College Aantekeningen - Psychologische Interventies
44 views 3 purchases
Course
Psychologische Interventies (SOWMPSGP11)
Institution
Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Uitgebreide uitwerking van alle colleges en een workshop van de cursus Psychologische Interventies, gegeven in de master Gezondheidszorgpsychologie. Alle afbeeldingen van de slides zijn toegevoegd.
Colleges – Psychologische Interventies
Inhoud
College 1 – Wat is een interventie? ......................................................................................................... 4
Deel II: De radicale keuze van de oplossingsgerichte aanpak ............................................................. 8
College 2 - Ingrediënten van psychologische behandelingen: specifieke en algemene factoren van
(on)- succesvolle behandelingen ........................................................................................................... 10
Thema 1: Ingrediënten ...................................................................................................................... 10
Thema 2: Empirically supported psychological treatments .............................................................. 12
Thema 3: Integratie en theorie.......................................................................................................... 12
College 3 – Herstel en plasticiteit na hersenletsel................................................................................. 13
Introductie ......................................................................................................................................... 13
Spontaan herstel en plasticiteit ......................................................................................................... 14
Ervaringsafhankelijk herstel en plasticiteit (experience dependent change) .................................... 16
Neuroprotectieve factoren (cognitieve reserve en leren) ................................................................. 18
Neuroplasticiteit (ook na subacute fase?) Het restauratieve model ................................................. 19
College 4 – Psychologische interventies in de ouderenzorg.................................................................. 22
Life review ......................................................................................................................................... 22
Mediatieve gedragstherapie.............................................................................................................. 24
Praktische toepassing a.d.h.v. Casus mw. De Bruin ........................................................................... 26
EMDR bij ouderen ............................................................................................................................. 28
EMDR bij ouderen met dementie ...................................................................................................... 28
Take home messages ......................................................................................................................... 29
College 5 – Neuropsychologische behandeling bij hersenaandoeningen ............................................. 29
Tot behandeldoelen komen............................................................................................................... 34
Workshop 1 – Neuropsychologische revalidatiebehandeling ............................................................... 35
College 6 – Mindfulness ........................................................................................................................ 40
Wat is mindfulness? .......................................................................................................................... 41
Formele meditatie ............................................................................................................................. 41
Informele meditatie........................................................................................................................... 42
Cognitieve gedragstechnieken........................................................................................................... 42
Onderzoek ......................................................................................................................................... 43
College 7 – Zelfcontroleprocedures ....................................................................................................... 45
Lekenopvatting & demoralisatie ........................................................................................................ 45
Freud: interne conflicten ................................................................................................................... 45
1
, Baumeister: overrule tendency ......................................................................................................... 45
Klassieke leertheorieën: S-R relaties ................................................................................................. 46
Bouton: conditioneel (af)leren .......................................................................................................... 47
Barch: cognitieve mediatie ................................................................................................................ 48
Gollwitzer: implementation intentions ............................................................................................. 48
College 8 – PTSS & Systeem................................................................................................................... 48
Richtlijnbehandeling voor PTSS ......................................................................................................... 48
PTSS bezien als relationele problematiek .......................................................................................... 50
PTSS en ouderschap .......................................................................................................................... 50
College 9 – Emotieregulatie bij kinderen en jongeren .......................................................................... 52
Theoretische en empirische literatuur .............................................................................................. 52
Meten van emotieregulatiestrategieën ............................................................................................. 54
Emotieregulatie als transdiagnostisch mechanisme ......................................................................... 55
Ontwikkeling van emotieregulatie .................................................................................................... 56
Emotieregulatie als transdiagnostisch behandelmechanisme .......................................................... 57
College 10 – Conversiestoornissen en dissociatie ................................................................................. 61
Hypnose ............................................................................................................................................. 63
Katalepsie-inductie ............................................................................................................................ 65
College 11 – Psychologische interventies bij depressie......................................................................... 66
Behandelrichtlijnen voor depressie................................................................................................... 66
Cognitieve gedragstherapie ............................................................................................................... 67
Interpersoonlijke psychotherapie ...................................................................................................... 67
Behavioural activation ....................................................................................................................... 68
Wetenschappelijk onderzoek ............................................................................................................ 68
College 12 – Schematherapie ................................................................................................................ 68
Theorie .............................................................................................................................................. 68
Theorie - Modus/modi/schema modi ............................................................................................... 69
Limited reparenting – therapeutische relatie .................................................................................... 70
Limited parenting - Empathische confrontatie .................................................................................. 71
Methoden & technieken – imaginaire rescripting............................................................................. 71
Methoden & technieken – stoelentechniek ...................................................................................... 72
College 13 – Psychoanalyse en psychodynamische psychotherapie ..................................................... 72
Het onbewuste .................................................................................................................................. 73
Conflict en ambivalentie .................................................................................................................... 73
Overdracht en tegenoverdracht ........................................................................................................ 74
Objectrelaties .................................................................................................................................... 74
2
, Overdeterminatie .............................................................................................................................. 74
Psychoanalytische ontwikkelingsleer ................................................................................................ 75
College 14 – Acceptance and Commitment Therapie (ACT) ................................................................. 78
Act in zeven stappen.......................................................................................................................... 79
Onderzoek ......................................................................................................................................... 84
College 15 – ROM en (Voortgangs)feedback: een instrument voor een beter behandelresultaat ....... 85
Achtergrond voortgangsfeedback ..................................................................................................... 85
De praktijk van evalueren .................................................................................................................. 89
Concrete Casus: De ORS en SRS......................................................................................................... 90
Het mechanisme van feedback bij de cliënt ...................................................................................... 91
3
,College 1 – Wat is een interventie?
De vier professionele taken
1. Diagnose: De therapeut stelt vast wat er aan de hand is. Maakt zich eigenaar
van het verstaan van het probleem
2. Indicatiestelling: de therapeut formuleert doel en komt met een
oplossingsplan. Maakt zich tot eigenaar van de weg van oplossing. Door dit
samen te doen met de cliënt wordt de motivatie vergroot.
3. Remedie: de therapeut zet interventies in om doel te realiseren: maakt zich
tot eigenaar van de remedie
4. Evaluatie: de therapeut beoordeelt of doel is gerealiseerd. Maakt zich tot
eigenaar van het proces
Vier professionele taken (DIRE)
Psychologische behandeling bestaat uit:
- Diagnostiek, Indicatie, Remedie (Interventie), Evaluatie (en management van
behandeling
- Wat zijn psychologische Interventies?
- De remedie (de R) als een combinatie van specifieke technieken (handelingen) gericht
op gedragsverandering (oplossing van specifiek psychologisch probleem).
- Cf. de empirische cyclus: eerst kijken (observeren), dan hypothesen formuleren
(indicatiestelling), die toetsen (interventie) en tenslotte kijken of de hypothese juist is
(evaluatie). De ideologie van de scientist practitioner. Dit is gebaseerd op dingen, niet
op mensen.
- De suggestie van de neutrale diagnostiek, indicatiestelling en evaluatie (De cockpit-
ideologie
- Maar bewust ‘neutraal blijven’, is ook sturend
Casus Janne
Janne, 26 jaar, klaagt over piekeren en slecht slapen. Ook heeft ze last van paniek- en
angstklachten. Deze hebben vooral betrekking op haar lichaam. Ze is bang om ziek te worden
en dan vooral om corona te krijgen en mensen hiermee aan te steken. Eigenlijk is ze echt een
gezelschapsmens, maar nu mijdt ze groepen mensen waar het kan. Ze is bang dat ze een
paniekaanval zal krijgen en dat de mensen om haar heen zien hoe gespannen ze is. Ze studeert
PMT en houdt eigenlijk erg van sporten. Nu geeft dit haar echter ook angst, omdat ze een dag
na het sporten niet weet of wat ze in haar lichaam voelt spierpijn is of dat haar lichaam pijn
doet vanwege grieperigheid. Ook ging ze altijd graag naar dansles, maar gaat hier nu liever
niet meer heen. Ze baalt ervan dat ze de dingen die ze graag doet niet meer- of met een grote
aanpassing doet. Met als gevolg dat ze steeds meer alleen in haar uppie thuis zit te kniezen
Janne volgens het medisch model
- Klachten uitvragen: ernst, sinds wanneer, hoe vaak
- Klachten worden gekoppeld aan hypotheses van DSM-criteria → evidence-based
technieken bij zoeken → zal eerst gefocust worden op exposure
Diagnostiek volgens het medisch model
4
, - We moeten achterhalen wat er echt aan de hand is. Er is iets met de cliënt aan de hand
wat verstoord is, de hulpverlener moet uitzoeken wat dat is. Daarvoor heeft hij
antwoorden nodig van de cliënt
- De suggestie van objectiviteit: er is een reden die verklaart wat er nu gebeurt
- Toestandsbeeld: decontextualiseren om de essentie te zien. Als de klachten uit de
context worden gehaald zodat er een patroon ontstaat, dan ontstaat een DSM-
classificatie
- Casus conceptualisatie: ontstaan, beloop, behandelmogelijkheden, etc.
- Uiteindelijk zal de casusconceptualisatie leidend zijn bij de volgende stap: de
behandeling
- Basisassumptie: de effectiviteit van de behandeling wordt bepaald door de
behandeling. De diagnostiek (en indicatiestelling) zijn in zekere zin slechts
randvoorwaarden om stap 3 (interventies) zo succesvol mogelijk te maken
Diagnostiek volgens het psychologische copingmodel
- Niet alleen de hulpverlener maar vooral de cliënt moet eigenaar worden.
- Ziekte overkomt de patiënt (hij kan het slechts ondergaan). Patiënt is niet per sé ziek,
maar heeft last om op een bepaalde manier dingen te draaien in het leven zodat hij
vooruit kan.
- Coping doet de patiënt zelf (hoe dan ook, hij zal altijd iets moeten)
- Passieve versus actieve coping, etc.
De vier professionele taken volgens het copingmodel (DIRE)
De cliënt moet voelen ‘ik ben eigenaar van dit probleem’ en moet leren welke kant hij op moet
om de goede kant op te gaan
Hoe help ik de cliënt mede probleemeigenaar van de diagnose te worden?
- D: klachten als gevolg van (disfunctionele) coping: waar loopt Janne tegenaan?
Ziekte (medisch model) versus coping model. (Machteld Huber) – 3C model
Het K(l)OP- model: Klacht= Omstandigheden x Persoonlijke stijl.
Dit is een manier hoe zij als persoon om staat met omstandigheden. De
persoonlijke stijl van omgaan kan lijden tot de klachten waar ze last van heeft.
D: het begrijpelijk maken wat Janne overkomt. Problemen contextualiseren:
normaliseren.
- Normaliseren:
- het is heel begrijpelijk dat je dit overkomt. (dus niet: stelt niets voor wat je
overkomt).
- Gegeven de moeilijke situatie waarin je zit, doe je het eigenlijk geweldig =
Engeltjes en duiveltjes
- De diagnose is er niet alleen voor de therapeut maar ook voor de patiënt. Deze heeft
een probleem en is gedemoraliseerd. Hoe kan Janne probleemeigenaar worden
Casus Janne volgens copingmodel
- Begrijpen dat Janne last heeft van de coronamaatregelen
- Bang om ziek te worden, spierpijn (coronaklacht), niet naar dansles durven
- Voorleggen hoe zij anders om zou kunnen gaan met corona
- Alleen hardlopen
5
, De dijk-metafoor
De werkwijze
- Wat brengt u hier?
- Waar begint iemand: L, O, P of K?
- Aansluiten bij verwijsbrief en/of ROM; meestal de klachten
- (L) x O x P = K
- Tot welke K hebben de O, L en P geleid?
K: klacht
Welke klachten zijn NU aan de orde?
- Empathisch volgen, maar houd afstand (verdrink niet in het verhaal van de cliënt).
- Houd oog voor context: NU.
- Verken nu: hoe lang zijn klachten, wat is er recent gebeurd? Wat maakt het nu zo erg.
Laat je niet verleiden tot specifieke details. Het gaat over een globaal beeld, waarbij de cliënt
zich gehoord en gezien voelt. Let op wat de cliënt het belangrijkste vindt?
O: omstandigheden
- Welke omstandigheden NU staan in direct verband met de huidige klachten?
- Wat ligt er ‘op het bordje’ van de cliënt?
- Wanneer (na welke omstandigheid) kwam de ‘knik’?
NB: Wat noemt de cliënt aan positieve omstandigheden
P: persoonlijke stijl
- Welke persoonlijk stijlkenmerk houdt de huidige klacht in
stand?
- Welke coping met de omstandigheden is nu dominant maar
disfunctioneel?
- Vaak zijn het typische manieren van reageren die men van
zichzelf al wel kent.
- Zoek ook naar de kracht en de krachtbronnen
Diagnose (medisch versus copingmodel)
- Medisch model en de suggestie van observeerbaar en objectief; daarvoor is absolute
neutraliteit van hulpverlener noodzakelijk.
- Door stellen goede vragen komt de waarheid bovendrijven. Goede vragen
decontextualiseren:
- wat doet zich voor ongeacht de situatie. Daarmee ontstaat zicht op patroon dat
zich onafhankelijk van context en intentie van patiënt voltrekt. Stoornis.
- Waarbij patiënt machteloos wordt gemaakt
- Bovendien: Feitelijk creëer je een verticale relatie
- hulpverlener leidt en patiënt volgt
- Machteloosheid van patiënt neemt verder toe
Medisch versus copingmodel
- Beide modellen laten een heel andere benadering van gezondheid zien.
- Geen sprake van goed of fout.
6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller smaasbach. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.30. You're not tied to anything after your purchase.
