Hoofdstuk 1: Sociaalwetenschappelijk onderzoek en
wetenschappelijke integriteit
1.2 Sociaal wetenschappelijk onderzoek
Systematische waarnemingen zijn zintuiglijk en dus ook empirisch waarneembaar. Empirische
waarnemingen kun je doen door bijvoorbeeld vragen stellen of observeren. Als wetenschapper moet je
ook systematisch te werk gaan, je kunt dus niet willekeurige mensen interviewen. Er wordt gezocht naar
systematische patronen.
Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek heeft als doel om systematische, empirische waarnemingen
van bepaalde aspecten van de sociale werkelijkheid te verrichten om daarover theoretische inzichten te
ontwikkelen of om eerder ontwikkelde theoretische inzichten te toetsen.
Praktijkgericht onderzoek heeft als doel om kennis te genereren die direct bijdraagt aan oplossingen van
praktijkproblemen die bestaan bij aanwijsbare personen, groepen of organisaties buiten de wetenschap.
Empirische cyclus vs regulatieve cyclus.
Er wordt bij relaties tussen probleemstellingen en onderzoeksontwerpen vooral beoogd om het te
belichten vanuit het perspectief van de methodologie. Bij methodologie gaat het om de wetenschap van
de sociaalwetenschappelijke methoden. Uitspraken vormen het voorwerp van systematisch onderzoek. Er
zijn twee benaderingen om de sociale wetenschap te onderscheiden.
- Empirisch-Analytische benadering, deze benadering richt zich op het objectief meten en
analyseren van verschijnselen om universele wetten en verklaringen te ontdekken.
- Empirisch-Interpretatieve benadering, deze benadering richt zich op het begrijpen en
interpreteren van menselijke ervaringen en sociale contexten vanuit het perspectief van de
betrokkenen.
Veel wetenschappers rekenen zich tot een van deze twee benaderingen. Uit beide benaderingen vloeien
uitgangspunten voort die leiden tot keuzes voor probleemstellingen.
Theoriën: Stelsels van uitspraken waarin relaties worden beschreven tussen abstracte begrippen als
representaties van aspecten van de sociale werkelijkheid.
Explorerend onderzoek: Als onderzoeker kies je voor een aspect van de werkelijkheid waar nog vrijwel
geen onderzoek naar gedaan is en je gedwongen wordt om te exploreren.
Toetsend onderzoek: je kiest als onderzoeker een vraagstelling waarover al theoretische inzichten zijn
verworven, waarbij je deze inzichten kunt gebruiken om daaruit specifieke hypothesen af te leiden en
specifieke uitspraken te doen over hetgeen je verwacht aan te treffen in de sociale werkelijkheid.
,Veel onderzoekers gebruiken verschillende termen maar bedoelen hetzelfde.
1.3 Communicatie over wetenschappelijk onderzoek.
Onderzoekers kunnen binnen hun vakgebied communiceren, dit heet disciplinair. Zodra dit buiten het
vakgebied om gebeurt wordt dit multidisciplinair genoemd. Het onderling communiceren draagt bij aan
de kwaliteit van het wetenschappelijke boek of artikel. Wetenschappers beschouwen elkaar als critical
friends. Door sociale contacten te onderhouden onderwerpen ze hun onderzoekswerk aan constructieve
kritiek. Peer review is een proces waarbij wetenschappelijk onderzoekers zich blootstellen aan
college-onderzoekers en andere leden van de samenleving. Een soort verzoek tot validatie van het
gevonden resultaat.
Er is een model voor dit soort communicatie, namelijk het zender-ontvangermodel. “Wie zegt wat tegen
wie, hoe en met welk effect”. In dit model is echter weinig aandacht voor de positie van de ontvanger.
Latere auteurs betogen dat communicatie altijd tweewegverkeer is, al kan de intensiteit en terugkoppeling
wisselen. Ook de context van met wie je communiceert is enorm van belang in de wetenschap omdat je
zit met onzichtbare hiërarchieën en instituties.
Als de ontvanger centraal staat is het niet de vraag wat de boodschap met de ontvanger doet, maar wat
de ontvanger doet met de boodschap. Er zijn 4 functies van een boodschap.
- Vermaak
- Bron van informatie
- Bron als middel ter versterking van de persoonlijke identiteit
- Als voertuig van sociale integratie en interactie
Functie, vermaak en informatie zijn de bekendste vormen van de uses and gratifications-theory. De
andere twee zijn ook heel belangrijk.
Mensen zijn vrij selectief met de informatie die ze tot zich nemen, er wordt uitsluitend geselecteerd op
basis van het informatieaanbod naar de boodschappen die ze kunnen gebruiken. Dit worden ook wel
selectieprocessen genoemd.
1.4 Onderzoek in de media
In wetenschapsrubrieken in bijvoorbeeld kranten of in de publieksmedia zijn de bevindingen van
wetenschappers uiterst belangrijk. Veel wetenschap is in onze media terug te vinden.
Bevindingen worden in de publieksmedia bijvoorbeeld gebruikt in de vorm van nieuws. Dit doet zich voor
wanneer er door middel van onderzoek een oplossing is gevonden voor een belangrijk wetenschappelijk
of maatschappelijk probleem. Onderzoek kan een fundament geven aan wat mensen altijd al dachten, of
juist vooroordelen onderuit halen. Bekende wetenschappelijke bevindingen komen in het nieuws, vaak op
basis van de relevantie van het probleem dat ze oplossen. Er is ook fraude in de wetenschapswereld. Dit
wordt vaak pas na publicatie ontmaskerd.
,1.5 Ethische principes en wetenschappelijke integriteit
De eerste stap was de universele verklaring van de rechten van de mens zoals zelfbeschikking en vrijheid
van meningsuiting. Met de verklaring van de rechten van de mens waren rechten voor mensen die
meededen aan onderzoeken nog lang niet gewaarborgd.
Het Belmont rapport uit 1989 bevat de drie fundamentele ethische principes die men moet hanteren bij
het onderzoek doen met mensen.
1. Respect voor personen
2. Goed doen
3. Gerechtigheid
Principes van wetenschappelijke integriteit.
Er zijn in Nederland wetten gekomen om de ethische integriteit van onderzoeken te kunnen toetsen.
Informed consent is deel van de code of ethics. Dit houdt in dat deelnemers van elk onderzoek de
gelegenheid moeten krijgen om de aard en het doel van het onderzoek te begrijpen en de mogelijke
consequenties die deelname voor hen heeft. Er moet goed geïnformeerd worden op hun vrijwillige
deelname en hun recht om deze op te zeggen gedurende de loop van het onderzoek. Ook leeftijd maakt
uit, bij 12 jaar en jonger moet er toestemming van ouders komen en tussen 11 en 16 moet er van ouders
informed consent komen.
1.6 De onderzoeker als professional.
-
1.7 Van wetenschappelijke integriteit naar het onderzoeksplan
Correcte bronvermelding is essentieel om te laten zien wat de intellectuele herkomst is van gebruikte of
aangehaalde teksten. Wetenschappers mogen geen manipulatie van gegevens uitvoeren en dienen ze
onafhankelijkheid te betrachten ongeacht de belangen van de opdrachtgever. Wetenschappers mogen
zich dus niet laten beïnvloeden.
Een onderzoeksplan is essentieel om goedkeuring te verkrijgen van de ethiek commissie om je onderzoek
te mogen starten. Alle argumenten en overwegingen moeten helder, transparant en duidelijk zijn.
, FAIR : Findable, accesible, interoperable en re-usable. Je stappen moeten na te lopen zijn.
Hoofdstuk 2: het onderzoeksplan
2.1 Inleiding en leerdoelen
NGWI - Nederlandse Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit
Van de NGWI → Ethische Commissies
Het onderzoeksplan bestaat uit twee delen.
- Probleemstelling; wat wil je onderzoeken en hoe?
- Vraagstelling
- Doelstelling
- Theoretisch raamwerk
- Onderzoeksontwerp
- Hoe voer je je onderzoek uit, welke gegevens wil je verzamelen, wanneer en waar.
- Plan voor de manier waarop je de gegevens wilt analyseren en je onderzoek wilt rapporteren. Je
laat zien welke keuzes je maakt voor je onderzoek.
De eerste fase van een onderzoek is het opstellen van een onderzoeksplan.
2.2 De tien onderdelen van een onderzoeksplan
Probeemstelling: wat en waarom?
1. Vraagstelling : wat wil je precies weten
2. Doelstelling : waarom wil je dit weten
3. Theoretisch raamwerk, eventueel als conceptueel model
Onderzoeksontwerp: hoe?
4. Hoe wil je je onderzoek opzetten? Doe je grootschalig veldonderzoek, een experiment, etnografisch
veldonderzoek, analyse van tekstinhoud, systematisch literatuuronderzoek en meta-analyse of gebruik je
bestaande data?
5. Wat voor data wil je verzamelen? (Dataverzamelingsplan)
6. Bij wie wil je die data verzamelen? (Steekproefplan)
7. Wanneer wil je de data verzamelen
8. Waar wil je de data verzamelen
9. Hoe wil je de data analyseren
10. Hoe wil je rapporteren?
2.2.1 Probleemstelling
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joeyluiting. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.