100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Previously searched by you
Previously searched by you
logo
Samenvatting Adaptatie en welzijn hoorcolleges 1-12 (incl. zelfstudie bij hoorcollege 10) $4.86
Add to cart
Quickly navigate to
Preview
  2.  
  3. Universiteit Utrecht (UU)
  4.  
  5. Adaptatie en Welzijn

Summary

Samenvatting Adaptatie en welzijn hoorcolleges 1-12 (incl. zelfstudie bij hoorcollege 10)
 0 purchase
  • Course
  • Adaptatie en Welzijn
  • Institution
  • Universiteit Utrecht (UU)

Samenvatting van de hoorcolleges van het tweedejaars vak Adaptatie en welzijn in de bachelor Diergeneeskunde. Ook verkrijgbaar in bundel! Inhoud: - Hoorcollege 1/2: Welzijn van dieren - Hoorcollege 3: Welzijn paard - Hoorcollege 4: Gedrag van de kip - Hoorcollege 5/6: Ontwikkeling van gedrag en ...

[Show more]

Preview 4 out of 40  pages

Document information

  • July 13, 2019
  • 40
  • 2017/2018
  • Summary

Subjects

  • dgk
  • diergeneeskunde
  • adaptie
  • adaptatie
  • welzijn
  • jaar 2
  • hoorcolleges
  • hoorcollege
  • aw
  • hc

Written for

  • Universiteit Utrecht (UU)
  • Diergeneeskunde
  • Adaptatie en Welzijn
All documents for this subject (28)

Seller

avatar-seller
irisschoonderwaldt

Reviews received

Content preview

Samenvatting HC Adaptatie & Welzijn Iris Schoonderwaldt



Hoorcollege 1/2: Welzijn van dieren
Het concept dierenwelzijn
Welzijn is niet een puur wetenschappelijk concept! Wij
kunnen niet altijd zien/voelen/begrijpen hoe een dier zich
voelt.
Als we het hebben over welzijn hebben we te maken met
een heleboel feiten. Bijv. wat zijn de dingen die je kunt
meten om een uitspraak over welzijn te kunnen doen.
Maar tegelijkertijd hebben we ook te maken met emoties,
zowel dierlijk als humaan. Als iemand iets zegt voel je daar
iets bij.
Maar de culturele achtergrond, de manier waarop je bent
opgevoed, speelt ook een rol. Bijv. in India wordt de koe als
een heilig dier gezien, dus is het onmogelijk om daar
proeven met koeien te doen zoals we in Nederland wel doen.

Als we over welzijn praten wordt dit dus altijd beïnvloedt door ethische aspecten, door normen en
waarden die wij als mens hebben. Dit maakt het complex.

De context waarin we de dieren zien is heel bepalend voor de manier waarop wij tegen het belang
van dierenwelzijn en onze rol omtrent dierenwelzijn aankijken. Over het algemeen vindt men een rat
in een laboratorium zieliger dan een rat in de stad, terwijl we naar precies dezelfde diersoort kijken.
Dat een rat in de stad het meestal slechter heeft zien wij niet. Er is niemand die roept dat we iets aan
het welzijn van de ratten in de stad moeten doen.

De perspectieven omtrent dierenwelzijn zijn door de jaren heen wel erg veranderd. Vroeger vonden
wij het normaal dat wij op een karretje zaten die door een hond werd voortgetrokken. Nu zitten wij
op de fiets en zit de hond bijv. in een wagentje daarachter.

De vijf vrijheden (Brambell, 1967)
1. Freedom from thirst and hunger
2. Freedom from discomfort
3. Freedom from pain, injury, and disease
4. Freedom to express normal behavior
5. Freedom from fear and distress

Er wordt gezegd dat een dier in een positieve welzijnstoestand verkeerd als het vrij is van
bovenstaande dingen. Maar is dit wel zo? Er staat eigenlijk dat ‘negatieve’ emoties het welzijn in het
geding brengen. Dit is totale onzin! Bijv. pijn en angst hebben een essentiële functie om te overleven.
Als een dier dit niet ervaart is het binnen de kortste keren dood/opgegeten.
Daarnaast zeggen de vijf vrijheden niks over positieve ervaringen. Deze zijn ook erg belangrijk voor
een dier. Zonder positieve ervaringen kan een dier niet gelukkig zijn.




1

,Samenvatting HC Adaptatie & Welzijn Iris Schoonderwaldt


Wat is dierenwelzijn dan wel?
Wij leven in een wereld die dynamisch is,
het veranderd continu. Je bent niet altijd
gelukkig, maar ook niet altijd depressief.
Er is een continuüm tussen een
negatieve en positieve welzijnstoestand.
Het is dus zinvol om ook een dynamisch
concept van welzijn te hanteren. Een dier
staat continu onder de impact van
interne (bijv. hartslag en
lichaamstemperatuur) en externe (bijv.
seizoenen en huisvesting) factoren. De
belastingen door deze factoren bepalen
samen het aanpassingsvermogen van
een individu. Dit aanpassen heeft ook
een biologische functie. Een dier past
zich aan om zich daarna beter te voelen.
Naarmate het dier meer de grenzen van zijn eigen aanpassingsvermogen nadert, kan zijn welzijn in
het geding komen. Als het aanpassingsvermogen wordt overschreden, wordt een (pathologische)
toestand bereikt die wordt gekenmerkt door fysiologische reacties en gedragingen die geen
adaptieve waarde meer hebben.
Zelfs als een dier heel erg gezond is (interne factor), maar te maken krijgt met grote sociale
instabiliteit (externe factor) kan het welzijn alsnog heel erg aangetast zijn.

Concept van welzijn: een individu verkeert in een staat van welzijn wanneer het in staat is zich actief
aan zijn levensomstandigheden aan te passen, en daarmee een toestand kan bereiken die het als
positief ervaart.

Als we het over welzijn hebben spreken we altijd over een concept. We hebben namelijk nog geen
duidelijke definitie om welzijn mee te omschrijven.

Wat moeten we nou eigenlijk meten om uitspraken over welzijn te kunnen doen?
 Adaptatie vermogen:
o Je stelt een dier bloot aan een prikkel die aanstoot wekkend is, bijv. angst door een
nieuwe omgeving. Als je het dier herhaalt blootstelt aan deze nieuwe omgeving, kun
je kijken of het dier zich aanpast en steeds minder angst gaat vertonen. Je moet het
dier dus over de tijd meten om uitspraken over adaptatie vermogen te kunnen doen!
o Er zijn bepaalde gedragsprofielen:
 Hoog-adaptief: er is een sterke
afname van angst-gerelateerd gedrag.
 Laag-adaptief: het dier laat aan het
begin minder angst-gerelateerd
gedrag zien, maar er is nog steeds een
afname.
 Non-adaptief: er is een bepaalde mate
van angst, maar deze neemt steeds
verder toe. Deze dieren kunnen zich
dus niet aanpassen aan de omgeving.
Dit zie je ook terug bij mensen met
chronische stress.



2

,Samenvatting HC Adaptatie & Welzijn Iris Schoonderwaldt


 Emotionele toestand
o Judgement bias (gedragsonderzoek in laboratoria)
o Negatieve interpretatie – negatieve staat
o Positieve interpretatie – positieve staat

Adviseren om welzijn te verbeteren
Welzijn wordt steeds belangrijker. Bijv. een koe die in een goede staat van welzijn verkeerd, geeft
meer melk. En voor de consument is welzijn ook steeds belangrijker.

 Heeft het dier de vrijheid om adequaat te kunnen reageren op honger, dorst, ongerief, pijn,
verwondingen en ziektes?
 Heeft het de vrijheid om soort-specifiek gedrag uit te kunnen voeren?

Zowel de huisvestingscondities als de gezondheidstoestand moeten bovenstaande voorwaarden
toelaten. Dat is een voorwaarde voor goed welzijn. Als dierenarts is het heel belangrijk dat je hier
ook naar kijkt, en niet alleen de dieren beter maakt. Vaak is iets wat je gezondheid technisch ziet een
welzijnsprobleem. Kennis omtrent de behoeftes van de dieren is dus ook heel belangrijk!

Behoeftes
Behoeftes hangen af van o.a.:
 Geslacht
 Leeftijd
 Ras/stam
 Gedragsrepertoire
 Genetische manipulatie

Natuurlijk/normaal gedrag:
 Moeilijk te definiëren
 Afhankelijk van de context (dynamisch)
 De afwezigheid van gedragspatronen is net zo belangrijk als de aanwezigheid ervan

Dus check de biologische functie/adaptieve waarde van gedragingen en vermijd antropomorfisme
(dat een dier net zo denkt/voelt als de mens)!

Om achter de behoeftes van dieren te komen moet je het aan het dier ‘vragen’. Dit kan met een
preferentietest: waarvoor kiest het dier? Wat is de behoefte van het dier? Je kunt dit voor bijna alles
uitvoeren, denk aan bodembedekking en voedsel.

In de praktijk
Om het welzijn te verbeteren proberen we aan de behoeftes van dieren te voldoen. Een voorbeeld
hiervan is kooiverrijking. Dit moet echter wel biologisch zinvol zijn. Zomaar iets geven kan zelfs
averechts werken. De dieren kunnen er bang voor zijn of verwondingen oplopen.
Een ander voorbeeld is speelgoed voor varkens. Het is niet voldoende om een bal in het verblijf te
gooien. Dit vinden ze even leuk, maar ze blijven er niet lang door geboeid. Afwisseling van
verrijkingselementen is dus erg belangrijk.

We hebben erg vaak te maken met sociaal levende dieren. Het is belangrijk dat je weet hoe deze
dieren het liefst leven. Vaak zien we dat sociale dieren alleen worden gehuisvest. Soms is het echter
ook andersom. Dieren die in het wild alleen leven worden in groepen gehuisvest. Zo wordt niet aan
de behoeftes van het dier voldaan en een potentieel welzijnsprobleem gecreëerd. Kennis van de
sociale eisen van de dieren is dus ook erg belangrijk!

3

, Samenvatting HC Adaptatie & Welzijn Iris Schoonderwaldt


Moeten wij altijd aan de behoeftes van dieren voldoen? Nee! Denk aan voeding bij cavia’s/varkens.
Als we ze alleen voedsel geven wat ze het lekkerste vinden worden ze veel te dik! Dit creëert een
gezondheidsprobleem, en doordat de dieren zich dan ook niet meer kunnen aanpassen creëert het
ook een welzijnsprobleem.

De rol van de dierenarts
 Gezondheid
o Afwezigheid van pathologische condities
o Aanwezigheid van positieve gezondheidsindicatoren
 Gedrag
o Afwezigheid van pathologische condities
o Aanwezigheid van positieve welzijnsindicatoren
o (Flexibiliteit in gedrag, positieve anticipatie, speelgedrag etc.)

Om een uitspraak over welzijn te kunnen doen moet je deze parameters over de tijd heen meten!




4

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller irisschoonderwaldt. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $4.86. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

67418 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now

Start selling
$4.86
  • (0)
Add to cart
Added