Het conflictenrechtelijke keuzeprobleem: er moet een keuze gemaakt worden welke van de
in aanmerking komende nationale rechtsstelsels van toepassing is op een internationaal
geval.
Het huidige systeem van verwijzingsregels is gebaseerd op de ideeën van Von Savigny.
Oplossingen voor conflictenrechtelijk keuzeprobleem:
Verwijzingsregels bepaald nationaal rechtsstelsel als toepasselijk aanwijzen.
Eenmaking (unificatie) van privaatrecht als in verschillende landen hetzelfde
privaatrecht geldt, dan doet het conflictenrechtelijk keuzeprobleem zich niet voor.
Dan is het eenvormige privaatrecht (‘EPR’) van toepassing. Er hoeft dan geen keuze
te worden gemaakt voor een nationaal rechtsstelsel.
Eenvormig privaatrecht: het geheel van privaatrechtelijke rechtsregels die in tenminste twee
staten gelijkluidend gelden en naar aard en doel ook bedoeld zijn om zo te gelde (door
verdragen of door regelgeving binnen de EU het privaatrecht van verschillende landen
unificeren, op de internationale rechtsverhouding is dan niet een bepaald nationaal recht
van toepassing, maar het supranationale eenvormige privaatrecht).
Kan in verschillende instrumenten zijn neergelegd, vaak in verdragen, maar soms ook
in Verordening of Richtlijn. De uitleg van eenvormig privaatrecht door supranationale
rechters valt hier ook onder.
Eenvormige IPR-regels kunnen ook tot eenvormig privaatrecht worden gerekend. Het
gaat om unificatie van IPR-regels IPR als EPR.
Hiermee wordt het ideaal bereikt van het huidige, door Von Savigny ontworpen
conflictenrecht de internationale beslissingsharmonie: in welk land men ook aanklopt,
overal zal de vraag welk recht van toepassing is op een bepaalde rechtsverhouding,
hetzelfde antwoord krijgen.
De EU neemt de unificatie van het IPR op veel rechtsgebieden krachtig ter hand. De EC
speelt al met de gedachte aan één Europese IPR-codificatie.
Welke oplossing is beter voor conflictenrechtelijk keuzeprobleem:
IPR-oplossing: een bepaald nationaal rechtsstelsel selecteren dat van toepassing is
op de internationale rechtsverhouding
o Uitgangspunt: het recht van het land dat het nauwst betrokken is bij de
rechtsverhouding is daarop van toepassing.
Rekening houden met belangen van partijen (partijautonomie),
belangen van een zwakker geachte partij (beschermings- en
begunstigingsbeginsel) of statelijke belangen (voorrangsregels).
Belangrijkste problemen van het IPR als oplossing:
Het toepassen van vreemd recht kan moeilijk zijn voor de rechtstoepassers
, o Inhoud van buitenlands recht achterhalen, begrijpen en op de juiste wijze
toepassen.
o Hier is verbetering mogelijk: snellere en directere uitwisseling van informatie
IPR bestaat bij de gratie van rechtsverscheidenheid
o Rechtsverscheidenheid: al naar gelang het toepasselijke recht kan de
materiële uitkomst verschillen. Dit is geen keerzijde, gegeven de bestaande
rechtsverscheidenheid zoekt IPR naar het nauwst betrokken rechtsstelsel.
o Is onderliggende rechtsverscheidenheid niet onwenselijk in een
globaliserende wereld? Is EPR niet een idealere oplossing? De rechter hoeft
dan geen vreemd recht toe te passen en de materiele uitkomst is (als het
goed is) hetzelfde.
o Rechtsgemeenschappen/landen zijn verschillend en maken hun eigen
ontwikkeling door. Ieder land kent zijn eigen sociaaleconomische en
maatschappelijke krachtenveld en kiest daarvoor een bepaalde oplossing. De
diversiteit in privaatrecht is een gegeven en is waar rechtsgemeenschappen
recht op hebben. Het is niet perse onwenselijk.
Respecteert verscheidenheid en probeert daarin zo doelmatig, voorspelbaar en rechtvaardig
mogelijk een rechtsstelsel te selecteren. Het IPR dankt zijn bestaan aan de
rechtsverscheidenheid, gebouwd in en voor een wereld met soevereine staten en autonome
rechtsgemeenschappen. Als overal ter wereld hetzelfde privaatrecht zou gelden, dan zou er
geen IPR nodig zijn. Het IPR is gebouwd op de bereidheid om vreemd recht toe te passen, de
bereidheid om het recht van een ander land toe te passen, en daarmee de waarde- en
doelvoorstellingen van dat andere land, de waarde- en doelvoorstellingen die een
buitenlandse wetgever in zijn privaatrecht heeft neergelegd, te laten prevaleren boven de
onze.
Respect voor het vreemde recht is fundament van het IPR, dat is een groot goed.
EPR-oplossing: de rechtsstelsels gelijk maken
Voordelen:
Rechtszekerheid en voorspelbaarheid in het internationale rechtsverkeer door
rechtsgelijkheid te creëren internationale beslissingsharmonie
EPR kan worden toegesneden op particulariteiten van het internationale geval: er
kan meer rekening worden gehouden met de specifieke eigenschappen van het
internationale geval
De moeilijkheid van het toepassen van vreemd recht vermijden de rechter moet
ander recht toepassen, maar dat is op den duur makkelijker dan steeds een ander
vreemd rechtsstelsel
Problemen:
De uitleg van EPR gevaar dat het in verschillende landen verschillend wordt
uitgelegd. Waar de uitleg uiteenloopt, wordt de nagestreefde rechtseenheid niet
bereikt
o Oplossen door supranationaal gerecht (geen overeenstemming over, maar
rechter ook lange periode nodig om EPR uit te kristalliseren)
o EPR niet flexibel verdragen aanpassen moeizaam en langdurig proces
, o Verdragen met EPR niet altijd up to date gelet op nieuwe maatschappelijke of
technologische ontwikkelingen waar aanpassing niet mogelijk is zal
dynamische verdragsuitleg nodig, hiermee neemt gevaar van verschillende
uitleg toe.
EPR geen betrekking op het procesrecht, dit blijft nationaal recht. Procesrecht speelt
vaak een belangrijke rol bij de uitkomst van een geschil. Er kunnen verschillende
uitkomsten ontstaan als het procesrecht, ondanks eenvormig materieel recht, niet
wordt geünificeerd. nagestreefde rechtsgelijkheid.
Haalbaarheid er moet overeenstemming worden bereikt tussen staten. Dit kan
een waterig compromis opleveren (kwaliteit EPR lijdt eronder) en het kan onhaalbaar
zijn om overeenstemming te bereiken.
o Draagvlak nodig voor unificatie
Samenvattend: EPR als oplossing van het conflictenrechtelijk keuzeprobleem is in zijn
streven naar rechtsgelijkheid ambitieuzer dan het IPR, maar kent ook een aantal problemen:
uiteenlopende uitleg, verstarring, een procesrecht-deficit en haalbaarheid. EPR is onvolledig
en kan niet zonder IPR.
Wisselwerking tussen IPR en EPR
IPR-regeling met EPR-ondersteuning: het IPR kan het internationale geval zelfstandig
regelen zonder de hulp van het EPR, maar in sommige gevallen kan de toepassing van
de IPR-regel(ing) worden vergemakkelijkt dor daar EPR aan toe te voegen.
o Voorbeeld: als een partij zich erop beroept dat een forumkeuze-
overeenkomst (aparte overeenkomst) niet geldig is of niet tot stand gekomen
is wegens een wilsgebrek.
Louter IPR-georiënteerde oplossing: de bevoegdheidsvraag verlaten,
naar het conflictenrecht uitstappen en bepalen welk recht van
toepassing is op de forumkeuze-overeenkomst. Volgens de heersende
opvatting zal dat, o.g.v. art. 4 lid 3 Rome I-Verordening, die niet van
toepassing is (van toepassing op verbintenissen voortvloeiende uit
overeenkomst, van overeenkomstige toepassing op verbintenissen die
in beginsel buiten de werkingssfeer daarvan vallen), maar die volgens
Nederlands IPR wel analoog moet worden toegepast (art. 10:154). Dat
recht toepassen op de vraag of forumkeuze-overeenkomst geldig was.
Er zit dus een conflictenrechtelijke lus in de toepassing van de
bevoegdheidsregel. Dit maakt toepassing complexer. EPR kan hier
uitkomst bieden. Als dit wordt vervangen door een eenvormige
regeling betreffende de geldigheid van de forumkeuze-overeenkomst,
wordt dit eenvoudiger.
Dus EPR kan een nuttige rol spelen om de toepassing van een IPR-regel te vergemakkelijken.
EPR-regeling met IPR-ondersteuning: het materiele toepassingsgebied van het EPR is
beperkt, doordat het gaat om codificatie van materieel privaatrecht op bepaalde
terreinen. Een wereldwijd uniform privaatrecht dat een volledige regeling van het
privaatrecht behelst is er niet en komt er voorlopig niet. Voor alles wat buiten het
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anoukstarxxx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.