juistheid wordt bepaald door de gevolgen van het
handelen
o Wat is goed en hoe kan dit worden bevorderd?
o Behandeling is te rechtvaardigen als dit voor patiënt een goed
resultaat heeft
o Moeilijk; vaak onbekende gevolgen
o Calculus: de stelling van vergelijkbaarheid
Kerndoelen en bronnen van het recht:
o Kerndoelen:
Samenleving ordenen op een (1) vreedzame, (2)
rechtvaardige, (3) doelmatige wijze recht heeft ook
instrumentele functie
Juridische normen kun je afdwingen, ethische normen
niet (gaat erom wat er van iemand verwacht wordt)
o Rechtsbronnen:
Nationale wetgeving (waaronder de Grondwet)
Internationale verdragen
Rechtspraak
Richtlijnen en gedragsregels
Toepasbaar op de zorg:
o ERVM: recht op eerbiedig leven (artikel 2),
recht op vrijheid (artikel 5), recht op
bescherming van privé en familieleven/
privacy (artikel 8)
o Grondwet: recht op privacy (artikel 10), recht
op onaantastbaarheid van het lichaam
(artikel 11), recht op gezondheidszorg
(artikel 22)
Positief recht: doe iets wel
Negatief recht: doe iets niet
Beginselen gerelateerd aan internationale mensenrechten:
, o Doelmatigheid: welke doelen zijn bereikt en wat heeft dit
gekost
o Subsidiariteit: minst ingrijpende middel inzetten om een
bepaald doel te bereiken
o Proportionaliteit: opgelegde sanctie of straf proprotioneel en in
verhouding met een overtreding of misdrijf
Uitgangspunten en gevolgen van rechten:
o Privaatrecht: regelen van verhoudingen tussen burgers
onderling – herstel of compensatie van gelden schade
o Klachtrecht:
o Tuchtrecht: geeft overheid de bevoegdheid om personen die
behoren tot bepaalde beroepsgroepen behoren, een bepaald
nadeel toe te brengen ter bevordering van een goede
vervulling van hun taak (bevorderen en bewaken kwaliteit van
handelen van individuele beroepsbeoefenaars) toetst niet
de gevolgen van het handelen, maar het handelen zelf
o Strafrecht: welk gedrag is strafwaardig en welke straffen staan
er voor dit gedrag zijn vastgesteld en via welke weg
strafoplegging gerealiseerd kan worden
WMO = wet medisch wetenschappelijk onderzoek
o Doel: rechtszekerheid en bescherming voor patiënten
METCs en CCMOs controleren dit
o Systeem: er wordt een advies gepresenteerd over de
redelijkheid van het experiment en er is toestemming nodig
van de proefpersoon. Er is dus een verplichte toetsing van
onderzoek en protocollen door METCs en CCMOs, er zijn
specifieke bepalingen voor kwetsbare proefpersonen. Er is
toezicht door inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ) en er is
een verzekeringsplicht.
o Centrale normen:
Vooraf aan het onderzoek deugdelijkheid bepalen
Toestemming van patiënten is noodzakelijk
Waarborgen tijdens onderzoek
Risk- benefit ratio
Uitzondering voor wilsonbekwamen en minderjarigen onder de 16 jaar:
- Onderzoek kan mede ten goede komen aan de proefpersoon
- Groepsgebonden onderzoek, als er minimale risico’s zijn en de
belasting van de proefpersoon minimaal is
Er is wel toestemming nodig van een vertegenwoordiger en indien
een proefpersoon zich verzet mag er geen onderzoek worden
uitgevoerd.
Narrative medicine:
o Kerndoelen:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Linaadriaansens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.