Summary
Samenvatting embryologie en teratologie - 16/20 mee gehaald
- Course
- Institution
Dit document is een uitgebreide samenvatting van embryologie&teratologie gedoceerd door prof. Van Cruchten.
[Show more]
Seller
Follow
diergeneeskundestuvia
Content preview
InleidingOpbouw cursus:
- Voortplanting (reminder)
- Vroege embryonale ontwikkeling (tot aan de start van organogenese: de gastrulatie)
o Gastrulatie = wanneer epi- en hypoblast een derde laag ertussen krijgen en bijgevolg
het ecto-, meso- en endoderm ontstaat = van 2 naar 3 kiembladen.
- Organogenese: verschillende orgaansystemen apart besproken:
o Spijsverteringsstelsel
o Ademhalingsstelsel
o Cardiovasculair – lymfestelsel
▪ Lymfestelsel ontwikkelt postnataal omdat we lichaamsvreemde stoffen nodig
hebben om dit te activeren (de knopen zijn er al maar dus niet actief), dit zal
dus maar kort besproken worden
o Urogenitaal stelsel
▪ Het moeilijkste stelsel! Veel verbindingen tussen urinair en genitaal stelsel.
▪ We zijn allemaal hermafrodiet geweest
• Voorbeeld FUS-katers (kater kattin maken bij recidiverende stenen)
o Integumentum
- Klinische toepassingen – experimentele embryologie (in vitro fertilisatie etc)
Hoe?
- Theoretische lessen
- Tekeningen – waarom ontwikkelt iets in een bepaalde vorm, hoe beïnvloedt de ligging de
functie…
- Inoefenen van de verschillende structuren adhv beeldmateriaal
- Inoefenen van de functionele aspecten adhv klinische cases
Theoretisch examen:
- Structuren kunnen herkennen, benoemen, kenmerken, beschrijven, belang duiden, functie
afleiden, diersoortverschillen
- MCQ, open vragen, 8 practicumvragen
- 16/20 theorie, 4/20 practicum
Didactisch materiaal:
- Handboek + figuren → sleutelfiguren!! Zie ppt’s
- Practicumnota’s
- Presentaties lessen + fotomateriaal practica
Doelstelling embryologie: “Kennis en inzicht verwerven over de embryofoetale ontwikkeling van de
huis- en labodieren mbt geboorteafwijkingen, functionaliteit en klinische toepassingen.”
Startkapitaal voor de morfologie (i.e. anatomie, histologie, pathologie en teratologie).
Stapsgewijs inzicht in:
- De bouw van een organisme
- Het basispatroon van zeer ingewikkelde structuren (bv CZS)
- De interrelaties tussen structuren
- De resultaten van een verkeerde stap in de ontwikkeling
,Embryologie
Embryologie is de studie van het zich ontwikkelende, nieuwe organisme vanaf de bevruchting tot
geboorte.
Teratologie is de studie van de geboorteafwijkingen.
De meeste geboorteafwijkingen ontstaan tijdens de organogenese.
Voorbeelden geboorteafwijkingen:
- VSD = ventriculair septum defect. Septum tussen de ventrikels sluit niet helemaal waardoor
de baby ‘mengbloed’ krijgt en bijkomend een blauwige kleur, ze hebben een veel minder groot
uithoudingsvermogen en zijn sneller moe. Bij auscultatie zal je ruis horen, omdat de twee
bloedstromen tegen elkaar klotsen en turbulentie veroorzaken.
- De trachea is ontstaan uit divertikels afkomstig van de slokdarm, daarom blijven er soms fistels
achter wat ook een zeer gevaarlijke geboorteafwijking is.
- Albinisme = aandoening van het integument
- Ichthyose = aandoening van het integument = schubvorming, overdreven verhoorning van de
huid waardoor er verhoornde platen ontstaan. De baby’s zijn volledig wit, ze zien eruit als een
mummie en hebben breuklijnen, ze krijgen een marmerachtig uitzicht. In die breuklijnen doen
zich bloedingen voor. Deze aandoening is lethaal, de baby’s kunnen dus niet lang leven.
- Nog een voorbeeld van hoe het verkeerd kan gaan is Thalidomide (het hoofdbestanddeel van
Softenon). Dit was een geneesmiddel speciaal ontwikkeld voor zwangere vrouwen om de
kwaaltjes van het eerste trimester tegen te gaan. Het was zeer effectief, maar bleek een stop
in de ontwikkeling / onderontwikkeling van de bovenste ledematen te veroorzaken bij de
embryo’s. Het veroorzaakte een inhibitie in vermoedelijk de vasculogenese, waardoor de
ledematen niet verder konden groeien, al is het mechanisme nog niet helemaal gekend, een
andere piste is oxidatieve stress. Dit was een epidemie in Europa. In de US was dit niet het
geval, omdat het geneesmiddel daar niet op de markt werd gebracht. Bij het goedkeuren van
dit geneesmiddel was de verantwoordelijke in de US niet gerust in de uitslagen van de
proefdieren. Er werden heel veel embryonale sterftes gezien maar geen geboorteafwijkingen.
Ze stelde zich veel vragen bij de hoeveelheid embryonale sterftes en keurde het geneesmiddel
af tot verder onderzoek. In Europa stelde de verantwoordelijke zich geen verdere vragen bij
de embryonale sterftes en gaf goedkeuring voor het geneesmiddel. Thalidomide is nog steeds
een heel efficiënt geneesmiddel en is nu terug op de markt voor onder andere lepra.
- Siamese tweeling = de zygote heeft zich onvoldoende gesplitst waardoor een
versmeltingsplaats achterblijft.
- Kreeftenklauw = pink + ringvinger en middenvinger + wijsvinger hangen nog aan elkaar door
slechte apoptose tijdens de embryonale ontwikkeling.
Een bevruchte eicel (zygote) is een embryo! Dus vanaf de moment dat de spermacel en eicel
samenkomen, heb je een embryo. Het is een embryo tot het de primitieve lichaamsvorm heeft
bekomen, het stadium waarbij de organogenese zich voltrokken heeft. alle orgaanstelsels zijn
aangelegd (ze moeten wel nog verder ontwikkelen). Bij de zoogdieren is dit vanaf het moment dat de
2 gehemelteplaten dichtgegroeid zijn. hierbij stopt de organogenese en dus ook de embryonale
periode (eerste 1/3 van de dracht).
De foetale periode is de periode van de groei. Dit is het laatste 2/3 van de dracht. Er worden geen
orgaanstelsels meer aangelegd, maar ze gaan groeien en matureren.
, EMBRYOLOGIE – MORFOLOGISCHE VERSCHIJNSELEN
- Celproliferatie (mitosen)
- Groei
o Is niet proliferatie! De cel zelf neemt toe in volume en oppervlakte.
- Differentiatie
o Om een bepaalde functie te kunnen gaan uitoefenen als cel.
- Celmigratie
o Bv de neurale lijst cellen. Dit zijn cellen die ontstaan in het merg. Een typisch voorbeeld
hiervan zijn de melanocyten. Ze migreren vanuit het ruggenmerg naar de huid. Als dit
niet gebeurt, kan er een vorm van albinisme optreden. Ze kunnen geen melanine
ophopen omdat ze geen melanocyten hebben. Ze hebben rode ogen omdat er in de
pigmentlaag van de retina geen pigment aanwezig is (want dit zijn ook neurale lijst
cellen), je kijkt dus rechtstreeks op de bloedvaten die erachter gelegen zijn.
- Apoptose
o Geprogrammeerde celdood = apoptose. Heel belangrijk proces tijdens de embryonale
ontwikkeling. Een voorbeeld hiervan is apoptose tussen de digits. Op een gegeven
moment zitten er tussen de vingers en tenen vliezen, dit verdwijnt door apoptose. Bv
kreeftenklauw. (necrose = ongecontroleerde celdood)
➔ Deze 5 moeten altijd aanwezig zijn! Ze zijn essentieel en komen altijd terug in elk proces.
EMBRYOLOGIE – PERIODES
Prenatale periode
- Embryonale periode: bevruchting tot primitieve gemeenschappelijke lichaamsvorm
- Foetale periode: van de primitieve gemeenschappelijke lichaamsvorm tot en met geboorte.
Postnatale periode
- Verdere ontwikkeling, grote diersoortverschillen (hangt ook samen met drachtduur):
o Nestvlieders – herbivoren (natuurlijk beschermingsmechanisme!)
o Nestblijvers – carnivoren
- Voorbeeld belang postnatale periode: zenuwstelsel ontwikkelt nog heel sterk postnataal. De
synapsen van de neuronen zijn nog niet volledig gevestigd bij de geboorte. Bij onhandelbare
pubers zijn de synapsen nog volledig aan het matureren, dit is een heel lastige periode.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller diergeneeskundestuvia. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78998 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now