Summary
Samenvatting politicologie, eerste keer geslaagd
- Course
- Institution
- Book
Alles staat hierin buiten H13. Was er met deze samenvatting voor de eerste keer door met 13/20 zonder het bonuspunt bij. Dit is van de prof E. Willems
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
florencevanraemdonck
Content preview
H1. Politiek en politieke wetenschap1.1 Politiek
1. Het belang van politiek:
de politiek doet het ordenen en besturen van een teritoriaal afgebakende samenleving. (def). Je moet
ook kunnen omgaan met geschillen en conflicten. Politiek is er overal waar regels bestaan, zoals op
een school maar ook in bedrijven of zelfs in een fietsenclubje.
Je hebt territoriaal zoals in onze samenleving en
dat is omvattend en dwingend. Je moet die
regels volgen en als je bevoordeeld verhuist dan
kan je de regels van die stad ontwijken maar dan
heb je toch altijd de regels van de anders stad.
Vb van gemeenten, landen, regio’s, EU, NAVO, …
Je hebt ook niet-terrioriaal en die zijn functioneel en vrijblijvend. Zoals in bedrijven en scholen etc.
Ook hele belangrijke in onze samenleving is de katholieke kerk
Het woord politiek komt van ‘politica’ en dat wilt zeggen de zaken die met de plus te maken hebben.
Het belang van politiek bestuderen in een rechten opleiding:
1.2 Variaties in politiek
Wij associeren politiek eerder met samenlevingen die verbonden zijn aan een territorium.
Hoe orden en bestuur je zo’n samenleving?
• Staatsinrichting en instelling
• Gedrag: strategie & conflict/samenwerking (doelbewust optreden)
• Beleid
1.2.2 De verschuivende culturele grenzen van de politiek
= evolutie reikwijdte van politiek
De nachtwakerstaat in de 19de eeuw:
• De politiek was een erg beperkte aangelegenheid - minimal
• Burgelijke rechten en vrijheden (zoals eigendomsrecht), basisregels voor rechtbanken en de politie
die moest waken (zoals justitie en binnenlandse zaken)
• Bescherming van de grenzen ( defensie en buitenlandse zaken)
• Belanstingen: financiën
Na verloop van tijd wouden ze nieuwe aspecten van de samenleving geregeld laten worden
,door de staat. Deze vraag kwam uit verschillende sectoren maar één van de meest fundamentele
veranderingen weerd door de arbeidersbeweging teweeggebracht.
Sociale welvaartsstaat in de 20ste eeuw:
• Politiek is een ingrijpende aangelegenheid - nanny
• Arbeidersbeweging -> tegengaan van nefaste gevolgen vrij economisch handelen door sociale
bescherming
• Verzorgingsstaat: gezondheid, onderwijs, werkgelegenheid, sociale zekerheid
Regulerende staat in de 21ste eeuw:
• Politiek = allesomvattende impact op het dagelijkse leven
<—>
• ‘Ruimtelijke onteigening van de staat’ - Luc Huyse
= Evolutie in de politieke cultuur
De politieke cultuur was de grondslag want er wordt een groot belang gehecht aan het onderscheid
tussen privé en publiek. Het privéleven is een sfeer waarin de politiek niet aanwezig is of mag zijn.
Maar de grens is nu heel moeilijk want een seksuele relatie hoort normaal tot de privé maar als daar
dwang in voorkomt dan kan is het publiek want dan overschrijd het regels uit de politiek en moeten
ze zich daar wel mee bezighouden.
Dus politiek is = ordenen en besturen van een territoriaal afgebakende samenleving door middel van
machtsuitoefening.
,H2. Staat en macht
1. Wat is macht?
Volgens de Amerikaanse socioloog Talcott Parsons kan je macht opdelen in twee aspecten. Het
eerste aspect is dat we macht nodig hebben om in een politieke gemeenschap zaken te kunnen
realiseren en ons samenleven te kunnen organiseren. Het tweede aspect is een normatieve vraag:
wanneer, en onder welke omstandigheden, is de uitoefening van de macht gerechtvaardigd.
-> We kunnen besturen pas als we regels opleggen en deze regels moeten bindend zijn = politieke
regelgeving kan alleen functioneren als ze vervolgens ook opgelegd kan worden aan de leden van de
samenleving.
Er zullen dan ook consequenties zijn bij niet-naleving van de regels. Die nemen een vorm aan van
sancties en dwangmiddelen hierdoor zal er een burgerlijke ongehoorzaam zijn.
-> Burgerlijke ongehoorzaamheid zijn individuele burgers of groepen burgers die zich verzetten tegen
principieel een aantal regels, en geven daarmee aan dat zij het er niet mee eens zijn en ze hebben als
doel een wijziging in beleid of wetgeving. Het gaat om een vorm van protest die steunt op morele
overwegingen en die stelt een vorm van fundamenteel onrecht aan te klagen.
Ze doen dit door:
• Vorm van protest maar niet met geweld
• Vreedzaam
• Aanvaarden van gevolgen niet-naleving bindende regels, zoals gevangenisstraf. Ze hebben vaak
nog een groot respect voor de wet dus kunnen de protesterende er mee leven.
Burgerlijke ongehoorzaamheid is uitgevonden door de Amerikaanse schrijver, filosoof en
natuuronderzoeker Henry David Thoreau. Hij weigerde belastingen te betalen en ging zo in tegen de
Amerikaanse staat want hij ging er niet mee akkoord over hoe ze omgingen met Mexico.
2. Macht vs gezag
Wanneer burgers zich weinig vragen stellen bij het uitoefenen van macht spreken we van gezag. Het
onderscheid tussen macht en gezag komt van Max Weber.
Macht bestaat uit de mogelijkheid die een actor heeft om in het kader van een sociale relatie zijn wil
op te leggen aan andere, ook tegen eventuele weerstand in.
Gezag daarentegen verwijst naar machtsuitoefening die aanvaardt wordt, die als legitiem wordt
gezien, en in de praktijk ook gevolgd wordt.
Weber onderscheid drie vormen van gezag:
1) Traditioneel gezag = dat berust op respect voor traditie en gewoonte (koning). Het is dus een vorm
van leiderschap of gezag die gebasserd is op lang bestaande culturele, historische of sociale tradities
en normen. Het gezag wordt meestal overgedragen van generatie op generatie binnen een
gemeenschap of samenleving.
2) Charismatisch gezag = dat berust op de persoonlijkheid van de machthebber, aan wie bijzondere
eigenschappen worden toegeschreven (Bart De Wever). Een vorm van autoriteit of leiderschap die
gebasseerd is op de persoonlijke kwaliteiten of charisma van de leider.
3) Rationeel-legalistisch gezag = is niet gebonden aan de persoon van de machthebber, maar berust
op respect voor de regels. (Politiek). Het is dus een vorm van autoriteit of leiderschap die gebasseerd
is op de persoonlijke kwaliteiten en charisma van de leider. Voorbeeld minister van volksgezondheid.
3. Max Weber vs Robert Dahl
Robert Dahl:
Macht = Acton A heeft de mogelijkheid om ervoor te zorgen dat actor B een handeling verricht die B
anders niet zou verrichten.
<—> Handeling B is niet noodzakelijk in overeenstemming met wat A wil (onbedoelde effecten)
, Max Weber:
Macht = mogelijkheid van actor om wil op te leggen aan anderen, ook tegen eventuele weerstand in.
Gezag als legitiem aanvaarde machtsuitoefening.
Legitiem machtsuitoefening uit respect voor de regels volgens Weber: bronnen/types (democratische
legitimiteit=
• input, voorkeuren laten horen via verkiezingen of participatie, representatie (= welke signalen
werden opgevangen en welke genegeerd)
• throughput, kwaliteit besluitvormingsprocedures. (=
hoe werden de regels gemaakt en welke werden
gevolgd?)
• output, probleemoplossend, welvaarts-verhogend
vermogen, responsiviteit. (= hoe efficiënt en effectief
zijn de regels?)
Voorbeeld 1 is input, voorbeeld 2 is throughput en
voorbeeld 3 is output
3.1 Macht omdenken/herbekijken
Omwille van de diversiteit aan manieren waarop macht zich manifesteert, stelde Steven Lukas dat we
drie verschillende gezichten van macht moeten onderscheiden:
• Power of decision-making / beslissen en bevelen=
Iemand die macht heeft kan beslissingen nemen en bevelen dat die beslissingen worden uitgevoerd
en eventueel een straf opleggen aan degene die zich er niet aanhouden. Deze naakte
machtsuitvoering is de meest zichbare vorm van macht. Vb: iemand die meer rijdt als de
maximumsnelheid, komt steeds vaker voor. Nu in onze samenleving worden de mensen steeds
mondiger en gaan er op in. De burgers zijn meer en meer geneigd om inspraak en dialoog te eisen en
ze leggen zich minder gemakkelijk neer bij opgelegde bevelen
• Non-decision-making power / agenda-setting (Bachrach & Baratz) =
Het heeft invloed op de thema’s waar er over zal worden gepraat. Zoals Max Havelaar die het had
over de Nederlands bevolking die de Javaanse bevolking uitbuitte in zijn boek ‘Multatuli’. Daardoor
werd er veel meer gesproken over wat de kolonies wel niet hebben gedaan. Dus agenda-setting kan
een positieve invloed hebben zodat er aandacht wordt gegereert en zichtbaar wordt.
Het kan ook een negatieve invloed hebben zoals het verhinderen dat bepaalde thema’s worden
behandeld en zo zijn ze onzichtbaar.
• Ideological power / ideologische marktlogica =
Deze vorm van macht is onzichtbaar maar des te ingrijpender: in iedere samenleving bestaat er een
cultureel kader waarbinnen bepaalde dingen gedacht en gezegd kunnen worden, waarbinnen
sommige ideeën en overtuigingen normaal en legitiem zijn en andere niet. Dat komt erop neer dat de
bestaande orde niet ter discussie wordt gesteld, maar als vanzelfsprekend wordt geaccepteerd.
Voorbeeld: in het werk van de Amerikaanse linguïst Noam Chomsky: legt hij de nadruk op dat de
massamedia zo sterk door een marktlogica wordt gedomineerd, dat ze in praktijk de Amerikaanse
heerschappij legitimeren en verder verspreiden.
Een politicoloog die over macht heeft nagedacht en zegt dat ongelijkheid ook een onderdrukking is
van machtsuitoefening. Mensen kunnen niet al hun mogelijkheden ontplooien en kunnen niet al hun
capaciteiten inzetten in de samenleving en dus geen echte vrijheid hebben.
Mensen die arm zijn krijgen veel minder kansen en denk aan de relatie tussen rijke westerse landen
en ontwikkelingslanden en hoe we die relatie vorm geven als maatschappij. En we houden die
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller florencevanraemdonck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.41. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now