Deze samenvatting bevat: alle lesstof, alle aantekeningen, uitgebreide begrippenlijst en schema's van de stof die helpen bij het onthouden/leren.
Deze samenvatting is echt top!! 3 mensen hebben deze samenvatting gebruikt bij leren voor het SE en ze hebben een 10, 10 en 9,7 gehaald.
SAMENVATTING
MAATSCHAPPIJLEER
> PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE
CASPER SANTA
INTRODUCTIE
Beste wanhopige medeleerling,
dit is een samenvatting van het hoofdstuk ‘Parlementaire Democratie’ uit het boek
Thema’s Maatschappijleer 4 VWO. De aantekeningen gegeven in de lessen kwamen zodanig
overeen met wat in het boek beschreven staat, dat die niet apart vermeld zijn: Alles wordt
voldoende beschreven in het boek zelf. Verschillende artikelen, grafieken en andere aparte
stukken komen er tevens niet in voor. Het is wellicht handig deze even door te nemen,
gezien er een toepassingsopgave over kan komen op de toets. Echter, in principe worden
deze stukken niet tot de leerstof gerekend. Het is sowieso aan te raden ook het boek een
aantal keer door te lezen.
Ik heb alle begrippen behandeld die ik van toegevoegde waarde acht. Sommige begrippen
zijn in vorige hoofdstukken behandeld, andere vind ik persoonlijk niet relevant of verwacht
ik van dat iedereen ze al kent. De meeste begrippen zijn echter wel behandeld, maar ik raad
je aan deze samenvatting te gebruiken als naslagwerk.
De samenvatting bestaat uit een doorlopende tekst met daarin de te kennen begrippen
schuingedrukt. Aan het eind van elk hoofdstuk staat een begrippenlijst met de definities van
deze schuingedrukte begrippen. Zo is het mogelijk gemaakt jezelf te overhoren. Deze
begrippenlijsten staan tevens aan het einde achterelkaar.
Veel geluk en sterkte...
,WAT IS DEMOCRATIE? (H1)
§1 : WERELD BEDEKT MET STATEN
In de in 1648 getekende Vrede van Münster zijn afspraken opgenomen om de vrede in het
verscheurde Europa te bewaren. De belangrijkste is het centraal stellen van de soeverein.
Staten dienen elkaars soevereiniteit te respecteren.
De zeventiende eeuwse filosoof Thomas Hobbes was ervan overtuigd dat het verstandig was
een soeverein aan te stellen, omdat de maatschappij anders zou vervallen tot een
natuurstaat.
§2 : HET BELANG VAN POLITIEK
Hoe staten worden bestuurd verschilt, maar in alle staten is sprake van een vorm van
politiek. Meestal houdt de politiek zich bezig met zaken die in het algemeen belang zijn.
Bijvoorbeeld het milieubeleid of de AOW. Hoewel sommige zaken ver van je af lijken te
staan - denk aan het invoeren van een milieuzone bijvoorbeeld - hebben die maatregelen
toch indirect effect op iedereen. Als winkeliers in een stad bijvoorbeeld minder goed
bereikbaar worden, zullen zij hun winkels moeten sluiten, werkloos raken en een uitkering
dienen te ontvangen, die weer betaald moet worden door de belastingbetaler: ‘Het volk’. In
de politiek speelt ook tijd een rol. Zo moet telkens worden afgewogen of het beter is om
snel, daadkrachtig en efficiënt te besturen of om voor de maximale participatie van de
burger te kiezen. Het eerste is makkelijker en bereikt relatief meer, maar het tweede is
meer democratisch: We leven immers in een democratie. Ten grondslag van de democratie
ligt de verdeling van de macht.
§3 : DEMOCRATIE
Onze democratie is een representatieve democratie. Een aantal kenmerken van een
democratie:
● Er is individuele vrijheid.
● Er gelden politieke grondrechten. Burgers kunnen zelf hun vertegenwoordigers
kiezen en zichzelf verkiesbaar stellen.
● Politie en leger hebben wettelijk beperkte bevoegdheden
● Er bestaat onafhankelijke rechtspraak.
● Er bestaat persvrijheid.
Een democratie volgt in de praktijk altijd één van de volgende twee stelsels:
Parlementair stelsel: Het parlementaire stelsel heeft een rechtstreeks gekozen parlement als
hoogste machtsorgaan.
1
, presidentieel stelsel: In een presidentieel stelsel kiest het volk niet alleen een parlement,
maar ook een president die aan het hoofd van de uitvoerende macht staat en het recht
heeft ministers te benoemen en ontslaan. D.m.v. het ontbindingsrecht wordt de macht van
de president in de meeste presidentiële democratiën beperkt.
Nederland is een constitutionele monarchie sinds 1814. Door een reeks revoluties in Europa
en een dreigende revolutie in Nederland verkoos de koning zijn koningschap boven het
recht naar eigen willekeur te mogen beslissen. Er kwam een constitutie (grondwet).
Hoe we onze democratie terugzien in de grondwet:
● Taken en bevoegdheden van de drie politieke machten staan nauwkeurig
beschreven.
● Alle Nederlanders vanaf 18 jaar hebben het stemrecht en het recht om verkozen te
worden. Het recht van vereniging, protest en meningsuiting is er ook in omschreven.
● De regels voor politieke besluitvorming zijn vastgelegd.
● De overheid laat de media vrij en dient zich gedeeltelijk open te stellen voor de
media.
§4 : DICTATUREN
Naast democratieën bestaan ook dictaturen. Kenmerken van dictaturen:
- Een beperkte individuele vrijheid.
- Nauwelijks politieke vrijheid.
- Dikwijls overheidsgeweld.
- Geen onafhankelijke rechtspraak.
- Censuur.
Er zijn verschillende soorten dictaturen. We onderscheiden er drie: ideologische, religieuze
en militaire dictaturen.
Cuba en Noord-Korea zijn ideologische dictaturen. (Communisme)
Iran is een religieuze dictatuur. Het volk kiest wel een parlement en president, maar voor
alles is goedkeuring nodig van de religieuze leiders.
Birma (later Myanmar) was een militaire dictatuur. Deze ontstonden vooral na de Tweede
Wereldoorlog in Midden- en Zuid-Amerika.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller célinexu1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.10. You're not tied to anything after your purchase.
