Summary
Samenvatting Couleur Locale Cultuur2 Basisboek Cultuuronderwijs jaar 3 Pabo
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting Cultuur2 basisboek Cultuuronderwijs jaar 3 Pabo Hoofdstuk 1,2,3 en 5
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
Laura98
Reviews received
Content preview
Samenvatting cultuur2 basisboekHoofdstuk 1: cultuur, wat is dat?
Het begrip cultuur blijkt een aantal verschillende betekenissen te hebben:
- Wat mensen maken en doen
- De manier waarop een groep mensen dingen doet
- De kunsten
- Filosofie, godsdienst, geschiedenis
- … En wellicht nog meer, zoals een keek van micro-organismen in de biologie.
Wanneer je kinderen wegwijs wilt maken in cultuur kan het geen kwaad als je er zelf meer van weet. Omdat
cultuur een complex begrip is, met veel verschillende betekenissen, geven we hier nog geen definitie van
cultuur. Die definitie komt verderop wel. We willen je nu eerst kennis laten maken met een nieuwe manier van
denken over cultuur.
1.1. Cultuur-in-brede-zin
Je gebruikt je geheugen om vorm te geven aan de werkelijkheid. Je beschikt over een geheugenbibliotheek, en
die gebruik je dag in, dag uit. Herken je iets niet, dan kun je dus geen koppeling leggen met je bibliotheek en
moet je extra moeite doen. Je gaat dan op zoek naar aanknopingspunten. De wisselwerking tussen wat we
tegenkomen in de werkelijkheid en onze geheugen-bibliotheek, dat is cultuur.
Voor cultuur-in-bredere-zin zijn drie dingen nodig:
1. Mensen met een geheugen
2. Een werkelijkheid
3. De vaardigheid
Cultuur blijkt dus geen ding te zijn, maar iets wat mensen doen, een voortdurend proces. Maar is een gebouw,
bijvoorbeeld een kerk, dan geen cultuur? Eigenlijk niet. Het gaat namelijk niet om het gebouw maar om wat je
met het gebouw doet. Cultuur biedt houvast omdat je geheugen je vertelt wat je waarneemt en hoe je kunt
handelen, maar cultuur geeft ook ruimte en vrijheid. Je doet de dingen meestal zoals je gewend bent, of zoals
je het geleerd hebt (denk aan het klaarmaken van een gerecht).
Wij beschrijven cultuur hier anders dan je misschien gewend bent. Bij cultuur denk je waarschijnlijk in eerste
instantie aan zaken als kunst en literatuur, of aan tradities en gewoontes, terwijl wij cultuur-in-brede-zin
opvatten als het gebruiken van (je) geheugen om vorm en betekenis te geven aan een werkelijkheid die altijd
verandert.
1.2. Basisvaardigheden
Het geheugen kan op vier manieren ingezet worden om de veranderende werkelijkheid vorm en betekenis te
geven. Met je geheugen kun je:
- Waarnemen – verbeelden – conceptualiseren – analyseren
Voorbeeld: een steen
1 Je herkent iets wat je ziet liggen als een steen (waarnemen)
2 Je stelt je voor wat je met de steen zou kunnen doen: hoe je deze steen een bijl of een beeldje zou kunnen
maken (verbeelden)
3 Het woord en het abstracte begrip ‘steen’ stellen je in staat over de steen te spreken, te schrijven en te
denken (conceptualiseren)
4 Als je de structuur van de steen analyseert, ontdek je dat hij bestaat uit op elkaar geperste materialen,
zoals klasten en kristallen (analyseren).
De beelden bij ‘waarnemen’ en ‘verbeelden’ zijn universeel, wat inhoudt dat iedereen, overal ter wereld ze kan
begrijpen. Voor het woord ‘steen’ geldt dat niet. Woorden veronderstellen kennis van een taal, waarover
alleen mensen beschikken de tot een bepaalde taalgemeenschap behoren. Dit geldt ook voor andere symbolen
zoals gebaren, kleding, decoraties, voorwerpen, die de leden van een groep met elkaar delen. Voor de
scheikundige formule van de bestanddelen van zand geldt dat hij wel universeel is, maar dat alleen wie
onderwijs heeft gehad in de formele taal waarin de analyse is opgeschreven de formules herkent en eventueel
begrijpt.
, 1.2.1. Vaardighedenschema
Zoals duidelijk wordt in het schema, kunnen we de 4 basisvaardigheden ook
op een systematische manier met elkaar verbinden. Het is geen willekeurig
rijtje: de 4 vaardigheden zijn algemeen menselijk, het zijn er niet meer of
minder dan vier, ze hangen logisch met elkaar samen. Die samenhang is ook
belangrijk om in te zien hoe verschillende vormen van cultuuronderwijs –
zoals geschiedenis, kunstonderwijs, erfgoedonderwijs, filosofie en
maatschappijleer – zich tot elkaar verhouden en samen een systematisch
geheel vormen.
Uitleg schema: de ronde pijl in het midden van het schema geeft de
chronologische volgorde aan waarin de vaardigheden meestal gebruikt
worden. Bij waarneming en analyse past het geheugen zich aan de
werkelijkheid aan (waarnemen en analyseren zijn gericht op het kennen van de werkelijkheid); bij
verbeelding en conceptualisering wordt vanuit het geheugen de werkelijkheid aangepast (verbeelden en
conceptualiseren zijn gericht op het maken van werkelijkheid). Waarnemen en verbeelden werken meestal
met concrete voorstellingen (smaken, beweging, geluid, beelden); conceptualisering en analyse met
abstracte kennis (denk aan taal en wiskunde). Het geheugen voor concrete gebeurtenissen wordt ook wel
episodisch geheugen genoemd, terwijl het geheugen voor abstracte kennis het semantisch geheugen wordt
genoemd – de herinneringen aan de vakantie zijn onderdeel van je episodisch geheugen, je kennis van de
Nederlandse taal maakt deel uit van je semantisch geheugen.
Het schema is zo ontworpen dat het de verhouding van de vaardigheden ten opzichte van elkaar inzichtelijk
maakt. Het verschil tussen een ‘sensomotische’ en een ‘motorische’ houding kan verduidelijkt worden aan de
hand van de manier waarop in de oudheid de Grieken en de Romeinen hun legerkampen bouwden. Als een
Grieks leger een kamp wilde inrichten, dan probeerde men zo veel mogelijk gebruik te maken van de
eigenschappen van de omgeving. Het gevolg daarvan was dat geen twee Griekse legerkampen hetzelfde
waren. De romeinen daarentegen bouwden overal waar ze kwamen, ongeacht de omstandigheden, precies
hetzelfde kamp volgens een model waarvan zij vonden dat het voldeed.
1.2.2. Vaardighedencirkel
De vaardigheidencirkel is een praktisch middel dat is ontworpen om leerkrachten te
helpen grip te krijgen op de vier cognitieve basisvaardigheden.
De cirkel maakt duidelijk dat het bij warnemen gaat om voelen, proeven, ruiken, horen en
zien. En dat het bij verbeelden niet alleen gaat om het maken van beelden, maar vooral
om het proces van verbeelden: fantaseren, voorspellen, creëren … De cirkel kan dus
worden uitgebreid. Je kan de werkwoorden gebruiken om te herkennen wat kinderen
doen. Als leerlingen iets moeten voorspellen, dan weet je dat dit in de categorie
verbeelden thuishoort, wil je ze iets laten verklaren, dan is dit een vorm van analyse.
1.3. Media: dragers van cultuur
Onze herinneringen, die een voorwaarde zijn voor cultuur, zweven niet in het
luchtledige. We onderscheiden in dit boek 4 typen dragers of media, waarin
herinneringen kunnen worden gemaakt en opgeslagen.
1. Herinneringen die vastgelegd zij ins ons lichaam
2. Herinneringen die vastgelegd zijn in voorwerpen
3. Herinneringen die vastgelegd zijn in taal
4. Herinneringen die zijn vastgelegd in een grafische vorm
1.3.1. Mediavierkant
Net als de vaardighedencirkel biedt het volgende mediavierkant een overzicht
– nu niet van werkwoorden, maar van zelfstandige naamwoorden die gebruikt
kunnen worden voor ieder van de vier groepen media. De woorden bij ieder
medium helpen om een breder en beter begrip te krijgen. Je kunt deze
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Laura98. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.81. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75323 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now