Een volledige samenvatting van de vroegmoderne tijd. De samenvatting is geschreven voor het eerst ejaar van de lerarenopleiding geschiedenis maar kan voor meerdere dingen gebruikt worden!
,Week 1 - Verlichting en verlicht absolutisme
Vroegmodern Modern
Modern
Monarchie Democratie
Dynastieke staten Natiestaat
Adel burgerij
Agrarische samenleving industriële samenleving
Standensamenleving klassensamenleving
Religiedwang religievrijheid.
Nieuw wereldbeeld
Wereldreizen
Beeld van religie verandert
Aristotelisch-christelijk -> mechanisch wereldbeeld
Geocentrisch -> heliocentrisch wereldbeeld
Nieuwe onderzoeksmethoden
Empirisme (experimenten, kennis komt van waarnemen)
Rationalisme (wiskunde, menselijk denkvermogen
voornaamste kennisbron)
Kernideeën verlichting
Wetten en methode uit natuurwetenschap staat centraal,
aspecten van het menselijke bestaan staan onder kritiek van rationalisme
Deze methodes toepassen om de wetten van de menselijke samenleving te
doorgronden
Geloof in de vooruitgang, kennis gebruiken om betere mensen en samenlevingen te
creëren (optimisme)
John Locke (1634-1704): Alle mensen zijn vrij en gelijk geboren en mogen zichzelf en hun
bezit verdedigen. Sociaal contract: mensen doen een beetje afstand van hun vrijheid om
beter onrecht te bestrijden. De soeverein moet volgens de wetten van het land regeren, als
de vorst dit niet doet mag het contract worden opgezegd.
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778): Het volk is soeverein, draagt vrijheid af aan staat. De
staat moet de volonte generale vertegenwoordigen. De mens is van nature goed en kwaad
is het gevolg van de beschaving.
Montesquieu (1748): trias politica, de macht wordt verdeeld om het in balans te houden.
Wetgevende macht door het parlement, uitvoerende macht door de regering en rechterlijke
macht door de rechters.
Voltaire (1694-1778): Conservatieve denkwijze, was pro-monarchie en tegenstander van de
economische gelijkheid. Wel vond hij dat de macht van de kerk minder moest worden en hij
was een voorstander van tolerantie. Hij vond dat god alles perfect heeft gemaakt maar
bemoeit zich niet langer met zijn creatie
Spinoza (1694-1677): God en natuur zijn hetzelfde. Geloof wat in strijd is met de rede is
onzin want god en natuur zijn puur rationeel. Mens moet dus afgaan op eigen verstand.
Verlicht absolutisme
, De vorst heeft alle macht met als doel hervormingen door te voeren, de staat te versterken
en de samenleving te verbeteren. Deze koningen zien zich als dienaren van het volk en het
algemene belang (Alles voor het volk, niets door het volk)
Verlichte maatregelen:
Geen censuur, er mag kritiek zijn
Tolerantie voor godsdienst
Stimuleren onderwijs, economie en cultuur
Eerlijke rechten en straffen
Catharina de Grote – Tsarina van Rusland
Catherina pleegde een staatsgreep tegen haar man en kwam op deze manier aan de macht.
Haar regeerperiode word gezien als de gouden eeuw van Rusland, ze vond literatuur en
filosofie belangrijk en voerde in Rusland veel verlichte hervormingen door.
Frederik de Grote – Pruisen
Groot legerleider die zich buiten oorlog ook veel bezighield met literatuur en onderwijs,
Voltaire was een goede kennis van Fredrik en deze invloed was sterk terug te zien. Pruisen
had een zwakke burgerij en een sterke adel, deze adel werd ingezet als hoofdleiders van
een leger. Pruisen was een militaristische staat, 70 procent van het staatsinkomen ging naar
het leger en als man had je levenslange dienstplicht, er was een leger van 80.000 man met
een bevolking van 2.5 miljoen. Geen staat met een leger, maar een leger met een staat.
Tijdens het verlicht absolutisme werd ook hier de censuur afgeschaft en werd er meer
aandacht aan cultuur en wetenschap geschonken.
Absolutisme Verlicht absolutisme
Legitimering macht Droit divin Algemeen belang dienen
Wetgeving Poging tot uniformering Wetten verbeteren, strafrecht
(Centralisatie) Humaniseren
Standensamenleving In stand houden (goddelijke Poging tot hervorming
Orde) Standensamenleving
(Bijvoorbeeld lijfeigenschap)
Politiek en religie Eén religie (Cuius regio) Tolerantie
Bestuur Centralisatie (meer gebruik Rationalisering en
Van ambtenaren) Verwetenschappelijking
Bestuur (bureaucratie)
Economie Mercantilisme Economische hervormingen
Op wetenschappelijke basis
Nederlandse verlichting
De verlichting in Nederland viel vooral in een christelijk kader, hoe ben je een goed en
deugdzame burger? Het idee was dat god de wereld had geschapen met een rede of doel.
Tolerantie was ook belangrijk onderdeel en dan vooral voor het protestantse geloof. Er werd
steeds meer kennis verspreid om de kennis en samenleving te verbeteren en deugdzamere
burgers op te leiden.
Door de uitbereiding van kennis ontstonden er geleerdengenootschappen over onderwerpen
als natuurwetenschap, dichter kunde, historiekunde en godsdienst.
Tijdens de Nederlandse verlichting werden mensen ook van mening dat je een kind echt als
kind moest zien en niet als mini volwassen mensen. Er kwamen veel meningen over hoe je
een kind moest opvoeden en het huis/gezin en de moeder hadden hier echt de centrale rol
Week 2 – democratische revoluties van Amerika, Frankrijk, Haïti en Nederland
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller loeka3108. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.94. You're not tied to anything after your purchase.
