SOCIALE ZEKERHEID EN SOCIALE
BIJSTAND
HOOFDSTUK 1 : DE SOCIALE ZEKERHEID IN HET
ALGEMEEN
INLEIDING
Twee luiken :
A) Sociale zekerheid
1. Rust- en overlevingspensioenen
2. Werkloosheid
3. Arbeidsongevallenverzekering
4. Beroepsziektenverzekering
5. Gezinsbijslagen
6. Ziekte- en invaliditeitsverzekering
7. Jaarlijkse vakantie
B) Residuaire stelsels of sociale bijstand
1. Leefloon
2. Inkomensgarantie voor ouderen
3. Gewaarborgde gezinsbijslag
4. Tegemoetkomingen aan gehandicapten
De basis van het stelsel leunt op twee pijlers:
- De verzekeringsgedachte
- De solidariteitsgedachte
De sociale zekerheid zorgt voor drie zaken :
1) Vervangingsinkomen
2) Aanvulling op het inkomen
3) Bijstandsuitkeringen
Het klassieke sociale zekerheidsstelsel valt uiteen in een stelsel voor werknemers, voor zelfstandigen en voor
ambtenaren.
HET HANDVEST VAN DE SOCIAAL VERZEKERDE
Dit handvest bevat enkele principes in verband met de rechten en plichten van de sociaal verzekerden. Het
voornaamste doel is de bevolking te beschermen tegen willekeur door maatregelen te ontwikkelen waaraan
alle sociaal zekerheidsinstellingen zich moeten houden.
In de eerste plaats is er informatieplicht voor de instellingen, die uit eigen beweging initiatief moeten nemen
om de bevolking te informeren. Bij aanvraag van een uitkering moet de instelling zo snel mogelijk beslissen en
uitbetalen. Elke beslissing moet gemotiveerd worden. de beroepstermijn tegen een beslissing van een instelling
van sociale zekerheid bedraagt minstens 3 maanden.
YANA VDS 1
,PRAKTISCHE TOEPASSING VAN HET HANDVEST OP DE WERKING VAN DE OCMW’S
Oorspronkelijk stelde de wet de OCMW’s niet onder het toepassingsgebied. Door de wijziging in 1997 werden
ze expliciet opgenomen in het toepassingsgebied. Het OCMW moet dus alle verplichtingen van het handvest
naleven.
SOCIALE ZEKERHEID : “alle regelingen van het stelsel van sociale bijstand, bestaande uit de tegemoetkoming
aan gehandicapten, het recht op leefloon, de gewaarborgde gezinsbijslag en het gewaarborgd inkomen voor
bejaarden”.
GEVOLGEN VOOR HET OCMW
Volgende verplichtingen :
- Ocmw overhandigt aan de sociaal verzekerde een ontvangstbewijs
- Niet-bevoegde ocmw zendt door naar het bevoegde ocmw
DE KRUISPUNTBANK VAN DE SOCIALE ZEKERHEID
Met de oprichting van de Kruispuntbank werd getracht de coördinatie van de betrekkingen tussen enerzijds de
instellingen van de SZ onderling en anderzijds tussen deze instellingen en het Rijksregister te optimaliseren. De
Kruispuntbank is geen centrale databank voor SZ-gegevens, maar een instelling die beschikt over een
verwijzingsrepertorium van die gegevens. Het is een knooppunt.
DE SOCIALE IDENTITEITSKAART
Vanaf 1999 werd het gebruik van een sociale identiteitskaart verplicht gesteld. Alle sociaal verzekerden
( ongeacht leeftijd) ontvingen een SIS-kaart. Dit staat voor ‘sociaal informatiesysteem’. De bewaarde info in de
geheugenchip omvat :
- Openbare info
- Beveiligde info (opgeslaan in vercijferde vorm)
Vanaf 2014 worden er geen nieuwe SIS-kaarten meer aangemaakt. Een nieuw systeem zal de twee
functionaliteiten vervullen :
1. Identificatie van de sociaal verzekerde
Via het elektronisch identiteitsbewijs
2. Nagaan van de rechten op terugbetaling van gezondheidszorg
Verzekerbaarheid
Gegevens worden bewaard in een elektronische databank (online)
Het voordeel van dit nieuwe systeem is dat de gegevens inzake verzekerbaarheid steeds actueel zijn.
TOEPASSINGSGEBIED VAN DE SOCIALE ZEKERHEID VOOR WERKNEMERS
TERRITORIAAL TOEPASSINGSGEBIED
De Belgische sociaal zekerheidsregeling voor werknemers is van toepassing op werknemers, van welke
nationaliteit ook, die :
- In België werkzaam zijn
YANA VDS 2
, - In dienst van een België gevestigde werkgever werken of verbonden zijn aan een in België gevestigde
exploitatiezetel
PERSONEEL TOEPASSINGSGEBIED
- Van toepassing op de werknemers en werkgevers die door een arbeidsovereenkomst zijn verbonden
- Uitbreiding : ook zonder arbeidsovereenkomst (soms)
Voorbeelden
A) Volledige SZ-regeling : kunstenaars, uitzendkrachten, huisarbeiders, vervoerders
B) Gedeeltelijke SZ-regeling : dienstboden, onthaalouders, sportbeoefenaars
UITSLUITING
Sommige werknemers worden uitgesloten uit de sociale zekerheid, zoals bij :
- Occasionele arbeid : bedraagt niet meer dan 8 u per week
- Socio-culturele en sportactiviteiten
- De student
EEN STUDENTENOVEREENKOMST
De maximale duur is 12 maanden. Men mag 475 uren werken per jaar. Het voordeel is dat er verminderde
bijdragen komen op je normale loon.
DIMONA
Nadat er een overeenkomst werd gesloten, moet de werkgever de student aangeven in Dimona. Hij moet per
kwartaal het aantal dagen aangeven dat hij de student zal tewerkstellen.
DE FINANCIERING VAN DE SOCIALE ZEKERHEID VOOR WERKNEMERS
De financiering valt ten laste van de werknemers, de werkgevers en de staat. De bijdragen van WG en WN
worden berekend op het onbegrensde brutoloon van de WN.
LOONBEGRIP VAN ARTIKEL 2 LOONBESCHERMINGSWET
Deze wet omschrijft loon als :
Elke vergoeding in geld waar de werknemer recht op heeft ingevolge zijn dienstbetrekking ten laste
van de WG
In geld waardeerbare voordelen waar de WN recht op heet ingevolge zijn dienstbetrekking ten laste
van de WG
Fooien of bedieningsgeld waarop de WN recht heeft ingevolge zijn dienstbetrekking of krachtens het
gebruik
Er moeten dus vier voorwaarden voldaan zijn om van ‘loon’ te spreken :
1. Geld of in geld waardeerbaar voordeel
2. Recht van WN op de voordelen
3. Ingevolge een dienstbetrekking
4. Ten laste van de WG
YANA VDS 3
, VERRUIMINGEN EN BEPERKINGEN
Men kan het normaal gehanteerde loonbegrip verruimen of beperken door de heffing van
sociaalzekerheidsbijdragen.
VERRUIMINGEN
Door het ‘enkel vakantiegeld’ (het normaal loon voor de vakantiedagen) toch als loon aan te merken, gaat de
sociaal zekerheidswetgeving tot verruiming van het loonbegrip over.
BEPERKINGEN
Voorbeelden : aanvulling van sociaal zekerheidsvoordelen, dubbel vakantiegeld, een bedrijfswagen,
fietsvergoedingen, verplaatsingskosten, kosten arbeidskledij, vakbondspremie,..
Opgelet : uitzonderingsregeling maaltijdcheques : zij worden in regel als loon aanzien.
HOOFDSTUK 2 :
DE WERKLOOSHEIDSREGLEMENTERING
ALGEMENE PRINCIPES
De sector richt zich uitsluitend tot werknemers in loondienst. Zelfstandigen kunnen nooit op de
werkloosheidsverzekering terugvallen, ze betalen immers geen bijdragen ervoor. Ook ambtenaren dragen niet
bij tot de regeling, zij zijn immers vast benoemd en kunnen (normaal) niet werkloos worden.
BEVOEGDHEDEN VAN DE INSTELLINGEN IN DE SECTOR
Aan het hoofd van de administratieve structuur van het stelsel van werkloosheidsverzekering staat de
Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA). Deze is belast met de controle van het recht op het uitbetalen van
werkloosheidsuitkeringen. De uitbetaling van werkloosheidsverzekeringen wordt dan weer toevertrouwd aan
drie erkende vakorganisaties (ACV, ABVV, ACLVB) en een openbare instelling, de Hulpkas voor
Werkloosheidsuitkeringen.
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yanavdsompel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.36. You're not tied to anything after your purchase.