Class notes
College aantekeningen Tijdvak 9
- Course
- Institution
Een compleet overzicht van de colleges over tijdvak 9. Gegeven in het jaar 2023/2024
[Show more]
Seller
Follow
luukhabraken
Content preview
Tijdvak 9 college aantekeningenCollege 2
13-05-24
Het begin van het begin:
- Maya de Bij (1912): Laat de ideale burger zien
o Soort racisme
o Leidt tot nationaal-socialistische gedachtes
Alleen samen kunnen we de vijand verslaan
o Kinderen leren dit al vanaf jongs af aan
- Boeken: Landen begin 20e eeuw zijn zo van elkaar afhankelijk dat oorlog zinloos is
o Er zitten geen voordelen aan oorlog
- Friedrich von Bernabi: Duitsland heeft de plicht om oorlog te voeren en Frankrijk te
vernietigen
o Slaat erg aan bij het Duitse volk
o Relatie tussen Duitsland en Frankrijk verslechterd
- De Frans- Duitse oorlog (1870-1871)
o Grote gevolgen voor Europese landkaart
o Op het moment dat Napoleon III wordt verslagen is Frankrijk definitief een republiek
Italië wordt een eenheid
Duisland ook een eenheid (zonder Oostenrijk-Hongarije)
o Op het moment dat het Duitse Rijk wordt uitgeroepen ligt er ineens een grootmacht
midden in Europa
Ontstaan Triple Alliantie: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en
(onbetrouwbaar) Italië
Bang voor Frankrijk en Rusland
- Frankrijk is bang voor Duitsland en sluit verdragen met Rusland
o Frankrijk en Rusland hebben niets met elkaar gemeen, maar hebben een
gezamenlijke vijand
o In 1907 voegt Groot-Brittannië zich bij het bondgenootschap
Ontstaan Triple entente
- Hoofdrolspelers:
o Wilhelm II: Weltpolitik
o Bismarck: Blut und Eisen (oorlog) en Realpolitiker
Met oorlog kunnen we af en toe best wat bereiken
De 1e Marokko- crisis
- Frankrijk wilde Marokko een kolonie maken
- 1905: Wilhelm spreekt steun uit voor Marokkaanse onafhankelijkheid om Fransen dwars te
zitten
o Had voor Wilhelm niet het gewenste effect
- 1906 Conferentie van Algeciras. Alleen Or-H steunde D. Fr & GB zochten nog meer
toenadering tot elkaar.
- 1911: D. biedt aan Marokko met rust te laten in ruil voor bezittingen in Afrika
Maar ondertussen op de Balkan:
- Bosnië was Turks, maar bezet en bestuurd door Or-H -> annexatie!
- Opkomend nationalisme: Slavisch nationalisme -> Servië als centrum
- Slavische volken in Or-H voelden zich 2 e-rangs burgers
- 1908 Revolutie door de Jong-Turken om uiteenvallen Rijk verder te voorkomen
- Rusland richt ogen op westen (na dramatisch verloren Russisch-Japanse oorlog 1904-1905:
het Doggerbank-incident: Het Doggersbankincident is de beschieting van
, Britse vissersboten voor de Doggerbank door de Russische Oostzeevloot in de nacht van 21
op 22 oktober 1904 -> Constantinopel!
o Het vertrouwen in Rusland daalt
- 1908: Or-H annexeert Bosnië met Russische toestemming! Russen zouden dan toegang door
Dardanellen krijgen.
- Serviërs boos!
- Bulgaren verklaren zich onafhankelijk; Kreta sluit zich aan bij Griekenland
- GB en Fr weigeren R te steunen. Publieke opinie in R: sympathie voor Servische gevoelens
- 1911: Italië verovert Libië en Dodekanesos op Turken.
- 1912 & 1913: twee Balkanoorlogen
Maar wat moeten we met deze kennis?
- Duitsland wil “een plekje onder de zon”, Weltpolitik, wat ontwrichtend werkt in de
internationale politiek
o Als Duitsland koloniën wil zorgt het voor frictie met andere grootmachten
- Duitsland voelt zich omringd door vijanden en wil deze tegen elkaar uitspelen (met wisselend
succes)
- Zowel Or-H als Rusland hebben hun oog laten vallen op de Balkan
- Op de Balkan zijn ook Servië, Montenegro, Turkse Rijk, Griekenland, Bulgarije en Roemenië
uit op gebiedsuitbreiding / gebiedsbehoud, al dan niet gesteund door Rusland, Or-H,
Duitsland, Italië, GB
- Grootmachten hebben nooit direct met elkaar oorlogen gevoerd om koloniaal bezit
Het einde van het begin:
- Gravilo Princip: Vermoord Franz Ferdinand waardoor kettingreactie van WO I in gang wordt
gezet
o 1e aanslagpleger durfde niet
o 2e gooide bom mis; probeerde zelfmoord te plegen: lukte niet
o Auto rijdt naar stadhuis, vertrekt later weer en “toevallig” loopt Princip langs
o Dat Princip ergens een broodje aan het eten was, is onzin
- Kettingreactie:
1. Oostenrijk- Hongarije stelt met toestemming van Duitsland enorme eisen aan Servië
2. Servië is overtuigd van steun Rusland
3. Rusland is overtuigd van steun Frankrijk
4. Frankrijk is bang voor nieuwe oorlog met Duitsland, en is band om deze oorlog alleen uit te
moeten vechten
5. Servië gaat niet in op eisen Oostenrijk Hongarije
6. 28 Juli: Oostenrijk Hongarije verklaart oorlog aan Servië
7. Rusland mobiliseert, óók aan de Duitse grens, omdat Duitsland Oostenrijk Hongarije zou
steunen (Mobiliseren wordt gezien als daad van agressie, Duitsland mag zich dus bedreigd
voelen)
8. 1 Augustus: Duitsland verklaart oorlog aan Rusland
9. 3 Augustus: Duitsland verklaart oorlog aan Frankrijk
- En verder:
o D. rekende er niet op dat GB Fr zou steunen. Onrealistisch: Br marine verdedigde
kanaalkust; Fr marine verdedigde Br belangen in Middellandse Zee.
o D. kon Fr. alleen effectief binnenvallen via België
o Fr. was er van overtuigd dat D. dat never, niemals, jamais zou doen, omdat GB. vanaf
1839 garant stond voor de Belgische neutraliteit (althans: dat zeggen de
geschiedenisboeken…)
, o D. was er van overtuigd dat GB niet zou ingrijpen, omdat… nou ja… gewoon… (Britten
hadden zich ook wel érg terughoudend uitgelaten)
Plan XVII:
- Plan van de Fransen om Elzas-Lotharingen terug te veroveren
- Doel: Elzas-Lotharingen terugveroveren
- Hoe: Niet verdedigen, aanvallen
Het Von Schlieffen plan
- Doelen:
o Parijs afsluiten van Calais
o Britse deelname ontmoedigen
o Frankrijk verslaan
o Verdragen sluiten met GB en
Rusland
o Het conflict beperken tot een
3e balkanoorlog
- Bij dit plan werd er vanuit gegaan dat
België niet terug zou vechten
o Dit gebeurde vanzelfsprekend
wel
o Hierdoor gaat GB zich er ook
mee bemoeien
- Ook was het plan om snel Frankrijk te verslaan om zich daarna te kunnen focussen op het
oosten om op die manier een tweefrontenoorlog te voorkomen
o Dit lukte echter niet, de oorlog stagneerde en werd een loopgravenoorlog.
Het einde van het begin:
Waar staan we?
- Aan de ene kant de Geallieerden:
o GB, Frankrijk en Rusland
o België, Japan en Italië
(1915)
- Aan de andere kant de Centralen:
o Duitsland, Oostenrijk-
Hongarije en Turkije
o Bulgarije (1915)
Waarom deze escalatie?
- Door het alliantiesysteem kon geen enkel conflict worden afgehandeld door de 2 betrokken
partijen
o Verschillende bondgenoten gaan elkaar helpen
Als je dit niet doet dan doet de ander het ook niet als jij het nodig hebt
- Bij ieder conflict zou één van de 2 partijen iets hebben gewonnen of verloren en dus bij een
nieuw conflict sterker of zwakker staan
- D. was bang voor 2 frontenoorlog, dus steun bij Or-H
- Or-H was bang dat conflict met Servië uit de hand zou lopen, dus steun bij D.
- Fr. bang voor D.: grotere bevolking, sterkere industrie, dus steun bij R.
- In geheime verdragen en clausules werden er aanvals- en veroveringsoorlogen voorbereid en
werd de oorlogsbuit al verdeeld.
- R. en Or-H. waren “wankelende” rijken. R. -> revoluties; Or-H -> nationalisme. Hadden dus
weinig te verliezen (hoewel dat twijfelachtig is)
, - D.: Legerleiding ↔ Regering ↔ Rijksdag *
- Duitse legerleiding stond voor Wilhelm (keizer) boven de regering en de Rijksdag (het
Parlement)
o Rijksdag had niets te zeggen over het leger,
- Dtse (relatief late) industrialisatie en een brandende ambitie om (laat) een rol te spelen als
wereldmacht
- Het idee dat oorlog de beste oplossing zou zijn en dat dat niet zou escaleren
o Misschien wel vooral omdat men anderzijds het idee had geen andere optie te
hebben...
Economisch:
- Europeanen waren afhankelijk van kolonies
o Voor grondstoffen
- Onzeker:
o Kleine landen de baas over gigantische rijken
o Hoe houden we deze mensen in bedwang?
o Hoe houden we deze kolonies in ons bezit ondanks de toenemende druk van
wereldmachten?
- Geindustrialiseerde samenleving is kwetsbaar
o Afhankelijk van import grondstoffen en voedsel
o Afhankelijk van Export goederen, diensten en kapitaal
- Dus imperialisme
- Dus allianties
- Dus streven naar veiligheid
College 3:
17-05-24
Het begin van het einde:
- Duitse aanval stagneert
o Voordeel Duitsers:
Hadden een doel:
Parijs
o Fransen hadden
geen doel
- Oorlog stagneert
Komt een Loopgravenoorlog
o Twee opties:
Doorbraak
forceren
Slijten: Net zo lang blijven vechten tot de ander is uitgeput
- Slag om Verdun (1916): D. koos een doel dat Fr. koste wat kost wilde verdedigen, zodat Fr.
Zich “kapot” zou willen vechten. (slijten)
- Slag aan de Somme (1916). Fr. & GB wilden stellingenoorlog doorbreken (Doorbraak
Forceren)
- Loopgravenoorlog:
o Werd ter plekke bedacht
- Oorlog stagneert omdat men leert aan het front
o De verdediging werd steeds beter
Onbeperkte duikbootoorlog:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller luukhabraken. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now