Summary
Samenvatting Leerdoelen uitgewerkt historische context 1 (Lage landen) geschiedenis
- Course
- Level
Alle leerdoelen van historische context 1 (lage landen) van geschiedenis vwo uitgewerkt.
[Show more]
Seller
Follow
meesvanommeren
Content preview
GESCHIEDENIS - Historische context1.Steden en burgers in de Lage Landen
1.1 opbloei van handel en nijverheid in Vlaanderen
1. Je weet waar en waardoor in de Nederlanden in de 11e eeuw de bevolkingsgroei versnelde.
Waar: Noord-Vlaanderen, Atrecht, Brugge, Gent (door de vruchtbaarheid)
Waardoor: Veranderingen in de landbouw: ontginningen en inpolderingen, nieuwe ploeg
(risterploeg), van tweeslagstelsel naar drieslagstelsel. Hierdoor is er meer voedsel
beschikbaar en groeit de bevolking. Gevolgen heropleving handel en ambacht,
ontstaan/groei van steden, herstel van de monetaire economie. Gevolg voor de Nederlanden
Vlaanderen had de hoogste graanopbrengst en werd een van de meest verstedelijkte
gebieden van Europa.
2. Je kunt met voorbeelden uitleggen hoe de bevolkingsgroei leidde tot specialisatie in beroepen,
handel en de groei en stichtingen van steden.
Door de gevolgen van de veranderingen in de landbouw verdrievoudigd het inwoneraantal
zich en is er een landbouw surplus er is meer ruimte voor specialisatie omdat niet
iedereen meer boer hoeft te zijn. Hierdoor nam de handel toe en kwam er ook weer een
toename in het gebruik van geld (munten/wisselbrieven). De landbouwsamenleving
veranderde in een landbouw stedelijke samenleving.
3. Je kunt uitleggen dat steden zelfstandiger werden doordat zij, als gevolg van hun groeiende
economische macht, stadsrechten konden verwerven.
Edelen waren er blij mee dat er weer met geld betaald kon worden. Binnen de stad was de
leenman niet meer de baas, horigen vluchten naar de stad. Om te zorgen dat niet alle horigen
vertrokken werden de regels minder streng gemaakt hofstelsel verdwijnt langzaam.
Burgers willen meer macht, de adel was het hier eerst niet mee eens maar hij heeft geld
nodig. De burgers betalen hem in ruil voor stadsrechten (bijv. eigen rechtspraak).
Atrecht was de 1e serieuze stad van Vlaanderen door: vruchtbaar gebied met hoge
graanopbrengst, wegen van de Romeinse tijd waren nog intact, via rivieren goeie verbinding
met het Noorden, veel schapen wat zorgde voor textielindustrie.
4. Je kunt uitleggen hoe kooplieden en ambachtslieden door het organiseren van gilden opkwamen
voor hun belangen.
Gilden hadden een sterke religieuze en sociale inslag, ze hadden in de kerk een altaar, ze
kwamen samen voor begrafenissen en feesten en ze zorgden voor zieken, weduwen en wezen
van de gildeleden. Ze stonden elkaar dus bij hierdoor stonden ze sterker en konden ze beter
voor hun belangen opkomen.
Gilden zorgen er met strenge reglementen voor dat ambachtslieden producten van hoge
kwaliteit leverden. Handelaren uit Atrecht konden vertrouwen op goede kwaliteit. Zo zorgen
ook de gilden voor het bonum commune*, want ze bevorderden nijverheid en handel, en
daarmee de welvaart van de stad.
, *stadsgemeenschap waarin burgers en stadsbestuur zich samen verantwoordelijk voelen
voor welvaart en welzijn.
5. Je kunt het belang van de Hanzen beschrijven.
Handelaren uit Atrecht sloten een verbond met andere steden om elkaar bij interregionale
handel te steunen. Dit werd de Hanze van 17 steden, waaronder Atrecht. De belangen zijn
dus dat de interregionale handel toenam door de Hanze. Dit stimuleerde ook de jaarmarkten
in Noord-Frankrijk.
6. Je kunt het verschil tussen de verschillende sociale groepen in de Vlaamse steden beschrijven en
de onderlinge spanningen benoemen en verklaren.
De verschillende sociale groepen waren het patriciaat* en het gemeen**. Patriciërs hadden
vaak alle macht in handen, zij werden gekozen tot schepen. Vaak voor hun leven gekozen.
(schepen: bestuurder/rechter in een stad). Arme burgers kregen hoge belastingen en zware
straffen. Rijke nieuwkomers konden geen schepenen worden. Dit alles zorgde voor afgunst.
Het patriciaat was niet goed voor de bonum commune. Schepen werden voortaan jaarlijks
vervangen (kwamen nog wel uit patriciaat) dit deed men om opstanden te voorkomen.
Volgende stap was dat buiten het patriciaat personen werden gekozen.
Geldgebrek (bij de Graaf van Vlaanderen) zorgde er wel voor dat de Rijke kooplieden steeds
meer invloed kregen. Rijke kooplieden gaven namelijk geld (lening) aan de Graaf. Uiteindelijk
kregen de gilden een stadsraad die de schepenen moesten controleren. Dus invloed van
gilden neemt uiteindelijk toe.
*al generaties in de stad (anciënniteit), veel grondbezit, aristocratisering, controle op gilden,
vormen het stadsbestuur
**veel vermogen, geen anciënniteit, alle burgers die niet tot het patriciaat horen
7. Je kunt uitleggen waardoor en hoe de steden een rol gingen spelen in het krachtenspel tussen
adel en koning.
Als voorbeeld De Guldensporenslag. (slag bij Kortrijk in 1302). Drie problemen komen bij
elkaar in de Guldensporenslag.
1. Filips IV van Frankrijk wilde de macht van de adel (Graaf van Vlaanderen) verminderen.
2. Er was een strijd gaande om de Engelse gebieden in Frankrijk. Filips IV eiste dat Vlaanderen
de Franse zijde zou kiezen. De Vlaamse textielnijverheid was echter afhankelijk van de Engelse
wol-import. Kiezen voor de Franse zijde zou een boycot van de Engelsen (geen wol invoer)
betekenen.
3. Er was een interne strijd in de Vlaamse steden tussen het patriciaat en het gemeen.
Graaf van Vlaanderen koos hierbij partij voor het gemeen. De graaf van Vlaanderen erkende
Filips IV niet meer als leenheer. Franse koning Filips IV koos partij voor het patriciaat en trok
ten strijde tegen de Vlaamse graaf.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller meesvanommeren. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.67. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now