3 CLASSIFICATIE EN BEOORDELING VAN AFWIJKENDE EMOTIES, GEDACHTEN EN
GEDRAG
3.1. INLEIDING
Classificeren = mensen indelen in bepaalde hokjes volgens bepaalde kenmerken
→ Is vrij makkelijk en doorheen de eeuwen zijn we het steeds meer gaan doen
→ Het is een menselijke cognitieve behoefte want we krijgen zo vat op de wereld rondom ons wat
zorgt voor rust, controle en zekerheid
We doen het voortdurend
MAAR: de indeling die we maken is een kwestie van afspraken: hoe willen we dingen benoemen en
indelen?
Bv: vlinders indelen door ze te scheiden van motten -> kwestie van afspraken wat we als mot, en wat als
vlinder benoemen
MAAR: zelfs dan bestaat er vaak discussie over
Bv: we hebben de indeling groenten – fruit en aan de hand daarvan is tomaat een fruit maar het wordt
benoemd als groente
→ Toont de relativiteit van classificeren aan!
MAAR: Vaak zien we dat definities binnen classificatie subjectiviteit bevatten
Bv: Definitie onkruid: lokaal ongewenste wilde of verwilderde plant afhankelijk van het grondgebruik ter
plaatste (vooral door groenbeheerders; landbehouders, verzorgers van een siertuin, …)
→ Er is geen objectieve of biologische definitie van onkruid: in principe kan elke willekeurige
plantensoort als onkruid worden beschouwd, want wat als ongewenst wordt beschouwd is
afhankelijk van de grond waaruit het onkruid voortkomt en van de beoordelaar en de opvattingen
over onkruiden kan in de loop der tijd veranderen => lijsten van onkruiden hebben dan ook maar
zin in de context van een bepaalde grondgebruik
Classificeren in de gezondheidszorg:
Ook classificeren van gedrag, gedachten en emoties is een kwestie van afspraken en dus relatief
→ Hierbij moeten we beseffen dat:
▪ Classificeren verandert doorheen de tijd:
→ Binnen de psychiatrie veranderen geregeld de afspraken over classificatie
waardoor er discussie ontstaat over wat we wel en niet als psychiatrische
stoornis mogen beschouwen
▪ Namen van stoornissen veranderen ook doorheen de tijd:
→ Mensen kunnen andere diagnoses krijgen doorheen hun tijd in de psychiatrische
hulpverlening
→ MAAR: in praktijk blijven oude termen gehanteerd
→ Belangrijk: balans vinden tussen aansluiten bij algemeen afgesproken taal
enerzijds, en proberen om stigmatiserende termen te vervangen anderzijds
1
, Bv: psychotisch syndroom in plaats van schizofrenie
▪ Naam geven is niet hetzelfde als verklaren of oorzaken kennen
→ Het patroon van afwijkend gedrag een afgesproken naam geven, betekent niet
dat die naam de verklaring is voor dat afwijkende gedrag
→ We dienen na het benoemen van het afwijkend patroon, nog steeds op zoek te
gaan naar de oorzaken van dit gedrag bij deze individuele persoon
Conclusie: bij gebruik van classificatie moeten we onthouden dat het over een ordening systeem gaat dat
in evolutie is om vakjes die we met elkaar afspreken en benoemen en niet meer dan dat!
Waarom dan classificeren?
We blijven afwijkend gedrag classificeren omwille van de verschillende voordelen:
1. Het vormt een basis, een gemeenschappelijke taal om wetenschappelijk te kunnen werken:
onderzoeksresultaten over groepen mensen met gelijkaardige symptomen bespreken en
uitwisselen op groepsniveau
→ We spreken erdoor dezelfde taal, hanteren dezelfde definities en kunnen zo kennis
opbouwen
2. Beslissingen over behandeling ondersteunen: doordat kennis uitgewisseld kan worden en
verzameld over welke behandeling het beste is, welke therapie of medicatie het beste werkt bij
deze stoornis of voor deze groep van symptomen in grote groepen mensen
3. Verloop helpen inschatten: behandelaars kunnen op basis van deze kennis inschatten hoe het
probleem verder zal verlopen
→ MAAR: we botsen hier ook op een kritisch domein: het is onze menselijke en
professionele droom om te voorspellen en controle te krijgen op de omgeving om het
leven voorspelbaar te maken, maar voorspellen klinkt bepalend en veel herstellende
patiënten verzetten zich tegen de erg negatieve voorspellingen die ze tijdens
behandelingen krijgen want dat werkt ontmoedigend en stigmatiserend (bv: heel je leven
medicatie nemen)
4. Oorzakelijke factoren opsporen in groep met zelfde stoornis: dankzij delen van kennis over
afgebakende stoornissen, kunnen we beter onderzoek doen naar bepaalde stoornissen bij
bepaalde groepen mensen
Classificeren of diagnosticeren?
Beide begrippen worden vaak door elkaar gebruikt waarbij classificeren gelijkgesteld wordt aan
diagnosticeren, maar wat is het verschil? Voorbeeld:
→ Iemand is rillerig, heeft koorts en moeite met plassen = SYMPTOMEN
→ Hij heeft dan mogelijk een urinewegontsteking = CLASSIFICATIE
→ Er wordt een urinekweek gedaan en men komt erachter welke specifieke bacterie de
urinewegontsteking veroorzaakt, je weet nu dus de oorzaak en bent zeker van de
urinewegontsteking = DIAGNOSE
2
, Classificatie = de verzameling symptomen, daar een naam aan geven (= psychiatrische
stoornis)
Diagnose = wordt gegeven aan de hand van de oorzaak van de verzameling symptomen
(=psychiatrische diagnose)
Opgelet: oorzaken moeten bio-psycho-sociaal bekeken worden voor elke persoon om een diagnose te
bekomen
Opgelet: moest ondanks behandeling, een ontsteking vaker voorkomen, kan de urineweginfectie ook een
symptoom zijn van een andere ziekte (nier- of prostaatziekte)
Opgelet: in de psychiatrie weten we nog maar weinig over de precieze oorzaken van stoornissen
→ We komen daarom vaak niet verder dan classificeren op basis van wat we klinisch te weten zijn
gekomen over de aard, het type en het verloop van diverse verschijnsel/symptomen
Er zijn tal van beoordelingsmethoden die kunnen
helpen om van een classificatie tot diagnostiek
van het lijden en functioneren van een persoon te
komen met zicht op de bio-psycho-sociale
oorzakelijke factoren + de weg naar
indicatiestelling (= wat heeft deze persoon nu
nodig om te herstellen en in voldoende gezonde
balans te functioneren?)
3.2. CLASSIFICAITE VAN AFWIJKENDE GEDRAGSPATRONEN
Er zijn 2 classificatiesystemen die gebruikt worden om psychische stoornissen te beoordelen en
classificeren:
DSM ICD
= Diagnostic and Statistical Manual of Mental = International Statistical Classification of
Disorders Diseases and Related Health Problems
→ Door: American Psychiatric Association → Door: World Health Organisation (WHO)
(APA) = oorspronkelijk Amerikaanse → 2022 editie ICD-11:
psychiaters, nu meer internationale input ▪ Nieuwe indeling
wereldwijd o.l.v. APA ▪ Nieuwe naamgeving met
→ Meest gebruikte handboek in de genummerde codes
psychiatrie:
▪ NL: bepalend voor de te volgen
behandelingen
▪ BL: niet zo strak geregeld, op vlak
van onderwijs is door het M-
decreet het principe dat een kind
alleen ondersteuning kan krijgen
als het een erkende diagnose an
voorleggen, afgeschaft
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller saartjedewreede. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.64. You're not tied to anything after your purchase.