Samenvatting Natuur & Techniek. Samenvatting voor blok 2.3 en 2.4. De samenvatting bestaat grotendeels uit het boek: praktische didactiek voor natuuronderwijs. Ook zijn er twee artikelen samengevat.
Samenvatting Natuur & Techniek 2.3 & 2.4
Praktische didactiek voor natuuronderwijs
Hoofdstuk 11 Verslagvormen
Het valt vaak op dat leerlingen tijdens hun onderzoekjes meer gedaan en ontdekt hebben dan uit de verslagen
blijkt. Verschillende verslagvormen:
- Iets van het resultaat in natura verwerken - Knippen/plakken
- Tekeningen aan- en invullen - Tabellen invullen
- Fotograferen of filmen - Schrijven
- Tekenen - Lijngrafrieken/staafdiagrammen maken
- Een collage, muurkrant, uitstalling, tentoonstelling - Dramatiseren
- Gebruik van techniek of handvaardigheid
Door resultaten van hun activiteiten vast te leggen, zullen kinderen:
- Beter leren waarnemen, bewuster bezig zijn en hun activiteiten verwerken
- Een goede basis krijgen voor de rapportage: de communicatie over hun waarnemingen
- Gestimuleerd worden om hun resultaten te vergelijken
De leerkracht krijgt door de verslagen:
- Meer zicht op de mogelijkheden en vorderingen van individuele leerlingen
- Een idee van de moeilijkheden in de les en over de effectiviteit van de begeleiding
De bedoeling van onderzoekswerkbladen en opdrachtkaarten is om activiteiten met materiaal te structureren. Een
werkblad is niet hetzelfde als een opdrachtkaart.
Werkblad: er is ruimte om waarnemingen vast te leggen, ze blijven in het bezit van leerlingen.
Opdrachtkaart: kan uitgereikt en ingenomen worden, eigen van school, geplastificeerd. De leerlingen zorgen er
zelf voor dat ze overzichtelijk de resultaten vastleggen.
Jonge kinderen hebben behoefte om hun eigen weg te volgen bij het exploreren van materiaal. De kunst is om
vragen en opdrachten zo te kiezen dat ze nieuwsgierigheid prikkelen:
- Een juiste niveaukeuze - Kinderen zelf oplossingen te laten bedenken
- Kookboekopdrachten vermijden - Eén duidelijke weergave van de resultaten inbouwen
- Spannend onderzoek dat de leerlingen als hun eigen vraag ervaren
- Kinderen een aantal keuzes voor onderzoek zelf laten maken
Schriftelijk verslag
Het vastleggen van waarnemingen wordt wel eens ervaren als een blok aan hun been. Doordat:
- Ze moeten vel noteren.
- Tijdens het lezen kunnen ze de draad kwijtraken
- Ze ervaren het niet als zinvol
Om te stimuleren dat kinderen hun waarnemingen zorgvuldig weergeven, kun je de schriftelijke instructie kort en
duidelijk houden met getekende opdrachten waar dat mogelijk is.
Als kinderen zelf onderzoek verrichten aan de hand van hun eigen vragen, hebben ze meestal ondersteuning
nodig bij het handig ordenen en overzichtelijk vastleggen van waarnemingsresultaten. Probeer het vastleggen en
het interpreteren van waarnemingen zo veel mogelijk gescheiden te houden. Zorg dat leerlingen de gegevens zo
noteren dat conclusies voor de hand liggen en/of toepassingen gemakkelijk te herkennen zijn.
De rapportage
Als leerkracht stimuleer je de kinderen om hun resultaten te vergelijken, samen te vatten en waar mogelijk
conclusies te formuleren. Wanneer kinderen tijdens het aanrommelen iets bijzonders hebben ontdekt, moet je ze
dat ook aan elkaar laten vertellen.
Tips bij het ontwerpen van een onderzoekswerkblad
Kenmerken:
- Korte tekst - Eenvoudige zinsbouw
- Overzichtelijk gestructureerde indeling - Gebruik van afbeeldingen en figuren
- Aantrekkelijk uiterlijk
Hoofdstuk 14 Natuur & Techniek en taal: een symbiose
Belangrijke gespreksvormen voor taal-denken zijn:
- Verkennende gesprekken in groepjes - Klassikaal onderwijs door dialogen
Daarbij kun je als leerkracht correct taalgebruik stimuleren d.m.v. vertalen en terugspelen.
, Tijdens ontdekkend leren praten kinderen in groepjes over hun waarnemingen bij hun omgang met het materiaal.
Voor een zinvol gesprek heb je voldoende toepasselijke woorden nodig. Bij veel kinderen is die woordenschat
passief aanwezig, bij sommige actief. Het is belangrijk voor het zelfvertrouwen om vaktaal te gebruiken. Kinderen
voelen zich competent en meer serieus genomen als ze ook de domeinspecifieke taal beheersen.
Vertalen en terugspelen
Feedback in de vorm van vertalen en terugspelen lijkt veel op de feedback in de communicatie tussen peuters en
hun opvoeders. Peuters ondersteunen hun beperkte woordenschat met gebaren en mimiek. Herformuleer en
breidt de woorden uit.
Als je kinderen hoort redeneren, dan merk je dat ze zelf proberen tot begrip te komen door betekenis te geven
aan hun ervaringen. Het samen bespreken en onderling vergelijken van de resultaten is voor hen daarbij
belangrijk. Leerlingen (re)construeren in een sociale context. Juist de combinatie van doen en denken geeft aan
‘kennis maken’ echt betekenis.
Inmiddels is duidelijk dat kinderen vooral leren van praktisch werken als ze daar ook over praten. Zonder duidelijk
strategie voor diepgaande gesprekken kan dergelijke communicatie blijven steken in oppervlakkig gekeuvel.
Daarom is het zinvol om kinderen:
- Te leren hoe je diepgaande gesprekken kunt voeren
- De domeinspecifieke taal te leren gebruiken
- Vertrouwd te maken met de taal van onderzoeken/ontwerpen
- Vertrouwd te maken met de taal van logisch denken
Leren van en over gesprekken
Hoe veel en vooral hoe diepgaand kinderen leren, hangt sterk af van de vrijheid die ze voelen om hun inbreng te
geven, en van de manier waarop jij als leerkracht hen gesprekken leert voeren. Waar het om gaat is dat kinderen
leren hoe ze effectief en vruchtbaar op elkaar kunnen reageren. Daarbij zijn een gezonde klassensfeer en een
open interactie wel voorwaarden.
De nieuwsgierigheid van kinderen, hun ontluikende gedachten en wilde ideeën geven hun de energie om te leren.
Leren door interactie:
- Het openen van concepten, dat zorgt voor een soepele start van het leerproces
Inventariserende gesprekken spreken een grote rol bij zicht te krijgen op concepten van kinderen. Als leerkracht
krijg je een duidelijk beeld van de beginsituatie, de relevante woordenschat, en de leervragen van de leerlingen.
- De observatiekring of onderzoeksdemonstratie
Het is een kans om kinderen aan het denken te zetten en hen te helpen hun gedachten onder woorden te
brengen. Allereerst is het een goede gewoonte om kinderen de onderzoeksresultaten te laten voorspellen. Voor
de leeropbrengst is het niet van wezenlijk belang of de leerlingen het eens worden over hun voorspelling, het
denken en bespreken vooraf zorgen ervoor dat de ‘wetenschap’ die het onderzoek oplevert, een goede plek krijgt
in hun denkschema’s. Het gesprek na de observatie of demonstratie is ook belangrijk, zodat leerlingen die een
ander resultaat hadden verwacht, kunnen beredeneren waardoor ze op een ander spoor zaten. Je sluit zo’n
activiteit af met constructie van verankerde kennis of reconstructie na aanvankelijke onvolledige denkbeelden of
bij misconcepten.
Gespreksvormen:
- Inventariserend gesprek
Veel leerkrachten beginnen bij de introductie van een nieuw thema met een inventariserend gesprek om de
concepten van de leerlingen te openen. Ook nabesprekingen beginnen vaak inventariserend. In een
inventariserend gesprek worden feiten, meningen, redeneringen op een rijtje gezet.
- Verkennend gesprek
De kinderen uiten met diepe denkrimpels en grote betrokkenheid hardop hun gedachten en aarzelende ideeën, ze
horen hoe die ideeën klinken, zeggen vaak ‘eh’, vallen zichzelf in de rede, reageren direct op de mimiek van
anderen, ze luisteren, reageren en kennelijk inspireren ze elkaar. Langzamerhand komen ze tot
gemeenschappelijke redeneringen en herzien ze eerdere denkbeelden.
- Onderwijs door dialogen: leren door samen hardop te denken
o Collectief: de leertaak samen aanpakken
o Wederkerig: luisteren naar elkaar, delen ideeën en overwegen alternatieve standpunten
o Opbouwend: de leerkracht maakt een samenhangend geheel en helpt er betekenis aan te geven.
Antwoorden zijn geen eindpunt, maar bouwstenen van de gedachtewisseling.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lindaderijk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.33. You're not tied to anything after your purchase.
