Volledige samenvatting gerechtelijk privaatrecht
Samenvatting alle PowerPoints + notities lesopnames + lessen
Gegeven door Sofie Van Waeyenberghe en An Van Eeckhoutte
Ik haalde 16/20 voor dit vak met deze samenvatting.
GERECHTELIJK PRIVAATRECHT
SITUERING VAN GERECHTELIJK PRIVAATRECHT
1. VINDPLAATS
Internationaal recht
Gw.
Ger. W.
Specifieke wetgeving
Algemene rechtsbeginselen
bv. Het beschikkingsbeginsel (=beginsel vd partijautonomie) dat inhoudt dat de
partijen zelf de grenzen vh geding afbakenen
Gebruiken
Rechtspraak en rechtsleer: gezaghebbende rechtsbronnen, niet bindend
2. KENMERKEN
Hoe je als rechtssubject een materieelrechtelijke aanspraak kan realiseren, wordt
geregeld door het gerechtelijk (privaat)recht.
Wie zijn subjectieve of materiële rechten wil afdwingen, moet immers noodgedwongen
een beroep doen op een rechter: in een rechtsstaat is eigenrichting (=het recht “in eigen
handen nemen”) verboden.
Rechtsregels over het proces en de procedure, rechtsvorderingen, rechterlijke instantie,
bevoegdheid van de hoven en rechtbanken…
Een dienende functie: het staan ten dienste van het materieel, inhoudelijk recht
o Materieel recht = inhoudelijke rechten en plichten van (rechts)personen
Afzonderlijke, autonome rechtstak
Dynamisch karakter : gerechtelijk recht weerspiegelt de opvattingen in een
samenleving en is onderhevig aan maatschappelijke evoluties
Nationaal karakter: het geldt enkel voor procedures die worden gevoerd voor
Belgische rechtscolleges
openbare orde: regels die dienen ter bescherming van het algemeen belang
bv de regels over de rechterlijke organisatie en de materiële bevoegdheid
Dwingend recht: regels die dienen ter bescherming van welbepaalde private
belangen
Aanvullend recht: regels waarvan partijen kunnen afwijken
bv inzake territoriale bevoegdheid
Accusatoir van aard: het initiatief ligt bij de partijen. Zij bepalen waarover het
geding zal gaan en zorgen voor het bewijs
3. TOEPASSINGSGEBIED
1. Ratione personae = op wie is het gerechtelijk privaatrecht van toepassing
Voor elk rechtsbekwaam rechtssubject
o Iemand die rechten kan genieten: natuurlijke personen en rechtspersonen
o Natuurlijke persoon: drager van rechten en plichten vanaf bestaan
o Rechtspersoon: opgericht, statuten opgemaakt en neergelecht bij griffie +
gepubliceerd in BS en krijgen dan rechtspersoonlijkheid drager van
rechten en plichten
, Kunnen deelnemen aan rechtsverkeer
2. Ratione materiae = op welke materie heeft gerechtelijk privaatrecht betrekking
Onderscheid maken tussen subjectief contentieux en objectief contentieux
o Contentieux = geschil
o Subjectief = geschillen over subjectieve rechten aanspraken die een
persoon kan inroepen
o objectief = geschillen die te maken hebben met de wettelijkheid van
handelingen die door de overheid zijn gesteld
bv in tuin zwembad plaatsen, omgevingsvergunning aanvragen +
geweigerd door gemeente. je hebt het recht om de weigering aan te
vechten = objectief contentieux
Enkel van toepassing op burgerlijke geschillen subjectieve rechten
o Ook recht om schadevergoeding te eisen vd overheid
Maar: artikel 2 Ger.W.: van toepassing op alle rechtsplegingen
Tenzij: niet uitdrukkelijk opgeheven wetsbepaling ervan afwijkt
voorrang geven aan specifieke ,tdie afwijkt van het Ger. W.
de bijzondere regel heeft altijd voorrang op de algemene (lex specialis derogat
generalibus)
3. Ratione temporis = op welk moment regels van toepassing
het principe van de onmiddellijke toepassing van nieuwe wetgeving
Artikel 3 Ger.W.: wetten op rechterlijke organisatie / bevoegdheid / rechtspleging
Principe: onmiddellijk van toepassing op hangend rechtsgeding
o Zonder invloed op eerdere geldig gestelde proceshandelingen
Tenzij: overgangsbepalingen voorzien in de wet
Wat is een hangend rechtsgeding?
o Rechtsgeding = procedure die voor de rechtbank wordt gevoerd en
waarover de rechter nog een uitspraak moet doen
o Geding is hangend van zodra men een gedinginleidend exploot heeft
betekend aan de verweerder/tegenpartij
Gedinginleidend exploot = dagvaarding zal het geding inleiden
Blijft hangend zolang de rechter geen eindvonnis heeft uitgesproken
o Hangend: middeleeuwen tijdens proces werd een zak opgehangen, en
zolang de zak ophing was het proces bezig
4. Ratione loci = territoriaal toepassingsgebied, plaats waarop gerechtelijk privaatrecht
van toepassing is
Enkel op Belgisch grondgebied
Wil niet zeggen dat er geen grensoverschrijdende procedures kunnen bestaan
,Procedureverloop (in eerste aanleg)
Deurwaarder gaat dagvaarding ook aan rechtbank bezorgen en de zaak wordt
ingeschreven op de rol van de rechtbank. De rol is een openbare lijst met zaken die
aanhangig bij een rechtscollege. Dan is de zaak aanhangig bij de rechtbank = rechtbank
weet dat het geschil bestaat en dat de rechtbank er zich over zal moeten uitspraken.
Tussen inleidende zitting en rechtsdag worden de conclusies uitgewisseld. Conclusies =
documenten waarin de argumenten van de partijen schriftelijk worden meegedeeld
Rechtsdag = dag waarop de zaken worden gepleit, waarop de partijen hun argument
mondeling aan rechtbank gaan weergeven
4. BASISBEGINSELEN
“grondrechten” = subjectieve rechten die zodanig essentieel zijn om ervoor te zorgen dat
elke rechtssubject effectief zijn aanspraken/rechten kan waarmaken. Wanneer zij
geschonden zijn moet er op elk moment worden gesanctioneerd
Geen geschreven recht rechten die het bestaan/toegankelijkheid van het recht gaan
beschermen en verzekeren. Aandacht besteden aan het zorgvuldig procesgedrag.
Rechten van verdediging
1. Toegang tot de rechter vorderingsrecht
o Effectieve en vrije toegang
overheid moet zorgen dat er geen enkele belemmering is, elke persoon
heeft toegang
Rechtsbijstand (art. 664 en 559ter Ger.W.) = bijstand die ervoor zorgt
dat men tegemoet komt in de kosten van de procedure
kosteloze tussenkomst gerechtsdeurwaarder, kosteloze bijstand
deskundige…
Juridische bijstand (art. 508/1-208/23 Ger. W.) = juridische eerstelijns-
en tweedelijnsbijstand
eerstelijns: praktische inlichtingen verstrekken aan burgers die in
financiële moeilijkheid zitten in eerste advies
tweedelijns: pro Deo advocaat toegekend (gratis)
o Rechter: plicht om recht te spreken (art. 5 Ger.W.)
rechter mag zich niet schuldig maken aan rechtsweigering
weigering: verhaal op rechter instellen = schadevergoeding, vernietiging
vonnis en verwijzing naar andere rechtbank
garantie uitspraak
o Beperkingen door wetgever mogelijk
MAAR overheid mag nooit aan kern van grondrecht raken
Bv in wetgeving voorzien dat er voorwaarden zijn om naar de rechter te
gaan, respecteren termijn, aantonen belang …
o Beperkingen door partijen
NOOIT
Recht van openbare orde: partijen zelf kunnen er niet van afwijken
Onpartijdige rechter betrekking op rechtsmacht
zoals die bij de wet is voorzien
, = rechter mag geen enkele vooringenomenheid hebben als rechter al zijn
oordeel/beslissing zou klaar hebben voor hij de feiten onder ogen neemt
o Subjectieve onpartijdigheid:
Persoonlijk gedrag vd rechter persoonlijke onpartijdigheid
Persoonlijke overtuiging van een rechter in bepaalde omstandigheden
Subjectieve partijdigheid = rechter persoonlijk door zijn gedraging
partijdig is, belangenvermenging
moet altijd bewezen worden, tot het bewijs van het tegendeel wordt
de rechter vermoed subjectief onpartijdig te zijn (feitenkwestie)
o Objectieve onpartijdigheid = structurele onpartijdigheid
Iedereen heeft recht op zijn natuurlijke rechter, die de wet hem aanwijst
Geen gelegenheidsrechtbanken organiseren
Objectieve partijdigheid = bedoeling om zetel vd rechtbank op zodanige
manier te gaan samenstellen dat daardoor de behandeling zal worden
beïnvloed
moet bewezen worden
Heeft niks te maken met gedrag
Zelf een schijnpartijdigheid is voldoende
o “Justice must not only be done; it must also be seen to be done”.
de rechter mag geen enkele schijn van bevooroodeel mag wekken.
Effectieve partijdigheid is niet altijd vereist, vaak nodig dat men ook een schijn
van partijdigheid kan aantonen
2. Onafhankelijke rechter
Rechter moet kunnen oordelen zonder dat er enige druk van buitenaf is, moet
volgens eigen geweten oordelen, niet beïnvloed door iemand
Autonoom beslissing nemen
Rechter voor het leven benoemd, onafzetbaar
Deontologische fout: tuchtstraf gebeurd door een onafhankelijk orgaan,
nationaal tuchtraad
Onverplaatsbaar nieuwe benoeming nodig voor verplaatsing
Onverenigbaarheden magistraat:
o mag niet in regering werken
o mag geen openbaar mandaat
o niet verkiesbaar stellen als volksvertegenwoordiger
o geen deurwaarder, advocaat, notaris, scheidsrechter …
o mag niet zetelen als een zittende magistraat
o mag niet handelen als parketmagistraat, onderzoeksrechter
3. Eerlijk en openbaar proces (art. 6.1 EVRM)
Openbaar en gemotiveerd (art. 148 Gw.)
o Zittingen openbaar om willekeur uit te sluiten men kan maatschappelijke
controle uitvoeren
o Motivering (art. 149 Gw.): rechter controleren dat hij geen willekeur pleegt
uitdrukkelijk aangeven waarom hij bepaalde vordering toekent/afwijst,
zal op alle middelen die partijen hebben opgeworpen in procedure moeten
antwoorden
hoger beroep als je concrete bezwaren hebt tegen die beslissing
Redelijke termijn
o Garantie uitspraak
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller zoebaert05. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.00. You're not tied to anything after your purchase.
