Samenvatting burgerschap 2.4. Jaar twee. De samenvatting gaat over de drie domeinen van burgerschap. Het boek burgerschapsvorming is gebruikt en verschillende documenten zoals een basis voor burgerschap, methodiek als burgerschapsinstrument en de basisschool als oefenplaats voor burgerschap.
Samenvatting Burgerschap 2.4
Burgerschapsvorming
Hoofdstuk 1 Inleiding: de burgerschapsschool
Een van de pedagogische taken van de leerkracht is kinderen voor te bereiden op hun toekomstige rol als
burgers. Bij het definiëren van de pedagogische taak is de belangrijkste vraag: welk soort burgerschap een school
voorstaat. De omgang met burgerschapsvorming moet vrijgelaten worden en er is dus geen sprake van algemeen
geldende competenties. De keuze voor een bepaald aspect van burgerschap heeft gevolgen voor onder andere
het gebruik van een methode. Een school die burgerschapsvorming praktiseert, doet er verstandig aan te
formuleren welke type burger ze voorstaat. Typen burgerschap:
- Calculerend of liberaal-individualistisch burger als zelfstandig mens zijn gedrag in vrijheid afstemt op
het hoogst mogelijke sociaaleconomische en culturele rendement
- Gemeenschapsburgerschap functioneren van de enkeling volledig afhankelijk is van de relatie die hij
met de gemeenschap onderhoudt.
- Republikeins burgerschap de verhouding van de burger tot de publieke, vaak door politiek
gedomineerde, gemeenschap. Individualiteit staat in dienst van de gemeenschap
- Neorepublikeins burgerschap synthese plaats van de andere vormen. De burger komt op voor zichzelf
en bezit een uitgebalanceerde relatie met de gemeenschap, inclusief rechten en plichten
Burgerschap kan je ook benaderen vanuit waardeontwikkeling. Bij een waarde moeten we denken aan
nastrevenswaardig gedrag dat zich onder andere uit in het streven naar gelijkwaardigheid, vrijheid en
saamhorigheid. Je kan drie soorten burgers en bijbehorend burgerschap onderscheiden:
- Aanpassingsgerichte burger behoort tot een historisch gegroeide gemeenschap en ontleent daaraan
zijn identiteit. Gerealiseerd door de overdracht van waarden.
- Individualistische burger exponent van de liberale traditie en heeft een sterk bewustzijn van zijn
individuele rechten. De burger bepaalt zelf welke waarden voor hem belangrijk zijn.
- Kritisch-democratische burger combineert individuele rechten met sociale plichten. Aanpassing en
disciplinering zijn noodzakelijk voor verantwoordelijk gedrag. Zelfstandigheid is van belang daar waar het
gaat om kritisch denken en onafhankelijke oordeelsvorming. Tegelijkertijd is deze burger sociaal
betrokken.
De zesslag van burgerschapsvorming
De zesslag biedt scholen een structuur om de informatie en kennis over burgerschapsvorming praktijkgericht te
organiseren. De volgende aspecten:
- De schoolcultuur aannames, waarden, normen, symbolen, rituelen.
- Schoolorganisatie regels, leiderschapsstijlen en communicatievormen.
- Pedagogisch klimaat en klassenmanagement rooster en de leer- en leefomgeving
- Curriculum en beeldvormers de kennis die wordt overgedragen via methoden, projecten en incidentele
media.
- Contacten in de schoolomgeving buurtverenigingen en religieuze instellingen.
- Wereldburgerschap verbinding leggen met individuele mensen, groepen en organisaties dichtbij en ver
weg van de school.
School moet leerlingen voorbereiden op het zichzelf in de Nederlandse samenleving kunnen redden. Aandacht
voor de maatschappelijke regels en de culturele identiteit van Nederland is daarmee ook een noodzakelijk
onderdeel van de socialisatietaak van het onderwijs.
Voor het ontwikkelen van een visie op burgerschap en burgerschapsvorming kan je elementen onderscheiden:
- De bijdragen die een school aan burgerschap en burgerschapsvorming levert
- De doelen die ze nastreeft
- De werkwijze die ze hanteert om haar doelen te realiseren
Burgerschap wordt gezien als actief burgerschap, ‘waarbij leerlingen leren door het te doen, te ervaren wat het is,
door sociale verbindingen met elkaar aan te gaan zowel binnen de school als met de omgeving van de school,
opdat ze met elkaar leren leven in een samenleving die wordt gekenmerkt door etnische, culturele,
maatschappelijke en godsdienstige pluriformiteit’. Aandachtspunten:
- Sociale competentie: kennis, houdingen en vaardigheden dat een leerling kan gebruiken in omgang met
een ander.
- Diversiteit in de samenleving
- Basiswaarden en de democratische rechtsstaat
- School als oefenplaats
Essentie van burgerschapsvorming:
- Democratie kennis van hoe een democratie werkt en om houdingen en sociale vaardigheden
, - Participatie houdingen en vaardigheden om actief mee te doen in sociale verbanden
- Identiteit kennis, houdingen en vaardigheden die van belang zijn bij de identiteitsontwikkeling in een
pluriforme samenleving.
Fysieke terreinen van burgerschap:
- Klassen- en schoolburgerschap
- Maatschappelijk burgerschap contacten in de schoolomgeving
- Staatburgerschap participeren in de Nederlandse en Europese democratie
Hoofdstuk 9 De burgerschapsweegschaal: burgerschapsvorming, curriculum en beeldvormers
Drie domeinen:
- Democratie een politiek systeem om tot een evenwichtige machtsverdeling te komen als een
fundamentele houding en de daaruit voortvloeiende gedragingen van een persoon.
- Participatie meedoen kan zich richten op verschillende aspecten van het leven, zoals politieke,
religieuze, etc. het kan op verschillende niveaus invulling krijgen.
- Identiteit de identiteit wordt gevormd in de relatie met anderen, terwijl die identiteit weer bepalend is voor
de manier waarop de sociale omgeving wordt ontvangen.
Democratische beeldvormers
Beeldvormers stellen ons in staat om ons een beeld te vormen van de werkelijkheid zodat we met de realiteit
kunnen omgaan. Vijf categorieën:
- Werkelijkheid - Afbeeldingen - Gesproken woord - Geschreven woord - Doen
Niet elke beeldvormer is even stimulerend voor het meedoen. Per beeldvormen verschilt het soort meedoen dat
wordt gegenereerd. De leerkracht is het motor achter het lesproces. Van belang bij het lesgeven in burgerschap:
- Het gegeven dat kinderen door hun meedoen echt invloed kunnen uitoefenen
- Het bestaan van een open klassencultuur
- Communicatie tijdens een les die alle kinderen bij de les moet houden
Educatieve instanties benutten de cd-rom om kinderen met betrekking tot burgerschap waardevol voor te lichten.
Deze beeldvormers kunnen aanvullend bij een methode of als zelfstandige media worden gebruikt. Bij
burgerschapsvorming kunnen twee soorten sites worden ingezet:
- Informatieve gegevens vinden m.b.t. alle domeinen van burgerschapsvorming
- Interactieve actief participeren
Het klassengesprek en de discussie
Het gesprek in kringvorm is een goede beeldvormer om tot meningsvorming of standpuntbepaling te komen.
Kinderen wisselen hun ervaringen, interesses en belevenissen uit. Het is relevant om te letten op de thematiek
van het onderwerp en het verloop van het gesprek. Een goed gesprek kenmerkt zich door:
- Het feit dat kinderen de kans krijgen te vertellen wat hen bezighoudt binnen een context van wederzijds
respect en erkenning van elkaars opvattingen en belangen
- Een daadwerkelijke uitwisseling van meningen, ervaringen, gevoelens of informatie
- Het luisteren naar elkaar en elkaar laten uitpraten, waarbij kinderen elkaar aankijken
Een gesprek kan ook het karakter hebben van een discussie. Het uitwisselen van opvattingen staat centraal.
Kinderen trainen tijdens de discussie het verwoorden, het gebruiken en het timen van de inbreng van argumenten
Methoden
- Leefstijl sociaal-emotionele ontwikkeling - Wereld van verschil deels democratie
- Verbeter de wereld sociale competentie - Speurtocht democratie, participatie
- Ziezo sociale competentie en maatschappijoriëntatie - Verstand van NL burgerschapsvorming
- Amigo! bevorderen van een positief zelfbeeld - Doe mee burgerschapsvorming
- Kinderen en hun sociale talenten sociale competentie - Vreedzame school actief burgerschap
- Kinderen en hun morele talenten waarden en normen
Criteria methodekeus:
- Bezit de methode een visie op burgerschap, wereldburgerschap en burgerschapsvorming die strookt met
die van de school?
- Bestaat er de mogelijkheid tot differentiatie naar inhoud en tempo
- Spelen de drie domeinen een herkenbare rol en wordt er aandacht besteed aan de drie niveaus?
- Wordt er aandacht besteed aan de school als democratie?
- Is er sprake van een doorgaande lijn?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lindaderijk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.35. You're not tied to anything after your purchase.
