Ethiek
Kennisclip week 1
Beloftes zijn morele verplichtingen, ethische waarden. Keuze maken: ethische waarden in conflict.
Veel actoren en stakeholders.
Algemene ethische principes botsen met elkaar. Niet alleen hoe we ethische keuzes maken maar ook
waar ze vandaan komen.
Ethische keuzes maken
Kiezen van een actie die past bij de ethische principes. Om een keuze te maken moet je weten wat de
alternatieven/opties zijn (vaak lastig). Soms niet te zien door perspectief of onderliggende gedachten
(bijv. zelfverdediging).
We moeten herkennen wie de stakeholders zijn en wat de consequenties zijn. Wie worden erbij
betrokken en wat zijn de consequenties (wie negatieve en positieve consequenties)?
Niet zozeer de economische uitkomst, maar ethische uitkomst: brengt het iets goed? Binnen de
rechten?
In het centrum zitten ethische waarden. Wat is goed, wat is fout, wat is het dilemma? → hart ethisch
dilemma. We moeten bij een keuze de ethische waarde herkennen om een keuze te kunnen maken.
De kern voor ethische keuzes maken is de balans tussen de botsende waarden.
Hoe herkennen we ethisch gedrag? Het is in ieder geval niet: gevoel en emoties, religie/geloof, volgen
van de wet, volgen van sociale conventies, wetenschappelijke kennis of feiten.
Maar het niet volgen van de wet wil niet zeggen dat je onethisch gedrag vertoont.
Waar ligt de essentie van ethiek? Lastig te zeggen. Is er een onbevraagbare basis waarop wij onze
ethische principes kunnen vinden? Verschillende filosofen zeggen verschillende dingen.
Aristoteles
Deugd: dingen doen die je dichter bij deugd brengt.
Kant
Doe wat de menselijke fundament van waardigheid respecteert en zelf-determinatie. Elk probleem
moet via deze lens bekeken worden.
Utilitarians
We moeten ons focussen op de uitkomst. Doe wat het meest goed oplevert en het minst slecht.
Rawls
Iemand anders lot te delen. Positie in maatschappij. Wat is rechtvaardig en wat is eerlijk?
Communitarians
We zijn onderdeel van een community. Handel daarnaar.
Hoorcollege 5 februari 2024:
Ethiek komt van het woord ‘ethos’ (Grieks): karakter, gewoonte.
Nu betekent het: een set van morele principes (een theorie of systeem van morele waarden; regels).
Kan ook betekenen: de discipline tussen wat goed en slecht is.
Ethiek is over de beslissingen die we maken en de acties die we ondernemen. Daarnaast reflecteren
op de dingen die we doen en zijn opgebouwd.
, Bedrijfskunde focust op:
- Organisaties als agents/personen en omgevingen. Regels opgesteld vanuit organisatie. Hoe
kunnen studenten ChatGPT gebruiken?
- Markten als omgeving waarin organisaties opereren en als coördinatiesysteem. Wat is de
juiste manier om te organiseren?
- Markten in de maatschappij en de impact van elkaar in de ander. Hoe interacteert de markt
met de maatschappij? Wat betekent dit?
Kennisclip 12 februari 2024: Aristoteles
Hoe zouden mensen het beste kunnen leven? Wat is het hoogste goed? Wat is het hoogste doel in
leven?
Hoogste goed: wat wil iedereen in leven. Eudaimonia: goed en geest. Ook geluk nodig, maar meer
vertaald als welvaart/welzijn.
Waar bestaat eudaimonia uit: verschillende mensen geven verschillende antwoorden. Wat kan het
zijn? Meer dan plezier en rijkdom (want rijkdom niet voor jezelf maar een manier om dingen te
verkrijgen) en eer (omwille van iets anders), deugd.
Het hoogste goed is zelfvoorzienend (genoeg voor een goed leven; plezier), wenselijk voor zichzelf
(rijkdom), niet wenselijk omwille van een ander goed (eer), alle andere goederen zijn wenselijk
omwille van zichzelf (meer is niet beter). Ultieme doel.
Telos: doel, einde en functie. Het hoogste goed is het ultieme doel of eind.
Teleological: met betrekking tot het doel. Wetenschappelijke benadering. Bijv. handen en ogen
hebben een doel.
Goedheid ligt in de vervulling van iemands telos.
Eerst telos kennen en zorgen dat dit goed moet gebeuren. Daarna kan het hoogste goed naar boven
komen.
Wat maakt ons ons? Zien geeft ogen een doel.
Enkel leven kan niet het doel zijn van mensen (ook bijv. planten). Ook het perspectief dat we zien is
niet bijzonder voor de mens (ook bijv. dieren). Wat blijft er over? Een actief leven met een rationeel
principe.
De mens als politiek dier; logos. Goed en fout en andere morele eigenschappen.
Logos: spraak, gestructureerde gedachtes, redenatie, ratio. Redenatie en spraak/woorden kan niet
zonder het ander bestaan.
Aristoteles ziet het leven als een activiteit, welke kan gedaan worden volgens redenatie. Dat is de
telos van mensen. Een leven van activiteit met rationele principes. Niet zozeer iets dat je leert, maar
wat je doet.
Arete: excellence of deugd. Het gaat om het goed functioneren. Dus een oog moet goed kunnen zien,
een paard moet goed kunnen rennen. Het gaat hierbij niet om morele deugd.
Telos: doel van mensen: een actief leven met een element van logos of redenatie.
Eudaimon leven: het hoogste goed: een leven waar we onze telos met excellence (arete) performen.
Eudaimon leven is een leven waarin we de activiteit van redenatie uitvoeren op de meest perfecte
manier.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LoisCavis. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.22. You're not tied to anything after your purchase.